The Kingmaker van Lauren Greenfield is een ontluisterend portret van presidentsweduwe Imelda Marcos. Na het leegroven van de Filipijnen onder Marcos doet zij via haar zoon vrolijk opnieuw een gooi naar de macht.

Rijkdom, decadentie en consumentisme zijn al vijfentwintig jaar de thema’s van Lauren Greenfields documentaires en fotoprojecten. Greenfield (Boston, 1966) had in 2012 een hit met The Queen of Versailles, waarin het superrijke stel David en Jackie Siegel de bouw van hun gigantische kitschpaleis in Florida moet staken als de economische crisis inzet.

Ook The Kingmaker komt voort uit Greenfields fascinatie voor wat rijkdom met mensen doet, vertelt de regisseur over de telefoon. ‘Imelda Marcos is natuurlijk een icoon; het shot van Jackie Siegels gigantische schoenencollectie in The Queen of Versailles verwijst naar Imelda. Toen ik een artikel las over het Filipijnse eiland Calauit, waar Imelda meer dan tweehonderdvijftig inheemse families verdreef zodat ze er haar privé­safaripark van kon maken, wilde ik daar een film over maken. Via de schrijver van dat stuk kwam ik in contact met Imelda Marcos en de dierenverzorgers van Calauit. Maar toen bleek dat de Marcos-familie opnieuw aan de macht wilde komen en daar ook in slaagde: Imelda’s zoon Bongbong werd vicepresident. Echt bizar, een beetje alsof hier in Amerika Richard Nixon opnieuw president zou worden. Terwijl: de familie Marcos heeft tien miljard gestolen van de Filipino’s.’

‘Perception is real and the truth is not’

Imelda Marcos

Dat niet alleen, tijdens de Marcosdictatuur (1965-’86) werden meer dan honderdduizend tegenstanders van het regime opgesloten, gemarteld en vermoord. Hoe kan het dan toch dat de Marcos-clan opnieuw verkozen werd? Dan kom je weer terug bij Greenfields aloude thema: geld. Daarmee kochten Imelda Marcos en haar kinderen invloed, onder meer door Filipijnse social media te overspoelen met talloze nepnieuwsverhalen. ‘Perception is real and the truth is not’, is een van Imelda Marcos’ bloedstollende uitspraken in The Kingmaker.

En zo wordt onvermijdelijk de link gelegd naar Donald Trump, die in de film ook voorbijkomt op een van de vele foto’s van Imelda samen met wereldleiders. ‘Ja, ook hij is natuurlijk iemand voor wie perceptie belangrijker is dan de waarheid’, zegt Greenfield. ‘En die verkiezingen probeert te manipuleren. Ik hoop dat je je als je The Kingmaker ziet bewust wordt van niet alleen de vreselijke situatie in de Filipijnen, maar ook van hoe kwetsbaar een democratie is wanneer mensen verlangen naar “een sterke man”.’

Naast het politieke thema heeft The Kingmaker een meer psychologische laag: Imelda’s voortdurende verlangen naar meer. En haar totaal misplaatste zelfbeeld: Marcos ziet zichzelf als een moederfiguur, als redder van het Filipijnse volk. ‘Ik denk dat ze dat echt gelooft’, zegt Greenfield. ‘Ik verwachtte steeds dat er een moment zou komen dat ze iets van spijt zou betuigen over haar daden. Maar nee.’

Of de regisseur een band heeft gekregen met de presidentsweduwe? ‘Nee, geen warme band zoals met Jackie Siegel bij The Queen of Versailles. Maar Imelda is wel innemend en fascinerend. Haar koopzucht werd overigens pas echt onverzadigbaar nadat haar man begon vreemd te gaan. Dan heb je het over het opvullen van een leegte die niet gevuld kan worden: er moet steeds iets nieuws bij, nooit is het genoeg. Dat is een mechanisme dat verder gaat dan Imelda Marcos; wij allemaal zijn er vatbaar voor.’

The Kingmaker, 23, 28, 30 nov, 1 dec