Het leven van beroepsneuroot Larry David blijkt een ideale basis voor succesvolle tv-series.

Lang moeten wachten op een tafeltje in een restaurant. Je auto niet kunnen vinden in de parkeergarage. Dat net iets te krappe naveltruitje van die ene collega. Lelijke baby’s en hun trotse ouders. Het laatste beetje tandpasta dat maar niet uit de tube wil komen. Er zijn maar weinig ergernissen die niet minstens één keer voorbij zijn gekomen in de totaal zeventien seizoenen van de comedyseries Seinfeld (1989-1998) en Curb Your Enthusiasm (2000-heden).

De man die al die ergernissen zo feilloos verwoordt – en geregeld ook (non-)verbaal te lijf gaat – is televisiemaker Larry David (70). Een kalende man, steevast gekleed in eenvoudige sneakers, onopvallende sweaters en dito broeken, die behept is met alle neuroses die we tegenwoordig vaak toeschrijven aan Joodse Amerikanen, in het bijzonder aan degenen die in New York wonen. Geplaagd door onzekerheden, geobsedeerd door seks en de kleine vragen van het leven, en ook nog eens totaal onaangepast in sociaal opzicht. Dan heb of veroorzaak je al gauw een hoop ergernissen.

In de hitserie Seinfeld, die David bedacht en schreef met comedian Jerry Seinfeld, werden al die pietluttige irritaties toegeschreven aan een reeks fictieve personages, zoals de kale, neurotische George Costanza, maar in Curb Your Enthusiasm blijft die kunstgreep achterwege: David speelt zichzelf, een inmiddels gepensioneerde multimiljonair die zijn tijd verdoet in lunchzaken of op golfbanen in Los Angeles en onvermijdelijk in allerlei ruzies en ongemakkelijke situaties verzeild raakt door zijn onbeleefde, dan wel chagrijnige houding.

Niet dat David het daar mee eens is natuurlijk. ‘Ik vind het personage helemaal niet onbeleefd of chagrijnig,’ vertelde hij al eens aan The Guardian. ‘Hij is juist eerlijk. En dat kan overkomen als chagrijnig of onbeleefd, maar geloof mij, dit personage is veel gelukkiger dan ik ben. Hij is niet chagrijnig, ík ben chagrijnig en ik zou veel blijer zijn als ik meer op hem leek.’

Bh-verkoper
Davids scherpe oog voor ergernissen (en het vermogen daar steengoede comedy van te maken) is evenals als hij geboren in het naoorlogse Brooklyn. ‘Daar komt het vermoedelijk wel vandaan, ja,’ verklaarde hij een paar jaar geleden tegen The New Yorker. ‘Het heeft te maken met opgroeien in een krap appartement, met je tante, neven en nichten in het huis naast je, de deuren altijd open, buren die in- en uitlopen en mensen die voortdurend tegen elkaar schreeuwen.’

Hij studeerde geschiedenis, maar ambieerde nooit een carrière in die richting; in plaats daarvan kwam hij (amper) rond van allerhande baantjes, van bh-verkoper en taxichauffeur tot juridisch medewerker.

Een acteerworkshop waarbij hij ontdekte dat hij mensen aan het lachen kon maken, veranderde zijn leven: vanaf dat moment kwam hij (amper) rond als stand-upcomedian. Hij kreeg al snel een reputatie als nukkige komiek – eentje waar collega’s dol op waren, maar die zelden aansluiting kon vinden bij zijn publiek, of daar zelfs geen enkele moeite voor deed. Berucht is nog altijd het moment dat David het podium van een comedyclub betrad, de bezoekers bekeek en concludeerde: ‘Laat ook maar.’

Ook achter de schermen bij de beroemde sketchshow Saturday Night Live kende hij weinig succes. Sterker nog: in het enige seizoen dat hij er werkte, werd slechts een van zijn geschreven sketches gebruikt. Toen hij eens op zaterdagavond woedend ontslag nam en daarna spijt kreeg, meldde hij zich maandagochtend op het werk alsof er niets gebeurd was. Niemand merkte het en hij zat het jaar uit. Het werd uiteindelijk materiaal voor een van de leukste Seinfeld-afleveringen, waarin George hetzelfde probeert, maar uiteraard jammerlijk faalt.

Anekdotes
Zo zijn bijna alle bijzondere anekdotes uit Larry Davids opmerkelijke leven wel eens op televisie te zien geweest. Zelfs het pitchen en ontwikkelen van Seinfeld, wat zijn leven echt veranderde, werd op een verkapte manier nog eens dunnetjes overgedaan in diezelfde serie.

In Curb Your Enthusiasm is de scheidslijn tussen de echte en de fictieve David zoals gezegd nog het meest diffuus. Vrienden en kennissen (onder anderen acteurskoppel Ted Danson en Mary Steenburgen) spelen versies van zichzelf en afleveringen en scènes worden niet tot op de laatste letter uitgeschreven, maar grotendeels geïmproviseerd. Met als gevolg een nog waarachtigere, onbeleefdere en chagrijnigere Larry

David, die het in het negende seizoen mag opnemen tegen excessief huilende begrafenisgasten, overijverige parfumverkopers, verraderlijke shampoodoppen, versleten schoenveters en nog een rits andere ergernissen, waaronder tongzoenende mensen in het openbaar. Welkom terug, Larry!

Nieuwe afleveringen van Curb Your Enthusiasm worden vanaf maandagavond 2 oktober wekelijks on demand beschikbaar gesteld door Ziggo. Eerdere seizoenen zijn daar ook te bekijken en ze zijn tevens verkrijgbaar op dvd.

Long Shot: het verhaal van Juan Catalan

Juan Catalan is waarschijnlijk voor de rest van zijn leven fan van Larry David. De Amerikaan werd in 2003 gearresteerd, omdat hij verdacht werd van de moord op een zestienjarig meisje. Hij verklaarde onschuldig te zijn, maar zijn alibi – hij was op het moment van de moord aanwezig bij een honkbalwedstrijd van de Los Angeles Dodgers – kon niet een-twee-drie geverifieerd worden. Totdat zijn advocaat ontdekte dat Larry David diezelfde dag opnames had gemaakt in het stadion. (In Curb-aflevering ‘The Car Pool Lane’ huurt David een prostituee in om met hem de wedstrijd te bezoeken; niet voor seks, maar hij kan zo wel gebruikmaken van de carpoolstrook.)

Deze beelden, waarop Catalan enkele seconden te zien is terwijl David de trap oploopt, pleitten hem vrij. ‘Ik heb nu welgeteld één goede daad in mijn leven verricht,’ zei de grappenmaker destijds over de zaak tegen The New Yorker. ‘Alleen wel per ongeluk’.

Het bijzondere verhaal van Juan Catalan is het onderwerp van de documentaire Long Shot, vanaf vrijdag 29 september te zien bij Netflix.