'All due respect, you got no fucking idea what it's like to be Number One. Every decision you make affects every facet of every other fucking thing. It's too much to deal with almost. And in the end you're completely alone with it all.'

James Gandolfini stierf woensdag in Rome, waarschijnlijk aan een hartaanval. Hij was op vakantie en zou zaterdag deelnemen aan een evenement op het Taormina Film Festival. De gedrongen Gandolfini speelde zes seizoenen lang de gecompliceerde New Jersey maffiabaas Tony Soprano die een misdaadsyndicaat moet runnen, maar thuis al moeite heeft zijn vrouw (Edie Falco) en zijn kwelgeest van een moeder (Nancy Marchand) onder de duim te houden; hij belandt met paniekaanvallen op de bank van de psychiater en zal 88 afleveringen lang een voor een tv-serie destijds niet eerder vertoond, ongewoon complex personage blijven. Gandolfini won drie Emmy Awards voor zijn rol.

Tussen 1999 en 2007 domineerden James Gandolfini en The Sopranos het huiskamerscherm. Filmisch als het is, met opvallend camerawerk - vooral in de latere seizoenen is menige still een schilderijlijst waard, zo mooi uitgelicht zijn de sets - langlopende verhaallijnen, diepgang en een script van hoog niveau, markeerde The Sopranos het begin van de huidige ‘Golden Age of Television’. Nog onlangs werd de serie uitgeroepen tot ‘Best geschreven Serie aller tijden’. Voor HBO was The Sopranos jarenlang het paradepaardje, en trok miljoenen abonnees.

In een reactie in de New York Times noemde David Chase, bedenker en auteur van The Sopranos, Gandolfini ‘een van de grootste acteurs aller tijden’. ‘Een groot deel van die genialiteit huisde in die droevige ogen.’ ‘Je snapt het niet, je bent een Mozart,’ zei Chase herhaaldelijk tegen Gandolfini, vertelt hij in de krant. ‘Er klonk [dan] stilte aan de andere kant van de telefoon.’

Na The Sopranos speelde Gandolfini in een reeks films, waaronder recent de verder nogal matige hardboiled gangsterfilm Killing them Softly (2012) waarin Gandolfini schittert als een soort Tony in het kwadraat, kwaadaardig en sinister.

Gandolfini werkte onlangs aan de zevendelige HBO-serie Criminal Justice, een bewerking van Peter Moffats Britse crime serie. Gandolfini speelt Jack Stone, een platgereden gevangenis advocaat die bezoekt politiebureaus voor klanten.

Zoals zoveel acteurs begon ook James ‘Jim’ Gandolfini, die zelf opgroeide in New Jersey, zijn loopbaan als acteur onderaan de ladder, zichzelf in leven houdend met baantjes in de bouw en de horeca in het New York van de jaren tachtig, rondtrekkend van ’t ene naar ’t andere tijdelijke onderkomen. Maar Gandolfini gedijde bij dat bestaan, vertelde de toen 26-jarige acteur tegen de New York Times in een artikel over stadsnomaden uit 1988 dat kort na zijn dood opdook via twitter. ‘Verhuizen is voor mij geen big deal. Ik heb een systeem. Ik gooi alles in plastic vuilniszakken en zit binnen een paar minuten op een nieuwe plek.’ Hij had toen zijn eerste filmrol al gespeeld, in een low-budget horrorcomedy. Toen Chase hem auditie liet doen voor The Sopranos had Gandolfini zich inmiddels toegelegd op gangsterrollen. Tegen Newsweek vertelde Gandolfini later dat hij wel dacht de rol van Tony te kunnen spelen, maar dat ze vast een knappere vent zouden nemen.

de laatste scene uit the sopranos

'Gandolfini schitterde ook tegenover Brad Pitt in de gangsterfilm Killing them Softly (2012)'

het beste uit zes seizoenen sopranos