10 tips voor Dutch Design Week 2018

Bij het nomineren voor de New Material Award – al het werk is op DDW fraai tentoongesteld op de derde verdieping van het Veemgebouw – draait het om het opzoeken van grenzen. Wat is de potentie van al het materiaal dat we over hebben?

En die zoektocht mag best wat ongemakkelijk aanvoelen, dat is niet erg. Neem fijnstof. Vieze rommel die we inademen, waardoor we jaren eerder doodgaan. Een inwoner van Rotterdam ademt in tien jaar tijd ongeveer een gram fijnstof in. Dat lijkt niet veel, maar wie tachtig jaar leeft, krijgt toch al snel een aardige reageerbuis fijnstof binnen. Om die hoeveelheid tastbaar te maken ontwierpen architect Iris de Kievith en designer Annemarie Piscaer SerVies. Ze gingen Rotterdamse viaducten af om de vangrails te poetsen en met het opgevangen vuil glazuren ze hun servies. Het kopje dat het lichtste van kleur is bevat tien jaar Rotterdams fijnstof, het zwarte kopje is de hoeveelheid die een 85-jarige zijn hele leven heeft ingeademd. En op de foto het kopje met de hoeveelheid fijnstof die De Kievith zelf tot nu toe inademde.

Basse Stittgen stroopte op zijn beurt de slachthuizen af, om koeienbloed te verzamelen. Met dit bloed, een restafval waarmee nu eigenlijk niets wordt gedaan, weet hij door middel van een procedé bakjes en schoteltjes te maken… en zelfs een vinylplaat, die als je de koptelefoon erbij opzet de hartslag van een levende koe laat horen. 

Afval als grondstof: daar weet ook Inge Sluis wel raad mee. Zij baart opzien met haar Plasma Rock: tegels en vazen gemaakt van stortplaatsafval. Door extreme verhitting worden de moleculen omgezet en veranderd in een gasvorm die als je hem laat afkoelen een substantie vormt die je kunt materialiseren. Zij maakt daar tegels en vazen van, die er ook nog esthetisch uitzien. Stortplaatsen kunnen in de toekomst plekken worden waar nieuwe creatie plaatsvindt en nieuw materiaal wordt gewonnen.

Home Smart Home van het VPRO Medialab verkent de gevolgen van slimme technologie op ons leven en onze verhalen. Dit project bestaat uit korte films, een film- en debatavond en een individuele, interactieve audiobeleving. De laatste uit dit rijtje is de experience ELLIS. Tijdens ELLIS kruip je in de rol van SomeBuddy-vrijwilliger en maak je kennis met de beginnend dementerende Ellis die dankzij smart devices nog zelfstandig kan wonen.

Zodra je bij de balie van SomeBuddy bent aangemeld als vrijwilliger, mag je naar binnen. Daar kom je in een wereld die wordt gedomineerd door moderne technologie. In iedere kamer van het huis wordt je beziggehouden door de app en leer je op een spectaculaire manier Ellis steeds beter kennen.

ELLIS zet je aan het denken over de gevolgen van technologische ontwikkeling. Willen wij terechtkomen in een wereld waarin een geautomatiseerd systeem onze zorg verzorgt? Valt daar dan wel aan te ontsnappen? De nieuwe technologie voorkomt dat Ellis naar een bejaardentehuis moet, maar de keerzijde hiervan is dat alles geobserveerd en geregistreerd wordt door slimme digitale systemen. Daarnaast vraag je je af wat menselijk contact nog betekent als een apparaat alles regelt. ELLIS is gratis te bezoeken, maar let op: per uur is er plaats voor zes personen. Reserveer hier een plek.

Veel over de gevolgen van technologie op deze expo. Je hebt vast wel eens een phishingmailtje gehad? Meestal van een overduidelijk rare afzender, dus dan knal je zo’n mail meteen door naar je prullenbak. Maar er zijn subtiele en venijnige manieren om gephisht te worden, en daarvan maakt ontwerper Rogier van der Galiën je bewust. Op een visdoos die hij zelfstandig heeft gemorft met een oude MacBook laat hij zien hoe hij je kan phishen en zodoende bij al je Facebookgegevens of Dropboxbestanden kan komen. Op het moment dat dit gevaar werkelijk dreigt, krijg je een waarschuwingsbericht van hem – het project beoogt immers om mensen bewuster te maken en niet om hen echt digitaal in de penarie te brengen. Ook kun je via slipperyphish.com dezelfde truc uithalen als Van der Galiën, en zodoende je eigen vrienden de stuipen op het lijf jagen met een phishmailtje.

