Gouden tijdperk

In Nederland raakt het medium steeds bekender bij het grote publiek, in Amerika zijn podcasts al echt doorgebroken. We skypen met Julie Shapiro, executive producer bij Radiotopia, een samenwerkingsverband van bijzondere verhalende podcasts. Podcasts als 99% Invisible, Criminal en Love + Radio zenden allemaal uit onder de Radiotopia-vlag en worden ook in Nederland veel beluisterd. Samen zijn ze goed voor ruim dertien miljoen downloads per maand.

Shapiro luistert buiten haar tijd op kantoor nog eens twee tot drie uur per dag naar podcasts. ‘Radiotopia heeft al veertien shows en natuurlijk wil ik ook op de hoogte blijven van wat er in de rest van de podcastwereld gebeurt,’ vertelt ze. ‘Er zijn vijftig tot zestig programma’s waar ik regelmatig naar luister. Ik ben er dol op, maar ik mis muziek luisteren en lezen ook wel. Daar kom ik nu niet meer aan toe.’ Sommige programma’s, bijvoorbeeld actualiteiten, luistert ze op anderhalf keer de gewone snelheid. ‘Daar voelde ik me vroeger schuldig over, maar nu niet meer. Zo kan ik meer horen op een dag.’

Shapiro werkt al jaren in de radiowereld en heeft de doorbraak van podcasts van heel dichtbij meegemaakt. ‘Podcasting is nu echt een trend in Amerika,’ zegt ze. ‘Podcasts krijgen veel aandacht in de media en zijn echt onderdeel geworden van de populaire cultuur. Beroemdheden beginnen zelf podcasts en nemen veel publiek mee. Dat interesseert ook adverteerders. Volgens de laatste cijfers zijn er ongeveer 350.000 podcasts in elk denkbaar genre: interviews, talkshows, fictie, spelprogramma’s, nieuws. Opvallend genoeg zijn er de laatste tijd heel veel fictiepodcasts over een vrouwelijke journaliste die verzeild raakt in een of ander paranormaal avontuur. Maar gelukkig zie ik ook dat makers steeds creatiever worden.’

We staan pas aan het begin van een gouden tijdperk, volgens Shapiro. ‘Radiotopia bestaat pas tweeënhalf jaar en in die tijd heeft het medium een enorme vlucht genomen,’ vertelt ze. Er zijn veel podcastnetwerken bij gekomen, er is veel meer geld naartoe gestroomd. Top-podcasters verwisselen voor grote bedragen van werkgever. Er is echt een run op talentvolle makers. Nieuwe shows schieten als paddenstoelen uit de grond. Ik vind het heel mooi om te zien dat er steeds meer geëxperimenteerd wordt met vorm en inhoud. Dat zie ik de komende jaren nog veel meer gebeuren. Een andere zeer positieve ontwikkeling is dat geluiden die ondervertegenwoordigd zijn in de traditionele media, in podcasts een podium krijgen. Er zijn zo veel mensen met geweldige ideeën die nu niet gehoord worden.’

Shapiro denkt dat die diversiteit een van de redenen is voor de opkomst van de podcast. ‘Het wordt ten eerste technisch steeds makkelijker om te luisteren, omdat iedereen een smartphone heeft. En mensen merken dat er voor elke smaak wel een podcast te vinden is. We leven steeds meer in een cultuur waarin iedereen zelf bepaalt wat voor media hij tot zich neemt.
Mediagebruik is heel persoonlijk geworden.’

Dat neemt echter niet weg dat de populairste podcasts een vaste schare trouwe fans hebben die ook bereid zijn hun favoriete programma financieel te steunen. Daar moet ook Radiotopia het van hebben. ‘Luisteraars voelen zich echt betrokken bij hun favoriete shows,’ zegt Shapiro. ‘We kennen ons publiek goed en er is veel interactie. Dat proberen we uit te bouwen door live evenementen en virtuele luisterfeestjes te organiseren en natuurlijk door ons online netwerk goed te onderhouden. Veel van onze shows kunnen we maken dankzij structurele financiële steun van luisteraars.’

Shapiro vliegt voor haar werk de hele wereld over en was een paar maanden geleden ook in Amsterdam voor de Conferentie Verhalende Journalistiek. Daar gaf ze een presentatie en een masterclass en ontmoette ze veel Nederlandse journalisten die ook graag een podcast wilden maken. ‘Ik zag veel enthousiasme, maar merkte ook dat het moeilijk is om zo veel tijd en aandacht in een podcast te steken als in Amerika gebeurt. Een show als 99% Invisible, die wekelijks uitkomt, heeft een redactie van zes of zeven fulltime krachten. De markt en het taalgebied is in Nederland natuurlijk een stuk kleiner dan hier.’

Makers moeten efficiënt kunnen werken, denkt ze. ‘Geen radiodocumentaire, maar een format voor een serie bedenken. Makers moeten in het diepe springen. Een podcast heeft echt een andere benadering nodig dan een radioprogramma. Ik weet dat de invloed van de Amerikaanse podcastwereld groot is. Veel mensen willen graag een Nederlandse versie van een geliefd Amerikaans programma maken. Maar ze kunnen het medium beter gebruiken om iets te maken dat past in de Nederlandse cultuur. Podcasts bieden juist geweldige mogelijkheden voor creatieve geesten en originele ideeën.’