Willem van Oranje
1984 | Drama, Historische film
Nederland/België 1984. Drama van Walter van der Kamp. Met o.a. Jeroen Krabbé, Willem Nijholt, Ellen Vogel, Paul Cammermans en Dora van der Groen.
Prestigieuze miniserie, voor het eerst uitgezonden in 1984, precies vierhonderd jaar na de moord op de 51-jarige Willem van Oranje, bijgenaamd Willem de Zwijger (Jeroen Krabb[KA1]e), die in 1533 was geboren. Van der Kamp werkte zes jaar lang aan de voorbereiding en het resultaat was een aardig stuk huisvlijt, goede televisie en historisch verantwoord. Omroepvereniging AVRO maakte de Belgische BRT en Veronica tot co-productiepartners want er moest drie[KA3]eneenhalf miljoen gulden (1,58 miljoen euro) worden opgehoest. Niet minder dan 61 Nederlandse en Vlaamse acteurs werden gecontracteerd en tweeduizend kostuums gehuurd en gemaakt (naar ontwerpen van Yan Tax). Krabb[KA1]e speelt charmant, fel en gewichtig de prins met de uitstraling van een geboren leider. Cammermans is Karel de Vijfde. Van der Groen is indrukwekkend als Margaretha van Parma. De vrouwen van Willem zijn Snoyink als Anna van Buren, Van Dijck als Anna van Saksen, Vandendriessche als Charlotte de Bourbon en Ramoudt als Louise de Coligny. Verteld wordt hoe de twaalf-jarige Willem, zoon van de protestantse graaf Willem van Nassau-Dillenburg, de uitgebreide bezittingen erft van het huis Oranje-Nassau met als voorwaarde dat hij in de Nederlanden katholiek zal worden opgevoed. De onverbiddelijke vervolging van zogenaamde ketters brengt hem in conflict met zijn ouders en dat leidt tot een eerste gewetenscrisis. Oranje`s opmars als lid van de Raad van State in de politiek van de lage landen is dan niet meer te stuiten. Hij breidt zijn bezittingen uit door een huwelijk aan te gaan met Anna van Buren in 1551. Het huwelijk wordt met een rits kinderen gezegend (Anna stierf zeven jaar later). Bovendien passeert hij Lamoraal, de Graaf van Egmond (Shaffy) als opperbevelhebber van de strijdkrachten. De nieuwe (Spaanse) koning Filips II (Nijholt) toont zich meer dan onverzettelijk tegenover de afvalligen van de r.k. kerk en regeert als een absoluut vorst. Met de prins van Oranje groeit hij langzaam naar een confrontatie, temeer Willem een huwelijk beoogt met de rijke, lutherse prinses Anna van Saksen, die hij in 1561 trouwde. Na Filips` vertrek naar Spanje wordt kardinaal Antoine Perrenot de Granvelle (Vroom) het mikpunt van het steeds groter wordende verzet onder de Nederlandse adel. Granvelle moet na de krachtmeting met Willem van Oranje in 1564 ontslag nemen. De onrust in de Nederlanden stijgt. Het Verbond der Edelen neemt vaste vorm aan en de Beeldenstorm raast dat jaar nog door het land. Hoewel Willem van Oranje tegen de geloofsvervolging was, keurde hij de Beeldenstorm af. Daarom hoopt Oranje nog op een verzoening met de koning: tevergeefs. Oranje vlucht in 1567 met zijn vrouw naar het stamslot van de Nassau`s in Dillenburg. Hij is nauwelijks vertrokken of de Hertog van Alva (Van den Heuvel) installeert zijn Bloedraad. Egmond en Hoorne (Morel) worden onthoofd, Oranje`s zoon Filips Willem (Martijn Krabb[KA1]e) wordt naar Spanje ontvoerd en er wordt beslag gelegd op Willems bezittingen. De getergde prins van Oranje gaat nu over tot een reeks aanvallen, die eindigen in een nederlaag. Berooid keert hij naar zijn stamslot terug en merkt dat zijn gemalin Anna van Saksen nu op hem neerkijkt. Zij keert hem de rug toe, pleegt overspel en wordt opgesloten. Oranje maakt in 1571 een einde aan de hel van dit huwelijk en stoot Anna definitief af. Ondertussen neemt ook het wederzijds geweld tussen de calvinisten en de katholieken toe. Zowel Oranje als Alva worden verteerd door wroeging en wanhoop. Alva laat zich naar Spanje terugroepen, het Spaanse offensief verzwakt en nieuwe landvoogden sterven als ratten in de onherbergzame lage landen. Algemene vermoeidheid aan beide zijden leidt tot de Pacificatie van Gent in 1576. Oranje was het jaar ervoor hertrouwd - voor de derde maal - met Charlotte de Bourbon. De verzoening en de herwonnen eenheid van de Nederlanden blijken weldra een illusie die te hoop loopt op de calvinistische onverdraagzaamheid en de oorlogszucht van Philips II. De Allessandro Farnese (Croiset), de Hertog van Parma, is de nieuwe landvoogd en die bereidt vakkundig de oorlog voor. Prins Willem van Oranje zoekt naar buitenlandse steun, maar koning Filips II spreekt in 1580 de banvloek over hem uit en zet een prijs op diens hoofd. Het `opstandige` Noorden zweert Filips II af als vorst en brengt hulde aan Anjou, die zich echter spoedig onmogelijk maakt. Rond de prins van Oranje wordt het net dichter aangetrokken. Hij overleeft een eerste moordaanslag, waarbij zijn derde vrouw omkomt. Hij hertrouwt tot groot ongenoegen van de bevolking met de Fran[KA10]caise Louise de Coligny 1583. Parma`s troepen komen in beweging en op dat kritieke moment wordt Oranje in 1584 door de sluipmoordenaar Balthasar Gerards (Pleysier) in Delft op de trap van het stadsslot met pistoolschoten gedood. De aankleding van deze serie is van internationale klasse, hoewel het verhaal weinig meeslepend is. Dramatische hoogstandjes lijden te veel onder pogingen om de historische nauwgezetheid in ere te houden.
