Toegegeven, vanuit historisch oogpunt strookt Finding Neverland niet overal met de biografische feiten uit het leven van schrijver J.M. Barrie, geestelijk vader van Peter Pan. Maar de dramatische keuzes van regisseur Marc Forster zijn zeker verdedigbaar.

De Schotse schrijver James Matthew Barrie (1860-1937) was een broodmager mannetje van krap anderhalve meter met een lange druipsnor en een kinderlijke fluisterstem. Hij werd geplaagd door migraine-aanvallen en lachte zelden.

In Finding Neverland, de nieuwe film van Marc Forster wordt hij gespeeld door filmidool Johnny Depp. Zonder druipsnor en zonder fluisterstem.

Finding Neverland is dan ook geen klassieke biopic, maar beperkt zich tot de gebeurtenissen die J.M. Barrie hebben geïnspireerd tot zijn populairste werk: Peter Pan, or The Boy That Never Grew Up (1904).

Zoals de film laat zien was er geen Peter Pan geweest zonder de weduwe Sylvia Llewelyn Davies en haar vier zonen. Het is door de innige vriendschap met haar en de jongens dat Barrie op het idee komt voor het wereldberoemde verhaal van Peter Pan, de jongen die niet volwassen wil worden.

Indianen- en piratenspelletjes die hij met de jongens speelt worden avonturen in Nooitgedachtland. De gekromde, priemende vinger van Sylvia's bemoeizuchtige moeder wordt de metalen haak van kapitein Haak, en een flikkerend lampje wordt de fee Tinkelbel.

Regelmatig wordt in Finding Neverland heen en weer gesprongen tussen werkelijkheid en fantasie. Het ene moment zie je Barrie met de jongens in de tuin spelen, het volgende moment staan ze in vol ornaat in een fantasie-decor.

Terwijl Forster de overgang tussen werkelijkheid en fantasie in beeld scherp aangeeft, zal het alleen de allergrootste Barrie-fans duidelijk zijn wanneer de film - gebaseerd op Allan Knee's toneelstuk The Man Who Was Peter Pan - kiest voor feit en wanneer voor fictie. Want nog even los van de keus voor de als altijd belachelijk aantrekkelijke Depp als de onooglijke Barrie, klopt er - historisch gezien - wel meer niet in Finding Neverland.

Zo was Sylvia helemaal geen weduwe toen ze Barrie leerde kennen, en had ze bovendien geen vier maar vijf zonen. Die voornamelijk werden opgevoed door Nancy Hodgson, de kinderjuf die als Nana de hond nog wel in Peter Pan opdook, maar uit de film helemaal is verdwenen.

setfoto van Finding Neverland

Historisch mag dan het een en ander niet kloppen in Finding Neverland, dramatisch gezien is elke keus begrijpelijk en verdedigbaar. Als Sylvia's echtgenoot ook in de film nog had geleefd, was dat weer een extra verhaallijn geworden. Bovenop de verdorde relatie van de auteur met zijn vrouw Mary, zijn platonische relatie met Sylvia, en zijn vriendschap met de jongens.

Over die ongewone vriendschap tussen de dan 44-jarige schrijver en de Davieskinderen werd destijds overigens hardop gefluisterd. Er zou sprake zijn van pedofilie en onreine gedachten.

In de film wordt slechts heel even stilgestaan bij die mogelijkheid. Sherlock Holmes-bedenker Arthur Conan Doyle wijst Barrie er tijdens een partijtje cricket op dat er geroddeld wordt. Met een blik vol ongeloof en afgrijzen werpt Barrie de gedachte terzijde: 'How can anyone think such evil.'

Verder zit er niets in de film dat iets anders suggereert dan oprechte vriendschap. En daarin wijkt de film niet af van wat biografen altijd hebben gezegd en geschreven. Barrie was aseksueel, hield er niet van om aan te raken of aangeraakt te worden en was - naar alle waarschijnlijkheid - impotent.

Alleen in de aanwezigheid van kinderen voelde hij zich op zijn gemak. Nico Llewelyn Davies, een van de vijf jongens, stelde jaren later vast dat Barrie volgens hem geen enkele lustgevoelens kende, 'niet voor man, vrouw, kind of beest.'

