Wereldverbetering

Aan het begin van dit jaar maakte publicist Rutger Bregman furore toen hij als gast op het World Economic Forum (WEF) de vermeende hypocrisie hekelde van de politieke en economische elite die zich jaarlijks verzamelt in Davos. In de ogen van Bregman werd er niet gesproken over het meest prangende onderwerp: belastingontwijking. Zijn ironische oneliner: ‘Het voelt alsof ik op een conferentie ben voor brandweermannen waar niemand het over het water mag hebben’.

Het fragment figureert ook in de documentaire The Forum van de Duitse filmmaker Marcus Vetter, die ruim twee jaar mocht filmen in de coulissen van het World Economic Forum. Direct na de boutade van Bregman toont Vetter een gesprek tussen José Ángel Gurría, voorzitter van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), en de Ecuadoriaanse president Lenín Moreno over de belastingaanpak van multinationale bedrijven. ‘Het is heel grappig’, vertelt Marcus Vetter desgevraagd: ‘Hij zegt dat niemand over belastingen spreekt, maar ik had nog drie meer sessies kunnen binnenlopen waar er wél over gesproken werd. Ik heb die niet in de film gestopt, omdat ik hem niet superslecht wilde doen overkomen.’

Het tekent de argwaan waarmee wordt gekeken naar het World Economic Forum, dat elke januari een ontmoeting organiseert tussen politiek leiders, ceo’s en maatschappelijke organisaties, met als adagium ‘improving the state of the world’. Ook Marcus Vetter had zijn vooroordelen. Maar na urenlange gesprekken met Klaus Schwab, de Duitse econoom die in 1971 met het forum begon, verdwenen zijn reserves. Zelfs al is ook een omstreden bedrijf als bio­technologieconcern Monsanto partner van het WEF.

Vetter: ‘De vraag is: zou je een Bolsonaro en een Trump uitnodigen als je iets wilt veranderen in de wereld? Je nodigt daarmee degenen uit die de wereld vernietigen. Het interessante is dat Schwab zegt: “We kunnen ze niet níet uitnodigen, want we moeten met iedereen praten.” Dat is zijn filosofie, en ik begrijp dat.’

De documentaire The Forum bevat talloze heerlijke scènes, zoals een tafelgesprek waarin de CEO’s van bedrijven als chemieconcern Bayer en softwarebedrijf SAP naar de gunst dingen van president Trump door hem te vertellen hoezeer ze in zijn land investeren. Zo is er ook een onhandig gesprek tussen klimaatactivist Al Gore en de Braziliaanse president Bolsonaro, die zich zichtbaar niet op zijn gemak voelt op de conferentie. Ook de door veel journalisten omstuwde komst van Greta Thunberg komt uitgebreid in beeld. Zij en haar vader worden van dichtbij ondersteund door Greenpeace International-directeur Jennifer Morgan.

‘Ik geloof in hun integriteit,’ bezweert Marcus Vetter, verwijzend naar de mensen achter het World Economic Forum. ‘Na ze zo lang te hebben gefilmd voel ik en weet ik dat zij het goede willen. Of het ze ook lukt om het goede te bereiken, dat is een ander verhaal.’

The Forum, 24, 25, 26, 28 nov, 1 en 2 dec