VPRO Cinema Extra is een maandelijks filmprogramma waarin filmjournalist Noa Johannes de kijker via gesprekken met nationale en internationale makers meeneemt naar de bijzondere wereld achter het witte doek.
In elke aflevering spreekt Johannes met zowel een gevestigde naam als een jong talent uit hetzelfde vakgebied. Hieronder vind je informatie over alle uitzendingen en een link naar NPO Start, waar de aflevering te zien is.
Waar meestal vooral regisseurs en acteurs in de schijnwerpers staan, belicht VPRO Cinema Extra ook minder bekende vakgebieden binnen de filmindustrie. Volgens Johannes zijn aspecten zoals de soundtrack, een kostuum of het camerawerk immers onmisbaar: ‘Ik kan me een film als Once Upon a Time in the West niet voorstellen zonder de prachtige muziek van Ennio Morricone, James Bond zonder z’n perfect gesneden pakken, Atonement zonder die briljante ‘onetaker’ op het strand van Duinkerke of Birdman zonder de ingenieuze wijze waarop het is geschoten. Er zijn zoveel details, en dus vakgebieden, die van een film een perfect geheel maken. Soms direct hoor- en voelbaar, soms zonder dat je het doorhebt. Daar willen we de filmliefhebbende kijker graag in meenemen.’
Het derde seizoen VPRO Cinema Extra is vanaf 5 maart iedere eerste zaterdag van de maand te zien, rond 22.30 uur op NPO 2 Extra.
Succes op het grootste filmfestival ter wereld is fantastisch. Maar heb je er ook iets aan voor je volgende film? De debuutfilm van de Vlaamse filmmaker Lukas Dhont werd in 2018 geselecteerd voor Filmfestival Cannes, waar hij vier prijzen won. In een speciale aflevering van VPRO Cinema reist Noa Johannes naar Cannes, om te onderzoeken wat de rol van een festival kan zijn bij de totstandkoming van een film.
Dit jaar is Lukas' tweede film Close opgenomen in de hoofdcompetitie. Noa spreekt over het succes van de films met de mensen die het van zeer dichtbij meemaakten: de producent, de distributeur, de sales agent, de festivaldirecteur, de pers en natuurlijk met Lukas Dhont zelf.
Aansluitend wordt de film Girl vertoond: een indrukwekkend drama over Lara, een vijftienjarig meisje geboren in een jongenslichaam.
In deze aflevering spreekt Johannes de personen die de een belangrijk deel van de geluidseffecten maken: de foley-artiest. De desbetreffende geluidseffecten zijn, kort gezegd, alle menselijke en dagelijkse geluiden die in een film zitten zoals krakende vloeren, voetstappen, dichtslaande deuren, het drinken van een glas wijn, of een klap in het gezicht.
Hoofdgast Julien Naudin zit al zo'n vier decennia in het vak en werkte mee aan honderden films. En daar komen elk jaar zo'n vijftig films bij. Vanuit zijn studio in Amsterdam laat Naudin zien hoe hij de geluiden maakt voor de films van internationale regisseurs als Pedro Almodovar, Lars von Trier en Thomas Vinterberg, en voor Nederlandse publieksfilms als Bon Bini Holland en Soof.
Daimo da Costa studeerde nog maar zes jaar geleden af aan de Filmacademie, en heeft nu al een lange en indrukwekkende lijst aan filmprojecten. De jonge foley-artiest werkte mee aan series en films als Deep Shit, Van der Valk, De Patrick, Mijn beste vriendin Anne Frank en De slag om de Schelde. Da Costa vertelt over de film die hem inspireerde; de thriller Hard Candy (2005).
Aansluitend wordt de film Niemand in de stad van Michiel van Erp vertoond. De film won twee Gouden Kalveren, en sleepte nog eens zeven nominaties in de wacht, waaronder voor beste geluid. De foley die je in de film hoort, zijn gemaakt door hoofdgast Julien Naudin.
