Het was een vrij korte brief in een hoekje van de pagina, in april van 2012. Een meisje van negen schreef aan ‘Achterwerk’ over haar bijzondere liefhebberij. Ze had een tak gevonden op een grasveldje bij haar huis en sliep nu met die tak in bed. De andere brieven op de pagina die week gingen over pesten en de bio-industrie, ook typische ‘Achterwerk’-thema’s. Twee weken later reageerde een twaalfjarig meisje op de brief met de opmerking dat er ‘niets vreemds aan’ is om met een tak te slapen. De papieren brieven aan ‘Achterwerk’ waren in die tijd allang vervangen door e-mails en de stroom brieven liep steeds meer terug, maar niemand kon toen nog weten dat ongeveer vier jaar later de allerlaatste ‘Achterwerk’-brief geschreven zou worden. Helaas kwamen er in 2016 zo weinig brieven binnen dat de rubriek haar bestaansrecht verloren had. Kinderen en jongeren hadden een andere plek waar ze terecht konden met hun vragen en problemen: het internet. Google heeft op elke denkbare vraag een antwoord en dankzij sociale media is er maar één klik of swipe voor nodig om in contact te komen met andere mensen over de hele wereld die dezelfde fascinaties, interesses of problemen hebben.
Maar met de komst van die rijkdom ging er ook iets verloren. Een veilige plek om ideeën uit te wisselen en om te leren wat jonge mensen bezighoudt, zoals we de afgelopen weken hebben kunnen horen in de podcast Achterwerk. Een jongen met lang haar kreeg zonder reserves stapels met foto’s van andere langharige jongens opgestuurd. Een meisje dat moslim wilde worden, kreeg een pakket handgeschreven brieven met oprechte hulp. Hun vragen zouden online tegenwoordig heel andere reacties oproepen. En ook het versieren van een tak met kettingen paste in het beeld van een plek waar iedereen met zijn eigen fascinaties terecht kon, zonder direct veroordeeld te worden.
De aankondiging dat ‘Achterwerk’ na veertig jaar tot een einde kwam, was zulk groot nieuws dat zelfs het NOS Journaal aanklopte bij de redactie van de VPRO Gids. Op 8 maart 2016 sloot het achtuurjournaal af met een item over het sneuvelen van de legendarische rubriek. Verslaggever Ardy Stemerding vroeg de toenmalige hoofdredacteur Hugo Blom naar zijn favoriete brief uit al die jaren. Hij koos ‘Een tak in bed’.
Voor Pina, de schrijver van de brief, was dat een mooi moment, al was zij de tak na al die jaren sowieso nog niet vergeten. Mede dankzij haar brief en het feit dat die in ‘Achterwerk’ was geplaatst, hadden haar ouders de tak, genaamd Ilona, een plek gegeven tussen de kunstwerken aan de muur in hun woonkamer.
In de laatste aflevering van het tweede seizoen van de podcastserie Achterwerk bezoekt Elja Looijestijn briefschrijver Pina. Door de manier waarop ze naar de dingen kijkt voelde ze zich in haar jeugd vaak een buitenbeentje. Inmiddels is zij 21 jaar, studeert zij journalistiek en weet ze dat ze van haar oog voor de schoonheid in de dagelijkse dingen juist haar kracht kan maken.
