Meet-up: Tegenlicht - Waarom de meritocratie een voedingsbodem voor populisme is

De diploma-elite en Gary Stevenson #

Over de afleveringen

De diploma-elite: waarom de meritocratie een voedingsbodem voor populisme is #

Niet klasse maar verdienste zal ieders positie in het leven bepalen. Geen gek uitgangspunt, zo op het eerste gezicht. Maar volgens Harvard-wetenschapper en politiek filosoof Michael Sandel is de meritocratie geen utopie, maar juist een tirannie. En de reden waarom er zoveel woede is tegen de elite.

Weg met de aristocratie, leve de meritocratie, waar iedereen gelijke kansen zou hebben aan de start, en zij die het verdienen allemaal zouden eindigen als winnaars. Maar volgens Sandel is de meritocratie een plausibele reden waarom fascisme nu zo welig tiert.

Westerse politici riepen en roepen te vaak: ‘Dit is een land waar je, ongeacht uiterlijk of afkomst, kunt bereiken wat je wil, als je maar bereid bent te studeren en hard te werken. You can make it if you try.’

In Tegenlicht-aflevering ‘Weg met diploma arrogantie’ vertelt Sandel daarover: ‘Wat deze politici steevast over het hoofd zien, is de belediging die impliciet in dat zelfgenoegzame advies zit, namelijk: als je het moeilijk hebt en geen diploma behaalt, dan moet dat wel je eigen schuld zijn… Bij veel mensen leidde dat tot wrok en woede.’

Bekijk de aflevering.

De stille economische crisis - Waarom groeiende ongelijkheid jongeren berooft van hun toekomst volgens ex-bankier Gary Stevenson #

Het gaat fantastisch met de Nederlandse economie. Althans, zo luidden de berichten na Prinsjesdag, de dag waarop de overheidsbegroting wordt gepresenteerd en de stand van de economie wordt besproken. Het doorsnee huishouden kende vorig jaar de grootste koopkrachtstijging in 20 jaar, zo bleek uit cijfers van het Centraal Planbureau. Ook op Europees niveau valt goed nieuws te melden. De middenklasse werd de afgelopen 15 jaar rijker, deels door stijgende huizenprijzen. En ook in het Westen als geheel gaat het lekker, als je de aandelenmarkten mag geloven. Die bevinden zich op of nabij recordniveaus.

Tot zover de cijfers. Hoe gaat het echt? Gangbare economische cijfers en theorieën zijn immers berucht om hun blinde vlekken. Volgens de Londense ex-bankier en wiskunde-genie Gary Stevenson zitten we middenin een grote economische crisis. Maar niet eentje die gepaard gaat met een plotselinge schok zoals een beurscrash. ‘Ik denk dat een economische crisis eruit kan zien als huizenprijzen die maar blijven stijgen,’ aldus Stevenson.

Wat de oud-valutahandelaar interessant maakt, is zijn achtergrond: Stevenson komt als een van de weinigen in de Londense financiële wereld uit een arbeidersgezin en ziet dingen die de upperclass jongens maar moeilijk zien. Gewone jonge mensen bijvoorbeeld, vrienden en familie van Stevenson, die helemaal niet zoveel koopkracht blijken te hebben. Of steeds langere wachtlijsten in de publieke gezondheidszorg. Stijgende voedsel- en energieprijzen. Stijgende kosten voor de kinderopvang. Minder toegang tot stabiel werk. Onbetaalbare huizen voor een jongere generatie. Enzovoorts.

Bekijk de aflevering.