De vpro kijkt vooruit en onderzoekt op allerlei manieren wat voor aanbod de omroep kan bieden dat past in het nieuwe medialandschap. Daar zit een filosofie achter.

de vpro wil alle zintuigen prikkelen

De vpro noemt zich de omroep van de vooruitgang. Als eén afdeling dat waar maakt dan is dat het team van Digitaal. Dag in-dag uit onderzoeken 20 tot 25 mensen het nieuwe medialandschap. Het team bestaat uit het Medialab (gestationeerd in Eindhoven), developers, designers, websupport en digitizers (You Tube etc) en wordt aangestuurd door Geert-Jan Bogaerts, hoofd Digitaal.

Voor de vpro is innoveren in het razendsnel veranderende medialandschap een belangrijke missie. 'Het publiek begeeft zich op nieuwe platformen en we willen daar ook onze verhalen vertellen. Niet achteraf, dus door achter de feiten aan te lopen. Maar door juist vooruit te kijken naar wat komen gaat', aldus Bogaerts. Omdat in korte tijd de techniek zich zo snel ontwikkelt en de vpro niet achter elke hype aan wil rennen heeft de omroep voor elk jaar een thema geformuleerd. Hier binnen worden projecten ontwikkeld of ondersteund. Vorig jaar was dat virtual reality, dit jaar staat big data centraal. Voorbeelden van projecten waar de vpro bij betrokken is vind je onderaan deze pagina.

Bij het thema virtual reality lag het accent op het experimenteren met de grens tussen fictie en werkelijkheid. Boogaerts: 'Het ging daarbij om de vraag: is wat ik meemaak echt of zit er een medium tussen?' Bij big data gaat het vooral om bewustwording en discussie rond de bescherming van onze privacy. 'We hebben geen flauw idee welke informatie er door ons eigen mediagebruik nu al in omloop is en wordt gebruikt. We zijn nu mediapartner van het project We Are Data, waarmee we een debat hierover willen aanzwengelen', aldus Bogaerts. We Are Data is een installatie waarin je in vijf minuten zelf mag ervaren hoe op basis van je emoties allerlei gegevens over je kunnen worden afgelezen. De vpro komt dit najaar met een speciale app waarbij volop ruimte is voor die discussie die deze ervaring op gaat leveren.

Centraal bij elke afweging om mee te werken aan een nieuwe productie staat volgens Bogaerts steeds dat er meerdere zintuigen moeten worden aangesproken. 'Je laten onderdompelen' en 'impact' zijn daarbij cruciaal. 'Het gaat allang niet meer alleen om luisteren of kijken, maar om beleven.'

Een groot deel van de experimenten wordt uitgeprobeerd in Eindhoven, daar is ook het Medialab van de vpro. In deze stad, waar ook de technische universiteit is waar de vpro nauw mee samenwerkt, wordt van alles uitgeprobeerd. 'Alles wordt media, zelfs de lantaarnpalen kun je inzetten.' Bogaerts fantasie kent dan geen grenzen. 'We fantaseren bijvoorbeeld over foto's die opdoemen zodra je langs zo'n lantaarnpaal loopt, de passant kan dan zelf op zijn smartphone de foto weg swipen of een foto uitkiezen die hij juist wil laten staan en aan de volgende passant wil laten zien.' En hij gaat verder. 'Stel, de vpro zendt een horrorfilm uit op televisie. Er bestaan steeds meer apps waarbij je op afstand bijvoorbeeld je licht of temperatuur in je huis kan bedienen. Hoe spannend is het als wij daar een app naast ontwikkelen zodat wij dat voor je doen terwijl je die horrorfilm ziet. Dus jij zit rustig te kijken en zodra het heel spannend wordt, flikkeren opeens de lampen in je huis aan en uit. Zo wordt die horrorfilm veel meer een beleving.'

Bij dit soort experimenten komt meteen ook een ethische kant om de hoek kijken, beseft het hoofd Digitaal. 'Bijna alles kan, maar mag het ook? Dat is op dit moment een vraag die boven komt drijven.'

Wat hebben de experimenten tot nu toe opgeleverd? Bogaerts: 'We zijn er achter gekomen dat zoiets als virtual reality een goede toepassing is voor bijvoorbeeld gaming, maar toch minder geschikt is om op grote schaal binnen de omroep in te zetten. Virtual reality is te veel een afgesloten wereld, je ervaring is heel persoonlijk. Wij willen een stap verder gaan. Namelijk dat die ervaring ook weer gedeeld kan worden. We noemen dat mixed-reality.'
Media-gebruik zoals het was, waarbij je na afloop thuis lekker kan doorpraten met je huisgenoten of collega's bij het koffieapparaat. Niet alles verandert dus.

thema 2016: big data

Elke dag geef jij bewust en onbewust informatie over jezelf bloot. Wil je dat deze persoonlijke gegevens bekend worden? Hoe diep mag technologie in jouw privédomein binnendringen? De reizende installatie WE ARE DATA MIRROR ROOM laat jou ervaren hoe het voelt om 'data te worden’. Wij geven jou de keuze: welke gegevens hou je voor jezelf en welke wil je delen. De vpro is mediapartner van dit project en werkt ook mee aan de ontwikkeling van een app waarmee de discussie over je ervaringen in de mirror room , en de consequenties van alle data die bekend worden, gedeeld kunnen worden.

