In Wikipedia onder het kopje Leviathan: 'een bijbels monster stammend uit de oertijd.' En: 'De Engelse filosoof Thomas Hobbes gebruikte de benaming om er de heerser mee aan te duiden aan wie hij de absolute macht toekent om de chaos en de oorlog van allen tegen allen te vermijden.'

Beide versies van Leviathan duiken op in de gelijknamige film van de Rus Andrey Zvyagintsev, waarvoor hij op het afgelopen festival van Cannes de prijs voor het beste scenario kreeg. Een magistrale film over arbeider Kolya, die met zijn mooie tweede vrouw Lilya en puberzoon Roma in een vissersdorpje aan de Barentszzee in Noordwest-Rusland woont.

Ze wonen in een fraai huis aan de kust, dat al generaties in het bezit is van Kolya's familie. Maar nu wil de burgemeester de grond waar het huis op staat hebben. Kolya wil niet verkopen, maar wordt zwaar onder druk gezet.

Verzet lijkt zinloos, want ook politie, justitie en zelfs de kerk kiezen de kant van de corrupte burgervader. De koppige en bijna voortdurend dronken Kolya geeft zich echter niet zomaar gewonnen en vraagt zijn oude legervriend Dimitri, die nu advocaat in Moskou is, om hulp. Die komt inderdaad naar het noorden, maar lijkt meer geïnteresseerd in Kolya's mooie vrouw.

Hoewel Zvyagintsev het zelf niet zal toegeven, is Leviathan goed te lezen als een vlammend protest tegen de corruptie en willekeur van de huidige Russische machthebbers. In het kantoor van de corrupte burgemeester hangt een portret van president Vladimir Poetin, dat regelmatig opvallend onopvallend in beeld komt.

Veelzeggend is ook de scène waarin Kolya en vrienden portretten van oude Russische presidenten als schietschijf gebruiken. De presidenten lopen tot Jeltsin, want 'de geschiedenis moet nog over de nieuwe presidenten oordelen'.

Ook los van die politieke lading is Leviathan een belangrijke film. Over de zin en zinloosheid van het bestaan, over de strijd van het individu tegen de staat, over ingehouden woede, frustratie en eenzaamheid.

Sombere en zware thema's, die door Zvyagintsevs vaste cameraman Mikhail Krichman prachtig in beeld zijn gebracht en door de muziek van Philip Glass nog eens aan kracht worden bijgezet, maar die ook regelmatig worden verlicht door zwart komische humor. Niet dat Zvyagintsev en zijn acteurs op de lach spelen, overigens. De humor is rouw, hard en confronterend. Net als de personages in de film.

Meer over Leviathan