aflevering 2: het beloofde land

Als Bram hem interviewt, klinkt Julius Malema alleszins redelijk. Blanke boeren hoeven niet bang te zijn, zegt de politicus die na een carrière in regeringspartij ANC voor zichzelf is begonnen. Hun kennis is heel waardevol. Hij wil alleen wel via verkoop zorgen dat veel meer land in handen komt van zwarte boeren.

Op het podium klinkt Malema toch net even anders. Hij roept bijvoorbeeld: Als we moeten sterven om ons land op te eisen, dan is dat maar zo. Of zelfs: Shoot to kill! Kill the boer! Hij geeft een stem aan de frustratie die veel zwarten hebben. Twintig jaar na de afschaffing van de Apartheid lijkt op het platteland nog maar weinig veranderd. Bijna al het land is in handen van blanken. Hoe denken die daar zelf over?

In een dorp waar Bram vaker is geweest, is de sfeer verbitterd. Er is net een overval geweest, de zoveelste. Iedere boer heeft hier vuurwapens, hoge hekken en stalen deuren. En er wordt ’s nachts gepatrouilleerd. Zijn de boeren het slachtoffer van gewone criminaliteit, of zijn dit bewuste pogingen ze van het land te jagen waarop ze al generaties lang wonen?

Zelf zijn ze overtuigd van het laatste. Een boerin: ‘Ze willen ons bangmaken. Ze breken in en wachten tot je thuiskomt. Dan schieten ze de man neer en verkrachten de vrouw.’ Maar aan emigreren denken deze boeren niet. Ook niet na een gewelddadige overval: ‘Ik ben hier geboren en ik zal hier begraven worden.’

De zwarte bewoners van het gebied zijn ook verbitterd. Het leven is hier slecht, zegt een man. Hij heeft geen werk – de boeren huren liever knechten uit andere landen in Afrika, want volgens hen werken die harder en drinken ze niet. In het stenen huisje dat hij heeft gekregen als compensatie voor een schietpartij, kan hij de wc niet doorspoelen bij gebrek aan water. En door de hekken die overal op het omliggende land staan heeft hij het gevoel opgesloten te zitten. Ook hij vindt dat hij nergens anders kan wonen dan hier.

Krijgt Julius Malema z’n zin en wordt de blanke overheersing van het Zuid-Afrikaanse platteland iets van het verleden? Voorlopig heeft hij het in elk geval niet voor het zeggen, want bij de verkiezingen in mei van dit jaar haalde zijn partij 6,35 procent van de stemmen. Het ANC bijna tien keer zo veel, dus die partij is nog altijd oppermachtig.

bekijk fragmenten van deze aflevering

meer van Bram Vermeulen