Tunesische gezichten komen voorbij terwijl een personage vertelt wie het zijn
: ‘De zus van’, ‘een nicht’, ‘een vriend’. Tot het gezicht van filmmaker Alex
Pitstra in beeld komt, dan klinkt er ‘die ken ik niet’. In de film Die Welt is
het een vluchtig moment tijdens een bruiloft, een ironisch grapje, maar lange
tijd was het de werkelijkheid.
De man die je hoort is Mohsen Ben
Hassen, de Tunesische vader die de in Groningen wonende regisseur pas op 25-
jarige leeftijd leerde kennen. Pitstra’s ontdekkingstocht naar oorsprong en
identiteit die uit die eerste ontmoeting volgde, vormde de inspiratie voor zijn
boeiende en prachtig geschoten fictie-debuut over de Tunesische Abdallah (
Abdelhamid Naouara) en diens dromen over Europa.
Pitstra: ‘De
basisvraag bij het maken van deze film is voor mij altijd geweest: hoe zou mijn
leven er hebben uitgezien als ik bij mijn vader in Tunesië was opgegroeid?. Het
is mijn ontstaansgeschiedenis, met een twist. Heel opzettelijk niet vanuit het
perspectief van de Nederlander, daarvoor is mijn blik op mezelf veel te diffuus
. Als documentaire zou dat misschien kunnen, maar dit gedachtenexperiment is in
mijn ogen interessanter.
Ik heb mezelf wel als karakter in de film
verstopt, als de halfbroer uit Europa die je alleen via 8mm-filmbeelden ziet.
Wanneer Abdallah’s vader, gespeeld door mijn echte vader, vertelt over zijn
verleden, dan zie je mij, mijn moeder en mijn vader begin jaren tachtig in
Nederland. Verder kun je Abdallah zien als een soort alter-ego. Bijvoorbeeld als
hij in zijn dvd-winkel praat over het culturele imperialisme in Transformers II
, ik heb er namelijk ook een periode een handje van gehad om zo te preken.’
Rust
Het heeft even geduurd voor de debuterend regisseur het
grootschalige en persoonlijk project van de grond had. In 2008 werd een eerdere
versie van de film nog afgewezen als One Nigh Stand. Er kwam pas schot in de
zaak toen in Tunesië de revolutie uitbrak. ‘De samenleving daar was in beweging
en er heerste een gevoel dat alles mogelijk was. Bovendien gaf de berichtgeving
na de revolutie me inspiratie voor een ander einde. We zijn vrij snel begonnen
met de preproductie, zelfs voor we de financiering rond hadden. Dat is een gok
geweest, maar ik heb altijd geweten dat het zou lukken.’
Het
resultaat mag er uiteindelijk zijn; een integer drama over hoop en illusies,
familie en identiteit, dat op documentaire-achtige wijze het dagelijkse, harde
leven in Tunesië laat zien.
Voor Pitstra zelf is het nog veel meer
dan dat: ‘Ik denk dat ik mijn vader beter ben gaan begrijpen door me te
verplaatsen in zijn situatie. Als je vanwege armoede heel weinig mogelijkheden
hebt, dan is een Europese vrouw een kans die je niet laat schieten als je er de
intelligentie en charme voor hebt. Centraal vraagstuk blijft de ambiguïteit
tussen liefde en economische noodzakelijkheid. Qua identiteit is misschien nog
belangrijker dat ik door deze film mijn eigen verhaal heb kunnen vertellen. Dat
voelt goed, ik heb meer rust gevonden.’
Regisseur Alex Pitstra leerde pas op 25-jarige leeftijd zijn Tunesische vader kennen. Dat vormde de inspiratie voor zijn boeiende en prachtig geschoten fictie-debuut Die Welt, over de Tunesische Abdallah en diens dromen over Europa.