Een spion uit het 'koude' Oosten meldt zich bij de Russische grenswacht bij
Checkpoint Charlie in de openingsscène van The Spy Who Came in from the Cold.
Nadat hij wordt doorgelaten gaat een alarm af en schijnt er een groot zoeklicht
op hem. De spion probeert te vluchten, maar nog voordat hij Amerikaans gebied
bereikt schieten de Russen hem dood. De Muur is in dit spionagedrama vooral een
gevaarlijk gebied waar de Koude Oorlog wordt uitgevochten. De Muur wordt in
beeld gebracht als een grens met veel Amerikaanse en Russische soldaten,
slagbomen bij de grensposten en prikkeldraad op de top van de Muur, zodat
niemand eroverheen kan klimmen.
Bekijk hier de trailer
Vandaag is het precies twintig jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel. Deze herdenking is niet alleen interessant voor geschiedenisfanaten of politici, maar ook voor filmliefhebbers. De Muur komt regelmatig terug in films, in hele goede films zelfs. Een aantal hiervan komt rond deze herdenking in de bioscoop of op televisie. De redactie van Cinema.nl koos vijf verschillende films waarin de Muur een grote rol speelt.
The Spy Who Came in from the Cold (Martin Ritt, VS 1965)
Funeral in Berlin (Guy Hamilton, GB 1966)
De meest spectaculaire ontsnapping uit de DDR zit in de openingsscène van de
spionagethriller Funeral in Berlin. De Berlijnse Muur wordt gepresenteerd als
een fort, waar niet doorheen te komen is. Soldaten houden vanuit uitkijkposten
en legervoertuigen nauwlettend de Muur in de gaten. Een man, die een mijn heeft
neergelegd vlakbij de Muur, rent opeens richting de grijze wand en op dat moment
komt er vanuit het niets een betonsilo uit de lucht. De onbekende man springt
erin en een kraan, waaraan de silo vastzit, brengt hem over de Muur naar West-
Berlijn, ondanks de schoten van de DDR-soldaten. Het blijkt te gaan om een
pianist die vlucht naar de vrijheid.
Bekijk hier de trailer
Der Himmel über Berlin (Wim Wenders, D 1987)
Het is een triest gezicht wanneer een oude dichter (Curt Bois) en de engel
Cassiel (Otto Sander) langs de westkant van de Berlijnse Muur wandelen in Der
Himmel über Berlin. Naast de Muur, die is volgekalkt met graffiti, ligt een
metalen loopbrug. De dichter loopt over een drassig gebied, waar alleen nog een
beetje gras groeit, en besluit dan om maar even te gaan zitten in een oude stoel
die daar is weggegooid. De Muur staat symbool voor Wenders’ sombere beeld van
Berlijn. In de film wordt dit beeld treffend verwoord door circusartieste Marion
(Solveig Dommartin): ‘Berlijn. Ik ben hier een vreemdeling, maar toch is alles
zo vertrouwd. Je kunt hier niet verdwalen, je komt altijd bij de Muur uit.’
Bekijk hier de trailer
Confessions of a Dangerous Mind (George Clooney, VS 2002)
Wanneer een koppel in een Amerikaanse televisieshow in de jaren ‘70 een reis
wint naar West-Berlijn kijken ze beteuterd. Berlijn, of het nu om het oostelijk
of om het westelijk deel gaat, is een koude stad met veel sneeuw en een
deprimerende Muur. Voor de presentator van die tv-show, Chuck Barris (Sam
Rockwell), heeft Berlijn een hele andere betekenis. Als parttime CIA-spion lukt
het hem om ongezien via een tunnel onder de Muur door van West- naar Oost-
Berlijn te gaan. De tweedeling van Berlijn is in dit regiedebuut van acteur
George Clooney een mooi symbool voor de schizofrenie van hoofdpersonage Barris.
Bekijk hier de trailer
Good Bye Lenin! (Wolfgang Becker, D 2003)
Aan het begin van Good Bye Lenin! zie je hoe de Muur door massa's mensen
wordt afgebroken. Vervolgens is te zien hoe hoofdpersonage Alex Kerner (Daniel
Brühl) probeert de Muur voor zijn zieke moeder (Katrin Saß) – een bevlogen DDR-
aanhanger – weer op te bouwen. Figuurlijk, niet letterlijk. Alex maakt zelf DDR-
journaals en doet het eten voor zijn moeder in potjes van beroemde DDR-merken.
De film vertelt nadrukkelijk twee verhalen over de Muur; aan de ene kant voelden
bewoners zich opgesloten in de DDR, maar er waren ook inwoners die zich er
thuis voelden. Ook nu zijn er mensen in Duitsland die terugverlangen naar de DDR
en dat gevoel wordt ostalgie genoemd.
Bekijk hier de trailer
Good Bye Lenin! is op vrijdag 13
november op Nederland 2 te zien om 23.40 uur.