Ontwerper Jake van Dijk staat op de expositie met een Arcade Space Invaders-machine. Alleen zijn het in dit spel advertenties en pushberichten die je op je afgeschoten krijgt. Als speler wil je die ellende natuurlijk allemaal vermijden, door de berichten te ontwijken of te vernietigen. Een project dat ook weer bedoeld is om je bewust te maken van alle digitale sporen die je achterlaat, waar algoritmes van zoekmachines en andere commerciële bedrijven voordeel bij hebben en jou zo allerlei rommel kunnen versturen.

Als Google een mens zou zijn geweest, dan was ze volgens Anni Höcker een dominatrix. En haar gebruikers, dat zijn online fetisjisten die zie onderdanig opstellen tegenover haar service. Höcker signaleert dat gebruikers, ook zijzelf, zich zonder enige aarzeling aan de voeten van Google werpen door blindelings de privacy- en gebruikersvoorwaarden te accepteren. Daarom ontwierp ze voor haar project Search for Submission onder andere een cursorzweepje, een Google Chrome-mondknevel en een setje Google Maps-tepelklemmen. Hoe ver zijn gebruikers bereid zichzelf over te geven aan de services van Google?

En voor de vermoeide benen en pijnlijke voeten van al dat ge-DDW, staat er halverwege de zaal een hele vloot scootmobielen opgesteld. Je hoeft niet bejaard of invalide te zijn om daarmee door de expositiehal te mogen rijden.

Wie in deze eindeloos durende nazomer weer even het festivalgevoel wil krijgen, is bij Sectie C aan het juiste adres. Bij aankomst komt de geur van kampvuur je gelijk tegemoet en de foodtrucks staan voor je klaar. Op dit voormalige fabrieksterrein zetten 180 creatieve ondernemers, ambachtslieden en kunstenaars hun ateliers open voor publiek.

Ontwerper Govert Flint presenteert bij zijn eigen werkruimte meubels uit zijn Enrichers-serie. Flint werkte na zijn studie bouwkunde bij een architectenbureau in China en vroeg zich af waarom creativiteit en geluksgevoel gedurende een dag op kantoor afnemen. Het antwoord is gebrek aan beweging. Daaruit is de afgelopen jaren een serie mooie meubelen en attributen ontstaan die beweging, en daarmee ook de hersenen, stimuleren.

Ook de ontwerpen KozieMe en KozieWe van Roos Meerman vind je op Sectie C, als onderdeel van de expo 28 Grams of Happiness. KozieMe en KozieWe zijn een aaibaar kussen en een wandkleed met ingebouwde luidspreker, bedoeld voor mensen met dementie of een meervoudige handicap. Door het kussen of het wandkleed aan te raken komen er geluiden vrij. Voor mensen met dementie is Kozie een manier om even naar vroeger te gaan en zich in een vertrouwde omgeving te begeven.

Roos Meerman en Govert Flint zijn trouwens beide kandidaten in het De toekomstbouwers, het VPRO-programma rond DDW, dat komende week wordt uitgezonden.

Voor wie vorig jaar op Sectie C heeft meegewerkt aan The Big Improvisation Stop Motion Animation Show van Niels Hoebers: de stopmotionfilm is nu te zien op Sectie C. De animator ging vorig jaar een grootse samenwerking met het publiek aan: alle bezoekers mochten een voorwerp kiezen dat in de film zou verschijnen.

Als je dan toch bij de Dutch Invertuals bent, kun je net zo goed even doorlopen naar het NRE-terrein: een plukje industriële gebouwen midden in een woonwijk. Daar vind je onder andere Nul Zes, een collectief van creatieve en technische designers die hier kantoor houden. Maar na werk moet er natuurlijk geborreld worden en daarom hebben ze in hun driedelige pand een café-restaurant, inclusief megalomane popcornmachine. Én een toren voor twee (ja echt, een toren) die je voor 60 cent per minuut afhuurt. Bovenin heb je dan je eigen kleine privérestaurantje en kun je via een intercom die verbonden is met de bar naar hartenlust bestellen. De prosecco en hete popcorn worden via een ingenieuze kabelbaan zo vanaf de bar naar je torentafel getakeld. Een ervaring die je zeker niet wilt missen! Van tevoren reserveren is handig.

De gratis designtaxi’s, die tijdens DDW door Eindhoven scheuren van de ene naar de andere obscure locatie, zijn sowieso een aanrader – maar Gary helemaal. Deze gepensioneerde Canadees maakt van zijn geruisloze elektrische taxi een heus zen-oord. Hij draait namelijk voortdurend klassieke muziek waarbij zelfs de meest gestreste designkip tot bedaren komt. Daarnaast vertelt hij op verzoek over zijn tijd als natuurkundige bij het legendarische Natlab van Philips, waar hij aan de wieg stond van de cd. Eindhovenser kan dus niet... En dat alles met zijn fijne, rustgevende Canadese accent. Kortom, zorg dat je in Gary’s taxi belandt als je naar Sectie C, de Campinafabriek of een andere verre industrietoestand moet. Je komt gegarandeerd weer helemaal opgeladen aan!