Science or Fiction: bevroren dromen

Jim Schulpen

28 december 2020

In deze rubriek nemen we elke week een toekomstbeeld van een science-fiction film onder de loep: is de futuristische technologie in de film nog steeds fictie of is het inmiddels werkelijkheid geworden? Deze week: bevroren dromen, aan de hand van Vanilla Sky.

Vanilla Sky (Cameron Crowe, 2001)

Spoiler alert: lees niet verder als je Vanilla Sky nog niet hebt gezien en je nog verrast wilt worden door het einde!

Tom Cruise speelt David Aames, een man die in de toekomst een verpest leven heeft. Als hij een interessante vrouw ontmoet lijkt het leven een stuk beter, misschien wel té goed, en David begint te wantrouwen. Aan het eind van de film komt hij erachter dat hij in feite dood is, ingevroren en al decennialang in een droom leeft. Een droom die is gecreëerd door een bedrijf dat handelt in 'life extension'.

Kun je na je dood ingevroren worden, maar bewust zijn van je dromen die kunstmatig zijn geïnjecteerd zodat je het idee hebt dat je (gelukkig) verder leeft?

uitleg

Nee. Over dromen is nog erg weinig bekend, dus dromen maken en injecteren zal voorlopig nog niet mogelijk zijn. Een van de meest aanvaardbare theorieën over dromen op dit moment is dat je interne klok, die ‘s nachts gewoon doortikt, puur willekeurig sommige delen uit je brein, waarin visuele representaties worden verwerkt, activeert. Dit resulteert in chaotische, onsamenhangende beelden waar je onbewust een verhaal van probeert te maken. Dromen zijn dus grotendeels willekeurig. Daarbij komt ook dat wij dromen alleen kunnen herinneren als we net wakker zijn, of als we lucide dromen (waarin ons brein bijna net zo actief is als overdag). Constant in een droom leven zonder wakker te worden zouden we dus niet eens bewust meemaken. Laat staan als je ingevroren bent (en je brein stilstaat). Invriezing, of cryonisme, komt overigens wél relatief vaak voor, als je bedenkt dat er nog geen methode is om je ook weer tot leven te wekken na het invriezen. In Amerika kun je zelfs een overlijdensverzekering afsluiten met de optie om ingevroren te worden, als je het geld hebt. En anders laat je, als je voldoende vertrouwen hebt in de toekomstige wetenschap, toch alleen je hoofd invriezen?
In Vanilla Sky wordt de eeuwige droom ingezet als een middel om een oneindig en gelukkig maar fictief leven te leiden - eigenlijk een soort gepersonaliseerde hemel. Theoreticus Aubrey de Grey stelt de toekomst zich net iets anders voor: wel een praktisch oneindig leven, maar gewoon in de fysieke wereld. Volgens hem kunnen we straks allemaal honderden jaren oud worden en er toch uit zien als een 30-jarige. Waarom oneindig dromen als je oneindig kan leven?

Science or Fiction: bevroren dromen

Vanilla Sky (Cameron Crowe, 2001)

Science or Fiction: geheugenwissers

Science or Fiction: body swap

Thomas Metzinger