De tweede aflevering van het derde seizoen wijdt VPRO Cinema Extra aan de rol van de cinematograaf. In vakjargon ook wel Director of Photography genoemd; dit is de persoon die een heel team van specialisten op het gebied van licht, camera's en grip aanstuurt. En degene die bij de belangrijkste scènes tóch graag zelf de camera vast wil houden.
Jurgen Lisse studeerde in 2016 af aan de Filmacademie en verzorgde het camerawerk voor videoclips, commercials, korte films en documentaires. De volgende stap, een speelfilm, zal snel volgen. Lisse vertelt over de film die hem inspireerde: Training Day, met in de hoofdrol Denzel Washington.
De hoofdgast in de aflevering is Jasper Wolf. Hij vertelt over zijn vak aan de hand van drie films uit zijn oeuvre: Instinct (2019, regie Halina Reijn), Paradise Drifters (2020, regie Mees Peijnenburg) en Monos (2019, regie Alejandro Landes).
Wolf spreekt over werken met de beste acteurs van Nederland, met juist nog heel onervaren acteurs, en over filmen in de jungle van Colombia. Wolf werd al vier keer genomineerd voor een Gouden Kalf, en won er twee.
Billy Wilder zei al eens: 'Een goede film is tachtig procent scenario, twintig procent uitvoering.' In de elfde aflevering van VPRO Cinema Extra gaat het er dan eindelijk over: het scenario. Johannes praat hierover met scenaristen Tamara Bos en Jeroen Scholten van Aschat. Aansluitend wordt de film Kapsalon Romy (2019, scenario: Tamara Bos) vertoond.
Tamara Bos bewerkte boeken van auteurs als Paul van Loon en Annie M.G. Schmidt en leverde daarmee scripts voor succesvolle familiefilms als Dolfje Weerwolfje (2011), Pluk van de Petteflet (2004) en Minoes (2001). Ook haar eigen boeken, Het paard van Sinterklaas en Kapsalon Romy, bewerkte ze met veel succes voor film: ze sleepte er twee Gouden Kalveren in de wacht en de titels zijn wereldwijd vertoond én bekroond.
In deze aflevering van VPRO Cinema Extra vertelt Tamara Bos over de belangrijkste lessen uit haar carrière, aan de hand van drie van haar films: Het paard van Sinterklaas (2005), Brammetje Baas (2012) en Kapsalon Romy.
Jeroen Scholten van Aschat studeerde in 2015 af aan de Filmacademie, en schreef daarna scenario’s voor onder andere De Libi (2019), I Don’t Wanna Dance (2021) en de Netflix-film Forever Rich (2021). Hij vertelt in deze aflevering over de film die hem inspireerde het vak in te gaan: Fargo (1996) van Joel en Ethan Coen.
Hoofdgast van deze aflevering is Mijke de Jong. Naast het Gouden Kalf voor de Filmcultuur won zij eerder ook prijzen voor films als Tussenstand en Joy, een Kristallen Beer voor de film Bluebird en de jeugdjuryprijs in Locarno voor Het Zusje van Katia. Haar film Layla M. ging in première op het filmfestival van Toronto, en sleepte nationaal en internationaal prijzen in de wacht.
Noa Johannes gaat ook in gesprek met Thessa Meijer, die in 2015 een Filmfonds Wildcard won met haar afstudeerfilm Erkhii Mergen, over een oude Mongoolse man die letterlijk aan een dood paard trekt. Deze zomer nodigde het filmfestival in Cannes haar uit voor een prestigieus talent-programma.
Noa Johannes spreekt dit keer in VPRO Cinema Extra twee internationale filmcomponisten. Hoofdgast, de wereldberoemde Duitse componist Max Richter, schreef muziek voor bijna honderd films en series. Hij vertelt over het vak aan de hand van drie films uit zijn omvangrijke oeuvre. Richter vertelt in de uitzending over zijn muziek voor de animatie-documentaire Waltz with Bashir, de serie The Leftovers en de sf-film Ad Astra. Ook spreekt hij over zijn nummer On the Nature of Daylight, dat in meerdere films te horen is.
