Maar wat betekent het precies, dat je je brein bent? Al in de jaren tachtig verzon filosoof John Searle een vermakelijk gedachtenexperiment op dat gebied, de Chinese kamer. In die kamer zit iemand – Searle zelf bijvoorbeeld – die geen woord Chinees kent. Niettemin krijgt hij in Chinese karakters gestelde vragen in zijn brievenbus, die hij moet beantwoorden. Hoewel Chinese karakters voor hem volstrekt onbegrijpelijk zijn, beschikt hij over een gedetailleerde handleiding voor de verwerking van alle mogelijke combinaties van Chinese karakters – het is een zeer ruime kamer. Zo kan hij op elke mogelijke vraag een reactie in Chinese karakters geven en die door de brievenbus naar buiten gooien.
De vragensteller krijgt altijd een zinnig antwoord, en moet dus aannemen dat er iemand in de kamer zit die Chinees begrijpt. Over dit fameuze gedachtenexperiment zijn de filosofen nog altijd niet uitgepraat. Geestverwanten van Metzinger en Swaab zeggen dat Searle weliswaar geen woord Chinees kent, maar dat de Chinese kamer als geheel Chinees kent. ‘Begrip’ als bewust ervaren fenomeen is immers een illusie, een illusie die op vooralsnog mysterieuze, maar in principe wetenschappelijk verklaarbare wijze opwalmt uit het uiterst complexe proces van het raadplegen van de handleiding en het produceren van het antwoord.
Searle was echter niet voor een gat te vangen, en antwoordde: stel dat ik die complete handleiding uit mijn hoofd leer. De Chinese kamer is nu niets anders dan mijn eigen brein. Toch begrijp ‘ik’ dan nog steeds geen woord Chinees. Volgens het kamp van Searle bewijst dit dat ‘begrip’ als bewuste ervaring essentieel verschilt van het louter manipuleren van symbolen. Met een computer kun je bewustzijn wellicht ooit perfect simuleren, maar toch is dat geen bewustzijn.
