Recensenten waren lyrisch over The Leftovers, maar kijkers lieten de serie links liggen. Maker Damon Lindelof gooide ondertussen alle remmen los in de schrijverskamer.

Toen The Leftovers in de zomer van 2014 van start ging, waren de meeste tv-recensenten het met elkaar eens: prachtig mooi, vreselijk depressief. Het bleek niet de beste manier om een tv-serie aan te prijzen. Een groot gedeelte van de HBO-abonnees liet The Leftovers in de jaren die volgden links liggen.

'De laatste keer dat ik checkte, hadden we 89 kijkers,' grapte Damon Lindelof – maker en schrijver van The Leftovers, tevens bekend van Lost – onlangs bij de screening van de seizoensfinale. De serie liep uiteindelijk drie seizoenen en telde 28 afleveringen. Amerikaanse televisierecensenten – die wél allemaal keken – wisten niet hoe luid en hoe vaak ze de serie moesten aanprijzen.

Want terwijl het grote publiek niet keek, groeide The Leftovers uit tot een van de beste, origineelste en gedurfdste series uit de recente televisiegeschiedenis.

The Leftovers is gebaseerd op het gelijknamige boek van auteur Tom Perrotta, die samen met Lindelof de drie seizoenen van de serie schreef. Het eerste seizoen blijft trouw aan het boek. De wereld is in diepe rouw en in totale verwarring nadat op 14 oktober 2011 twee procent van de wereldbevolking – 140 miljoen mensen – plotseling in het niets is verdwenen. The Leftovers begint drie jaar na deze zogenoemde Sudden Departure en focust op het kleine plaatsje Mapleton in de staat New York. Iedereen daar is wel iemand of iets kwijtgeraakt op die dag in oktober – variërend van geliefden tot mentale gezondheid.

Mensen, met name jongeren, lijken stuurloos. Herdenkingsdagen worden ruw verstoord door kettingrokende sekteleden en honden die hun baasjes zagen verdwijnen, rennen in dolle roedels rond. Iedereen zoekt troost en afleiding. 'Het is alsof je naar Portishead luistert, terwijl je net geopereerd bent en onder de pijnstillers zit,' schreef recensent Emily Nussbaum treffend in The New Yorker. De eerste afleveringen zijn namelijk goed, maar ook loeizwaar. En toch raden we je aan door te kijken.

© IMDB

Carrie Coon als Nora Durst en Justin Theroux als Kevin Garvey

Ruimte voor humor

Ergens halverwege het eerste seizoen verandert de toon van The Leftovers. Er komt steeds meer lucht. Er is opeens (een beetje) humor en er is zowaar een sprankje hoop te ontwaren, met name tijdens de interactie tussen hoofdpersonen Kevin Garvey (Justin Theroux) en Nora Durst (een magistrale Carrie Coon). Het is een ontwikkeling die in de twee daaropvolgende seizoenen in zo’n stijgende lijn doorzet dat diezelfde Nussbaum de serie in haar totaliteit als ‘hilarisch en prachtig’ omschreef.

'Tijdens het eerste seizoen was ik ervan overtuigd dat er geen humor thuishoorde in The Leftovers,' zei Lindelof tegen website Vulture. 'De serie gaat over wanhoop en depressie, over de Sudden Departure, die hele families kapotmaakte. In seizoen twee realiseerde ik me dat dit ook breder getrokken kon worden. Omdat ik niet kon toegeven dat ik fout zat, zei ik: "Oké, er is geen ruimte voor komedie, maar misschien wel voor absurditeit, en geloof me, dat zijn twee heel verschillende dingen!" Tegen de tijd dat we bij het derde seizoen aankwamen, klonk er gelach in de schrijverskamer (…) en werden we blij van ideeën die daadwerkelijk absurd waren.'

En zo komt het dat Mapleton in seizoen twee van de serie wordt verruild voor Jarden in Texas, een stadje dat op 14 oktober 2011 op miraculeuze wijze gespaard bleef en daardoor een bedevaartsoort is geworden. Een complete verandering qua omgeving die maar weinig series zouden aandurven. Daarnaast wordt er een heel nieuw gezin aan de lijst met hoofdpersonen toegevoegd en speelt één aflevering zich volledig af in een alternatieve werkelijkheid, met hoofdpersoon Kevin Garvey als huurmoordenaar. Geen grap. Het is de allerbeste aflevering van het seizoen.

© IMDB

Liv Tyler als Meg Abbott

Het beste voor het laatst bewaard

Het zijn risico’s die Lindelof naar eigen zeggen durfde te nemen, omdat er 'maar 89 mensen' naar The Leftovers keken. 'Ik denk dat we veel risicomijdender waren geweest als we Game of Thrones aan het maken waren.' En Lindelof kan het weten als maker van Lost, de Game of Thrones van zijn tijd.

Als HBO The Leftovers in 2016 nieuw leven inblaast voor een derde en laatste seizoen, niet in de laatste plaats vanwege de jubelende recensies, gaan alle remmen los in de schrijverskamer. Weer verandert de setting van de serie. De intromuziek is elke week anders – iets wat menig kijker in verwarring naar de afstandsbediening doet grijpen. En net wanneer je denkt dat het niet absurder en fantastischer kan, belanden de hoofdpersonen op een veerboot met een levende leeuw, een man die beweert dat hij God is plus een elf uur durende orgie. Het is een combinatie die niet zou mogen werken in een tv-serie, maar in de handen van Lindelof en Perrotta een waar feest is om naar te kijken.

Tegen de tijd dat de slotaflevering zich aandient, zijn recensenten het er unaniem over eens dat zelfs testbeeld als afsluiting de volledige serie niet meer naar beneden zou kunnen halen. Iets wat wellicht een opluchting was voor Lindelof, die met Lost een van de meest onbegrepen – of teleurstellende, hangt ervan af aan wie je het vraagt – seriefinales aller tijden afleverde. Elke angst bleek ongegrond. 'The Leftovers bewaarde het beste voor het laatst,' kopte CNN na de uitzending. 'Foutloos, verdient een plekje in de tv-geschiedenis,' schreef internetmagazine The A.V. Club.

'Ik ben vooral opgelucht dat niemand me gevraagd heeft of iedereen de hele tijd al dood was,' grapte Lindelof tijdens het ATX Television Festival in Austin over de positieve reacties op de finale. Om er op iets serieuzere toon aan toe te voegen: 'Ik heb geen idee hoe ik hiermee moet omgaan. Kritiek en haat incasseren is veel makkelijker dan liefde ontvangen.'

Het derde seizoen van The Leftovers verschijnt op 11 oktober op dvd. De eerste twee seizoen worden door Ziggo aangeboden via een extra HBO-pakket.

Meer over The Leftovers