Op 2 mei was Said El Haji te gast in het schrijfhok van 'Brommer op zee'. Lees hieronder de column die Wilfried de Jong aan hem schreef en uiteraard Saids repliek.
Beste Said,
Je moedige debuut De dagen van Sjaitan uit het jaar 2000 sloeg in als een bom. Je schreef als twintiger veroordelend over je dominante vader en uitte kritiek op de islam. Juichende recensies met verwijzingen naar het werk van Wolkers en Camus. Lezers vonden je of een nestbevuiler, of een held.
Een paar jaar later was je murw gebeukt door de discussie in het openbaar en op papier. In een essay schreef je over die tijd: ‘Ik was niets. Geen Marokkaan. Geen Nederlander. Geen schrijver.’
Tegenwoordig verdien je je geld met het geven van Nederlandse les aan allerlei mensen uit de hele wereld die de taal niet machtig zijn. Je hebt het naar je zin en je bericht in boeken over je nieuwe werk. Je hebt de fictie ingeruild voor de realiteit en dat bevalt je.
Said, je bent nu 44 jaar. Zou je – ruim twintig jaar na je debuut – nog eens een keer de strenge conclusies van destijds willen herkauwen: Niets zijn. Geen Marokkaan, geen Nederlander. Geen schrijver. En mag ik vandaag dan iets weten komen over wie en wat je wél bent.
Je vraag is me uit het hart gegrepen. Niet omdat ik na ruim 20 jaar nog worstel met wie of wat zou zijn, maar omdat ik een zeer bevredigend antwoord heb gevonden. Dat antwoord heb ik per toeval gevonden. Nu ja, toeval? Nee, dit is geen toeval.
Het zit zo. Ik zocht werk, want het schrijven bracht me onvoldoende soelaas: te weinig productie, te weinig voldoening, te weinig inkomsten, te weinig eer en roem. Via mijn buurman belandde ik op een taalschool vlakbij huis in Rotterdam. Ik kon daar meteen aan de slag. Wat bleek? Het werk was niet alleen vlakbij huis, het wás mijn huis. Het ís mijn huis.
De cursisten aan wie ik met alle energie en enthousiasme Nederlandse taalles geef als NT2-docent, míjn cursisten zoals ik hún docent ben, mijn cursisten die overal vandaan komen, van Europa, Azië, Afrika en Zuid-Amerika, ja díe cursisten, waar de meeste mensen geen weet van hebben alsof ze onzichtbaar zijn… díe mensen hebben mijn identiteitsvragen beantwoord. Decennia hebben mij die identiteitsvragen parten gespeeld, gedwarsboomd en geteisterd, ik ben eenzaam geweest en heb me rot geschaamd, maar nu niet meer. Ik weet wie ik ben. Ik ben Said El Haji. Ik weet wat ik ben. Mens.