De makers van de Zweedse serie Modus richten zich in het tweede seizoen nadrukkelijk op de Amerikaanse kijker, met behulp van spectaculaire dronebeelden en een Amerikaanse president gespeeld door Kim Cattrall.

De Amerikaanse president is tijdens een staatsbezoek aan Zweden spoorloos verdwenen. Het zwaarbeveiligde gebouw dat de lokale politie speciaal voor de gelegenheid heeft uitgekozen als tijdelijk presidentieel gastenverblijf, blijkt een geheime ingang naar een oud tunnelcomplex te hebben dat door heel Stockholm loopt. De deur, verstopt achter een staatsportret van koningin Astrid, was onopgemerkt gebleven voor alle veiligheidsdiensten, waaronder de FBI en de Amerikaanse Secret Service.

Het moment waarop de verblufte Zweedse en Amerikaanse agenten zich realiseren dat ze zoiets cruciaals over het hoofd hebben gezien, is ook het moment waarop je je als kijker beseft dat Modus wellicht niet de beste crimeserie is die de laatste jaren uit Scandinavië kwam. Iets dat ogenblikken later nog benadrukt wordt wanneer de hoofdpersoon, crimineelpsycholoog en profiler Inger Johanne Vik (Melinda Kinnaman), alleen wordt gelaten in de ruimte en zonder begeleiding – als eerste – de trap naar de tunnel afdaalt.

‘De Amerikaanse president is net ontvoerd! Wáár is de Secret Service? Waarom is dat hele gebouw niet in totale lock down? Je verpest het sporenonderzoek! Hoezo ben jij daar zonder begeleiding Inger Johanne?!’ zijn slechts een aantal dingen die zich schreeuwend opdringen tijdens het kijken. Waarna je met een glimlach en hoofdschuddend terug in de bankkussens zakt en verder kijkt. Want ondanks de gapende gaten in de plot, is Modus zeer vermakelijk.

Kim Cattrall als President Helen Tyler in het tweede seizoen van Modus

Commerciële zender

Andrew Nestingen, hoogleraar en hoofd van de afdeling Scandinaviëstudies aan de University of Washington in Seattle, vertelt dat Modus geproduceerd wordt door TV4, de grootste commerciële zender van Zweden. Het merendeel van de succesvolle, gelauwerde Scandinavische series die wij kennen daarentegen komt van de publieke omroepen. Nestingen vermoedt dat de zender met de serie gaat voor een internationaal publiek. ‘De aanpak van de serie is sowieso ‘go big’, de productie is groots en glossy, met de spectaculaire dronebeelden als voorbeeld. En door een verhaallijn over een Amerikaanse president aan het tweede seizoen toe te voegen, lijken ze helemaal te gaan voor een Amerikaans publiek.’ 

Voor President Helen Tyler werd actrice Kim Cattrall, bekend van Sex and the City, aangetrokken. Dat de Amerikaanse president een vrouw is – een die in de verte iets wegheeft van Hillary Clinton mits je Samantha Jones wegdenkt – is interessant. Er wordt regelmatig terugverwezen naar de verkiezingen die vreselijk bruut en seksistisch waren. En als een lokale nieuwspresentator opmerkt dat de ‘prachtige’ president en haar dochter vast veel los zullen maken in het land, kaatst zijn vrouwelijke collega terug dat ze hoopt dat Tylers uiterlijk niet het onderwerp van gesprek zal zijn tijdens haar staatsbezoek. Het is een van de meerdere bevredigende momenten waarop de vrouwen van Modus van zich afbijten.

Moeilijke doelgroep

In de VS werd de serie de afgelopen weken op BBC 4 uitgezonden, waar het niet heel veel teweeg heeft gebracht. Niet verrassend, vindt Nestingen. Het feit dat hoofdpersoon, crimineelpsycholoog en profiler Vik haar opleiding gedeeltelijk bij de Amerikaanse FBI heeft gevolgd, noemt hij cliché en geen ‘twist’ waar het Amerikaanse publiek voor inschakelt. ‘Daarnaast heeft Modus een doelgroepprobleem, een die Nordic cinema vaker heeft’, zegt Nestingen. ‘De glossy look en het politieke plot zijn bedoeld voor een groot publiek, maar de doelgroep die zowel geïnteresseerd is in niet-Engelstalige televisieseries als in crimefiction is klein. Zeker in de Verenigde Staten, ondanks de meerdere literaire successen in dit genre en een aantal succesvolle televisieseries.’

Wat bekende Nordic noir-series zoals The Killing en The Bridge – beide series kregen een Amerikaanse remake – succesvol maakten in Amerika is authenticiteit, zegt Nestingen. Iets dat Modus mist. ‘Door er een Amerikaanse verhaallijn aan toe te voegen, met Kim Cattrall nog wel, is het Zweedse element zelfs afgezwakt.’ Hij vergelijkt de serie met BBC’s succesvolle Wallander, waarin Brits acteur Kenneth Brannagh de Zweedse rechercheur Kurt Wallander vertolkt. Een serie die zich afspeelt in Zweden maar Engelstalig is. Een Brits accent, zegt Nestingen, roept voor veel Amerikanen al meteen die gewilde ‘otherness’ op. ‘Wallander wordt door mijn studenten ook vaak bekritiseerd als te sentimenteel en niet authentiek. Maar door de Britse acteurs heeft het toch dat gevoel van echtheid.’

Modus daarentegen doet in het tweede seizoen iets te veel denken aan een vermakelijke maar slappe versie van alle Amerikaanse en Scandinavische crimeseries die we al kennen. En dat kunnen zelfs het mooie camerawerk, de prachtige locaties die niet onderdoen voor HBO en Showtime-series en de gemoedelijke Zweedse ‘hejs’ en ‘tacks’ niet helemaal verbloemen.
 

Modus is vanaf maandag 30 april te zien op NPO 2, 22.55-23.55 uur

Meer over Modus

Meer Scandinavische series