Noa gaat ook in gesprek met de Engelse Nainita Desai, die in 2019 doorbrak met haar soundtrack voor de hartverscheurende documentaire For Sama. Daarnaast schreef ze ook muziek voor de Netflix hit American Murder: The Family Next Door. Desai vertelt in VPRO Cinema Extra door welke film zij ontdekte dat ze filmcomponist wilde worden.
In aflevering 8 van VPRO Cinema Extra spreekt Noa Johannes met sounddesigners Jan Schermer en Evelien van der Molen over hun vak. Zij zijn verantwoordelijk voor het totale geluidsontwerp van een film: elke krakende deur, ritselende takken in de wind, en alle dialogen; de sounddesigner moet niet alleen zorgen dat het geluid in de film perfect klinkt, een geluidsontwerper voegt aan elke scène de juiste sfeer toe.
Jan Schermer vertelt aan de hand van drie van zijn films over de belangrijkste aspecten van het vak. Hij was sounddesigner voor de recente Oscar-winnaar Another Round (2020) van Thomas Vinterberg, waar het geluid zo naturel mogelijk moest zijn. Voor de Poolse sciencefictionfilm I Am Lying Now (2019) moest hij een mix maken tussen volstrekt nieuwe en vertrouwde geluiden. De film Code Blue (2011), waarvoor Schermer een van zijn drie Gouden Kalveren won, vroeg om een veel abstractere aanpak.
Evelien van der Molen werkte mee aan films (o.a. New Kids Turbo en Drama Girl), series (o.a. De regels van Floor) en documentaires als Klassen en Schuldig. Zij vertelt aan Noa Johannes over de film die haar inspireerde om sounddesigner te worden: de bizarre thriller Lost Highway van David Lynch.
In aflevering 7 van VPRO Cinema Extra spreekt Noa Johannes met top-producer Els Vandevorst en de talentvolle Max de Wolf over hun vak: filmproducent. Het zijn de mensen die vanaf het prille begin tot aan het laatste moment bij de film betrokken zijn. Zij stellen het team samen, zoeken de ideale regisseur bij een script, en zorgen ervoor dat er geld is om de film te maken.
Els Vandevorst produceerde films van onder andere Lars von Trier, Aleksandr Sokurov, Brian De Palma en Martin Koolhoven. Zij vertelt over haar vak aan de hand van de films Quo Vadis, Aida (2020, Oscar-nominatie), Brimstone (2016) en Eden (2020).
Beroemd citaat van de in 2014 overleden acteur Philip Seymour Hoffman: 'The film is made in the editing room'. In de zesde aflevering van VPRO Cinema Extra draait het om dat onderdeel van filmmaken: de montage. Noa Johannes spreekt erover met editor Job ter Burg, die samenwerkt met regisseurs als Martin Koolhoven, Alex van Warmerdam en Paul Verhoeven.
Hij gaat hij in op de (verborgen) details van zijn vak aan de hand van fragmenten uit Zwartboek, Elle en Borgman. Uit die laatste film laat hij een stuk van een scène zien die de film niet heeft gehaald. Juist om de mysterieuze toon van de film te versterken, besloten Van Warmerdam en Ter Burg in de montage juist scènes weg te laten.
Noa Johannes ontmoet ook het jonge montage-talent Mieneke Kramer. Zij monteerde onder andere Prins, de korte film De dag dat mijn huis viel, de VPRO-docu Mijn seks is stuk en is momenteel aan het werk voor de nieuwe film van Sam de Jong (Met mes). Kramer vertelt over een scène die haar als filmliefhebber en als editor inspireert: de ontmoetingsscène op afstand tussen Meg Ryan en Tom Hanks, uit Sleepless in Seattle.
