Hoe te verklaren dat Harvey Weinstein jarenlang zijn gang kon gaan?

Hij was op meerdere manieren ‘onaanraakbaar’: Harvey Weinstein, het monster dat Ursula Macfarlane portretteert in haar documentaire Untouchable (2019) – nu te zien in Het uur van de wolf. Vrouwen vertellen hoe ‘afstotelijk’ ze hem vonden. Maar bovendien stond hij boven de wet. Niemand kon hem raken, hij was oppermachtig. Tegen een journalist zei hij eens: ‘Ik ben blij dat ik de sheriff ben van deze hele godverdomde stad’. Toen hij zag dat de journalist het had opgenomen, probeerde hij hem zijn recorder uit de handen te slaan. Het leidde tot een achtervolging waarbij Weinstein de journalist even later, buiten voor de deur, in de houdgreep hield. Er werden talloze foto’s van gemaakt, maar niet één haalde de krant. Kennelijk had Weinstein iedereen afgekocht. En dat deed hij ook met vrouwen die hem al vanaf de vroege jaren negentig voor verkrachting wilden aanklagen. Hij kocht hun stilte, jarenlang, met succes. Macfarlane sprak met een aantal vrouwen die nog niet eerder over hun ervaringen met Weinstein vertelden. Maar ze voert ook mensen op die voor Harvey gewerkt hebben. Deze verhalen maken duidelijk hoe het monster kon groeien en hoe het misbruik van vrouwen decennia lang kon doorgaan. ‘Hij accepteerde geen nee,’ vertelt een voormalige medewerkster. Die houding bezorgde hem veel succes in de filmwereld, waarin weinig plaats is voor bescheiden mensen.

Het productiebedrijf Miramax dat hij oprichtte met zijn broer Bob, vertellen medewerkers, was een fantastische plek om te werken. ‘Wij waren echt de shit,’ zegt een medewerkster van Weinstein uit die tijd. Maar toen zij erachter kwam hoe Weinstein vrouwen behandelde, vertrok ze. Anderen bleven, al gooide Weinstein soms met asbakken naar zijn ondergeschikten. Ze accepteerden het, want Weinstein was ‘king of the world’: het waren de jaren negentig, toen Weinstein vrolijk danste met John Travolta, of poseerde met Mick Jagger en Madonna. Miramax grossierde in Oscars: Roberto Benigni won een Oscar voor La vita è bellaThe English Patient won negen Oscars. ‘Met Harvey vloog je in privéjets,’ vertelt zijn toenmalige assistente Zelda Perkins. ‘En je ging uit eten met Sean Connery en Leonardo di Caprio.’ Vrouwen kwamen zelf op hem af, vertelt een medewerker uit die tijd, ‘als motten op het licht’.

Maar in Untouchable blijkt ook opnieuw hoe Weinstein vrouwen naar zijn hotelkamer lokte en hen vervolgens chanteerde en/of verkrachtte. Zo geeft Macfarlane in Untouchable een compleet beeld: ze toont de bredere mechanismen van macht die aan het werk waren, maar ook de donkerste kant van de man Weinstein. Bij een nabespreking van de film zei Macfarlane : ‘Er wordt zo vaak gezegd: als je ’s avonds laat naar iemands hotelkamer gaat, wat verwacht je dan? Maar ik zeg: er is geen reden om te verwachten dat je verkracht wordt.’ 

Untouchable is donderdag 12 december te zien in Het uur van de wolf op NPO 2 (23.00-0.35uur)

Meer over Untouchable