Data Orchestra

Een ander project over big data is Data Orchestra van Jelle Mastenbroek. Het is voor het eerst dat 'Data Orchestra' in Nederland te zien is. VPRO Medialab presenteert op 14 mei van 18.00 tot 24.00 uur tijdens 'Klokgebouw Viert De Toekomst' dit project met Jelle.
► lees hier meer over.

thema 2015: virtual reality

virtual reality bij dramaserie missie aarde

Wil jij astronaut worden op de Tasman? Via een Virtual Reality-film ga jij in training en word je net zo’n professionele astronaut als Kurt of Axel! VPRO Medialab, de makers van Missie Aarde en VPRO digitaal maakten bij de science fiction comedy serie Missie Aarde een VR-film. Mét een reis door de ruimte en een bezoek aan het ruimteschip de Tasman.

Afgelopen jaar heeft het Medialab zich gericht op de onderzoekslijn Immersive, waaruit onder andere deze film is ontstaan. Het verhaal, decor en personages bestonden al, dus de uitdaging was een goede VR-ervaring maken. Samen met het creatieve team werd er gekeken naar een manier waarop we een verhaal konden vertellen met de mogelijkheden van VR.

Het idee ontstond om een bezoeker van de aarde naar de Tasman te sturen. De kijker wordt betrokken in de video en de personages komen heel dichtbij. Met verschillende trucjes werd er voor gezorgd dat de film zo echt mogelijk gaat voelen. Deels kwam dat doordat we de lat technisch hoger hadden gelegd door stereoscopisch te filmen waardoor je een effect krijgt dat is te vergelijken met 3D in de bioscoop. Ook wordt je als kijker heel direct aangesproken. Medialaborant Steye Hallema: ‘De acteurs maken duidelijk dat jij als kijker daar niet welkom bent, dat je een pottenkijker bent omdat je niet terug kan praten maar je de personages in het ruimteschip wel kan horen. Dat vragen ze ook in de film: “Kunnen ze ons niet horen dan?”’

Omdat we met meerdere camera’s aan het filmen waren hebben we de set opgedeeld in pizzapunten. Het montageproject werd daardoor een stuk pittiger omdat je rekening moet houden met de lijnen waar de beelden van verschillende camera’s bij elkaar komen. Het was belangrijk om te zorgen dat de acteurs niet op die lijnen gingen staan, want dat kost je een extra dag monteren. Nu konden we er goed voor zorgen dat de beelden mooi in elkaar overliepen.'

► lees meer over de totstandkoming van de virtual reality-video bij dramaserie missie aarde

de vpro peepshow

De VPRO Peepshow is een theatrale installatie waarin het VPRO Medialab onderzoekt in hoeverre Virtual Reality werkelijkheid is. Uit metingen blijkt dat onze hersenen een virtuele ruimte net zo echt registreren als een werkelijke ruimte. Is het dan wel een nieuwe werkelijkheid? Verdwijnen we niet al sinds het begin der tijden in andere virtuele werkelijkheden, bijvoorbeeld als we een goed verhaal horen, een boek lezen of wegdromen tijdens een gesprek? Ook onderzoekt de installatie wat er gebeurt als we de virtuele en de werkelijke werkelijkheid gaan vermengen. Wat is er dan nog echt? Is er überhaupt iets echt?

► lees en kijk hoe de peepshow tot stand is gekomen.

de volmaakte mens

De eeste virtual reality film werd gemaakt  bij de tv-serie de Volmaakte Mens.

hackatons

Al drie keer organiseerde VPRO Medialab in het Natlab op Strijp-S een hackaton. De laatste was begin april: ‘C’est le ton qui fait la musique’. Zeventien deelnemers kwamen twee dagen bij elkaar en onderzochten nieuwe platforms, experimenteerde met nieuwe software en verkende verbindingen tussen muziekbeleving en technologie.

Uitgangspunt van Aad van Nieuwkerk, Denvis Groothuizen, Nils Breunese, Thijs van der Meulen en David Pronk was de ergernis over de beperking van muziek playlists. De luisteraar krijgt geen enkele referentie, geen context. Er is geen verdieping, geen avontuur. De aanbevelingen zijn vaak onder de maat..

Hun antwoord was het aanbieden van een persoonlijke audio-rondreis, een persoonlijk radio-station. Waarbij ingeplugd werd op de archieven van de omroepen en van Beeld & Geluid. Het resultaat was een concept voor associatieve radio, waarin een song van een artiest leidt naar een song van een andere artiest, waarmee een muzikale connectie bestaat.

Ext/ra-dio was een van de winnaars. Hun plan: Om niet allerlei muzikale paden in te slaan die men niet boeiend vindt, kan de luisteraar gebruik maken van een ‘stop-knop’ waardoor men terug gaat naar af en een andere reis kan gaan maken. De jury was enthousiast over de zoektocht naar verdieping, over het prototype dat al  klaar stond en over de directe toepasbaarheid voor de omroepen. Klik op onderstaande teaser en bekijk wie de andere winnaar was en hoe de dagen zijn verlopen.

meer over medialab en innovatie bij de vpro