Johnny Depp had de zware opgave deze gevoelsarme dwerg neer te zetten als een sympathieke, vrije geest, en is daar wonderwel in geslaagd. Met regisseur Forster was hij overeengekomen dat hij Barrie zou spelen als 'de man die hij had willen zijn', zonder daarbij de waarheid te veel geweld aan te doen.

Want ook Depps Barrie is in zichzelf teruggetrokken en komt alleen tot leven in de nabijheid van de jongens. Naar verluidt keek Depp in de voorbereiding op zijn rol veel naar The Osbournes, om zich te laten inspireren door de kinderlijke onschuld van vader Ozzy.

Waar een mindere regisseur de relatie tussen Barrie en Sylvia 'spannender' had gemaakt door een erotische aantrekkingskracht tussen beiden te suggereren, houdt Forster de relatie helder . Barrie wordt niet 'gered' door Sylvia (met kloeke sensualiteit gespeeld door Kate Winslett); hij houdt van haar als wezenlijk onderdeel van zijn droomgezin, maar begeert haar niet als vrouw.

Forster slaagde er in Finding Neverland aangrijpend te laten zijn, zonder dat het sentimenteel wordt. De film eindigt even lyrisch als tragisch, en slechts een enkeling zal het droog houden. Maar de emoties worden opgeroepen door het gewicht van de gebeurtenissen, niet door goedkope effecten.

Forster liet zijn acteurs zo klein mogelijk spelen, en het spel is over de hele linie goed. Van oudgedienden Dustin Hoffman (als theaterdirecteur Charles Frohman) en Julie Christie (Sylvia's moeder) verwacht je misschien niet anders, maar in de film zitten zoveel dragende rollen voor kinderen, dat er maar één vertolking net naast hoeft te zitten of de hele film wordt onderuit gehaald.

In Finding Neverland zijn de kinderen allemaal goed, en is er eentje zelfs voortreffelijk. Freddie Highmore (tijdens de opnamen acht jaar, inmiddels tien) speelt Peter Llewelyn Davies, de jongen die zijn naam aan Peter Pan zou geven. En hij doet dat met precies de juiste mengeling van koppigheid en kwetsbaarheid.

Depp was zo onder de indruk van het jochie dat hij regisseur Tim Burton zo ver kreeg Freddie de hoofdrol te geven in diens remake van Willy Wonka and the Chocolate Factory (waarin ook Depp
speelt).

Wie Forsters eerste twee films - de naargeestige, en rauw- realistische Everything Put Together en Monster's Ball - heeft gezien zal het verbazen dat juist hij het betoverende Finding Neverland heeft geregisseerd.

Toch was het zijn grote wens om deze film te maken. De magie van het Peter Pan-verhaal was echter bijzaak voor de in Duitsland geboren en in Zwitserland opgegroeide Forster. In interviews benadrukte hij dat hij is groot geworden met Heidi, niet met Peter Pan, en dat hij de film vooral wilde maken om te laten zien hoe fantasie in staat is om de werkelijkheid te transformeren. Hoe het ontsnappen naar een fantasiewereld, je kan helpen bij het leven in de echte wereld.

Het duurde even voordat Forster deze visie bij producent Harvey Weinstein (Miramax) kwijt kon. In 2000, twee jaar voordat actrice Hale Berry een Oscar voor Beste Vrouwelijke hoofdrol zou winnen met Monster's Ball, had Forster al eerder bij Weinstein aangegeven dat hij Finding Neverland wilde maken . Hij werd niet eens uitgenodigd voor een gesprek.

Pas na de Oscar en een tweede poging werd Forster ontvangen, en al natwintig minuten bood Hollywoodzwaargewicht Weinstein de toen 33-jarige Duitser de regie aan. Bij acteren heet dat 'casting against type'; acteurs vragen personages te spelen die haaks op hun imago staan. Henry Fonda als schurk in Once Upon a Time in the West, bijvoorbeeld, of Robin Williams als creep in One Hour Photo.

Vergelijkbaar was ook Weinsteins keuze voor Forster. Uitgaande van diens twee eerdere, serieuze en zwaarwichtige films, was het een gok hem het fantasievolle en tedere Finding Neverland toe te vertrouwen. Maar de gok pakte goed uit en Finding Neverland was bij Heidi-fan Forster in prima handen.