de dorstige dinsdag: kostbare tijd

Je wordt zo in bezit genomen door het heden, dat je verleden en heden vergeet. Met vrienden rond een keukentafel, met je geliefde in bed, met familie in de Efteling, jeweetwel. In de haast van de dagelijkse sleur vervliegt de tijd echter ook op een minder mooie manier. Voor we het weten is de hoopvolle toekomst geworden tot een verleden waarvan we meer hadden gewild. We vergeten om stil te staan, en ondertussen delen we de uren van de dag zorgvuldig in met efficiënte tijdplanningen.

Net als jij schippert Dorst tussen verschillende vormen van tijd. Daarom tippen we deze week een project dat stilstaat bij de kostbare tijd: 24Hourtopia door kunstenaars Dadara en Eileen Azad.

Voor het project belichaamden de kunstenaars vierentwintig uur lang een klok in een cocktailbar in een kelder. In de ruimte onder de grond was geen besef van de buitenwereld. Terwijl voortdurend wisselende vrijwilligers handmatig cijfers van 2,5 meter hoog verplaatsten, was er in de rest van de bar ruimte om te leven: eten, slapen, praten, dansen. Het resultaat was een 24 uur lange film in één shot van een klok met het leven ernaast.

Dadara legt uit dat het een vermoeiende klus was: de cijfers moeten precies op tijd wisselen, en bovendien moeten er om de zoveel tijd 3 of 4 grote letters tegelijk verwisseld worden. Daar zijn veel mensen voor nodig. Er is geen tijd om te pauzeren, en elke minuut moeten er weer tillers klaarstaan. Op een gegeven moment raakten ze in de trance van routine. Er was geen vóór of ná: alleen de taak van het op tijd plaatsen van de cijfers. Tegelijkertijd was er tijdens het kijken van de 24-uurs première afgelopen zaterdag ruimte voor de bewuste beleving van de uren.

Zo kwamen er twee soorten van het beleven van tijd samen. De chronos – het chronologische tikken van de tijd – werd belichaamd door de klok, terwijl de kairos – tijd waar je met aandacht bewust van bent – beleefd werd door de mensen eromheen. Het idee achter het project is om een herwaardering voor tijd te creëren. “Veel mensen staan elke ochtend op om geld te verdienen. Maar wie staat er op met een plan om de volgende 24 uur waardevol te besteden?” aldus Dadara.

De mediatheoreticus Douglas Rushkoff besteedt aandacht aan hetzelfde onderwerp vanuit wetenschap. In de Tegenlicht aflevering 'De herverovering van het nu' legt hij uit dat we tegenwoordig altijd bereikbaar zijn. We staan altijd ‘aan’, en daardoor raken we vervreemd van elkaar en van het ‘nu’. Rushkoff stelt voor om het heft in eigen handen te nemen, en meer te bewust te kiezen hoe we onze tijd indelen.

De menselijke belichaming van een klok is ook op andere manieren uitgevoerd. Zo regiseerde de kunstenaar Mark Formanek een menselijke klok in Berlijn, die door werkmannen wordt getimmerd van houten planken.