Empire Of The Censors
1995 | Documentaire
Verenigd Koninkrijk 1995. Documentaire van Saskia Baron.
Tussen de filmmaker en de toeschouwer staat de man die bepaalt wat kan en wat niet door de beugel kan: de censor. Gastheer Richard E. Grant laat regisseuse/scenarioschrijfster Baron enkele hoogtepunten uit bijna honderd jaar (in het Verenigd Koninkrijk) gecoupeerde of verboden films zien. In 1898 sloeg in Engeland de censuur voor het eerst toe hoewel het [KL]British Board of Film Censors[KLE] pas officieel werd opgericht in 1913 (!) en bedoeld was als instelling die de filmproducent het werk `gemakkelijker` zou maken. Censuur wordt door de tijdgeest be[KA3]invloed en geregeerd: in het begin werden vooral films verboden om hun sociale kritiek of politieke engagement. Twee voorbeelden van films die inmiddels klassieke meesterwerken zijn: BRONENOSETS `POTYOMKIN` (PANTSERKRUISER POTEMKIN, 1925) en OKTYABR (OKTOBER, 1928), beiden van S.M. Eisenstein, mochten niet uitkomen omdat deze films Russische staatsburgers zouden opruien om in opstand te komen tegen het absolute gezag van de communistische partij en de snel opklimmende eerste partijsecretaris Stalin. Expressionistische films zoals DAS KABINETT DES DOKTOR CALIGARI (1920 van Robert Wiene) of NOSFERATU (EINE SYMPHONIE DES GRAUENS) uit 1922 van F.W. Murnau werden geweigerd om hun `gruwelijke` inhoud. De bekendste Britse censor, John Trevelyan, die voorzitter was van de commissie van 1958 tot 1971, komt uitvoerig aan het woord, terwijl verschillende regisseurs die met hem te maken hadden mogen terugkijken op hun traumatische ervaringen en hem van repliek mogen dienen; hierbij zijn onder andere: J. Lee Thompson (YIELD TO THE NIGHT, 1956, een drama over de doodstraf), Brian Forbes (THE L-SHAPED ROOM, 1962 over een ongehuwde jonge vrouw, die zwanger is), Roman Polanski (de psychologische thriller REPULSION, 1965 en de horrorfilm ROSEMARY`S BABY, 1968), Ken Russell (de erotische film WOMEN IN LOVE, 1969 en THE DEVILS, 1971), Donald Cammell (PERFORMANCE, 1970), Dirk Bogarde voor zijn rol als homo in een afpersingsdrama (VICTIM, 1961 van Basil Dearden). Naarmate de jaren verstreken werden de problemen van de censor groter, vooral vanwege toenemend geweld en omstreden erotiek: STRAW DOGS (geweld, 1971 van Sam Peckingpah), CLOCKWORK ORANGE (geweld en erotiek, 1971 van Stanley Kubrick), LAST TANGO IN PARIS (erotiek, 1972 van Bernardo Bertolucci) of AI NO CORRIDA (erotiek, 1976 van Nagisa Oshima). De Britse censor kwam in opspraak door veto`s op RESERVOIR DOGS (1992 van Quentin Tarantino) en NATURAL BORN KILLER (1994 van Oliver Stone), twee zeer gewelddadige films, hoewel Tarantino`s film een genreklassieker is geworden. Baron is erin geslaagd een boeiend en onthullend essay te maken over het ondankbaarste (en wellicht geheel overbodige en zeker willekeurige) beroep ter wereld. Sharon Bassingthwaite deed de research en de montage is van Nigel Algar. Het camerawerk is van Nick Barnett, Andy Muggleton en Steve Robson.
