De Australische filmmaker Adam Elliot won in 2003 de Oscar voor Beste Korte Animatiefilm voor de kleianimatie Harvie Krumpet. Voor zijn eerste lange speelfilm vertaalde hij met klei een waargebeurd verhaal over een meisje en een autistische man naar het grote scherm. Het resultaat, Mary and Max, is een ontroerende ode aan de bijzondere vriendschap tussen twee buitenbeentjes.

De eenzame, achtjarige Mary Dinkle ( Toni Collette) wordt gepest op school. De aan het syndroom van Asperger lijdende Max ( Philip Seymour Hoffman) is 44 jaar en kan niet op een normale manier vrienden maken. Dus wanneer Mary vanuit Australië naar een willekeurige persoon uit een Amerikaans telefoonboek schrijft, antwoordt Max meteen vanuit het drukke New York. Ondanks dat zij erg verschillende levens leiden – sterk verbeeld met kleurcontrasten: fel getint voor Mary’s dorp, grijs voor Max’ metropool – delen ze meer dan verwacht. De twee beginnen een twintigjarige penvriendschap over triviale zaken als chocola en het verzamelen van speelgoedfiguren, maar ook over de ups en downs uit hun levens.

In de film volgen visuele grappen en slimme woordspelingen elkaar in rap tempo op. Voor een animatie is de humor in Mary and Max van behoorlijk volwassen niveau, die jonge kinderen misschien niet mee krijgen. Zo bedoelt Mary natuurlijk agorafobie wanneer ze meerdere malen zegt dat haar overbuurman aan homofobie lijdt. Ook donkere grappen rondom de altijd sherry drinkende moeder van Mary en haar droogkloot van een pa die werkt in een theezakjesfabriek zijn wellicht minder geschikt voor kinderen.

Ondanks dat de kleien personages er qua lichaam nogal overdreven uitzien, hebben zij van binnen herkenbare menselijke karaktereigenschappen. En met Mary and Max bewijst Elliot dat claymation, na Britse kleiklassiekers als de Wallace and Gromitfilms en Chicken Run, nog steeds een fantastische manier is om surrealistische gedachten op een ouderwetse, simpele manier te verbeelden. Zo zien we de jonge Mary dagdromen over baby's die worden geboren uit grote bierglazen, terwijl de kinderlijke Max in een brief antwoordt dat kinderen toch echt worden uitgebroed door nonnen (gelovige kinderen) en prostituees (ongelovige kinderen).

Het is jammer dat de dvd geen extra's bevat. Mary and Max kostte meer dan een jaar en bijna 6 miljoen euro om te maken, en er werden 212 poppen gebruikt om het ontroerende verhaal te vertellen. Een making-of had een mooi inzicht kunnen geven in dit gigantische karwei. Maar één karige trailer van de film, daar moeten we het mee doen.