In deze aflevering vertellen Jeroen Krabbé en Nora El Koussour over hun vak: acteren. Krabbé's carrière kent vele nationale en internationale hoogtepunten. In VPRO Cinema Extra blikt hij terug op zijn rollen in films als Soldaat van Oranje, The Prince of Tides, James Bond film The Living Daylights en de serie In therapie.
Nora El Koussour brak door met haar hoofdrol in Layla M, en was daarna te zien in onder andere De belofte van Pisa en de hitserie Mocro Maffia. Zij vertelt over de film die haar inspireerde om het vak in te gaan.
Na afleveringen over cinematografie, filmmuziek en kostuumontwerp, sluiten we het eerste seizoen van VPRO Cinema Extra af met het vak waar alles samenkomt: regie.
Paula van der Oest (o.a. Zus & zo, Black Butterflies, Tonio en Lucia de B.) is hoofdgast. Zij vertelt over de hoogtepunten en belangrijkste lessen uit haar carrière tot nu toe aan de hand van haar films Moonlight, Tonio en de splinternieuwe film Love in a Bottle, een romantische komedie die zij opnam tijdens corona.
Naast regisseur is Van der Oest ook scenarioschrijver en producent. In die laatste hoedanigheid brengt zij in december De slag om de Schelde uit, een van de duurste Nederlandse speelfilms tot nu toe.
De jonge regisseur Mees Peijnenburg (Geen koningen in ons bloed & Paradise Drifters) is ook te gast in deze aflevering, en vertelt over de scène die hem inspireerde om filmmaker te worden, uit de film La haine.
In deze aflevering spreken we met het jonge talent Annelotte Coster over de scène die haar inspireert, uit de Britse coming-of-age film Submarine. Waarin een lieflijk melodietje toch heel goed blijkt te passen bij een vervelende scène.
En Noa Johannes spreekt met Merlijn Snitker, een van de beroemdste Nederlandse filmcomponisten. Hij schreef muziek voor onder andere Publieke werken, waarvoor hij genomineerd werd voor een Gouden Kalf, Het schnitzelparadijs, Alles is liefde, De marathon, Bankier van het verzet en de nieuwe serie Vliegende Hollanders.
Op de 40ste editie van het Nederlands Film Festival (NFF) wordt voor het eerst het Gouden Kalf voor beste kostuumontwerp uitgereikt. De prijs zal, geheel terecht, worden uitgereikt door een van de allerbesten in het vak: Jany Temime. Zij maakte kostuums voor de Nederlandse Oscar-winnaars Antonia en Karakter, en ze ontwierp nieuwe kleding voor beroemde personages als Harry Potter en James Bond.
In de tweede aflevering van VPRO Cinema Extra geeft Temime een uitgebreid interview over haar werk. ‘Ik heb jaren in Nederland gewerkt en gewoond, en heb er iets calvinistisch aan overgehouden. Mijn kostuums zijn ingetogen, sober. Maar als er een moet opvallen, dan ga ik er ook helemaal voor.’
Ook te gast in deze aflevering: het Nederlandse talent Nedda Nagel. Zij maakte kostuums voor onder andere Prins en Rundfunk. In gesprek met Noa Johannes vertelt zij welke filmscène haar inspireert.
De eerste aflevering van VPRO Cinema Extra gaat over de kunst van het filmen, oftewel cinematografie. Te gast is misschien wel de bijzonderste cameraman van dit moment: de Mexicaanse Diego García, die samenwerkte met geroemde filmmakers als Nicolas Winding Refn, Yorgos Lanthimos en Apichatpong Weerasethakul. García ontving begin dit jaar nog de Robby Müller Award, een nieuwe prijs waarmee het International Film Festival Rotterdam (IFFR) belangrijke ‘beeldmakers’ eert.
Daarnaast spreekt Johannes met de talentvolle en in 2018 afgestudeerde Casper van Oort. Op de Filmacademie schoot hij de beelden van de prijswinnende afstudeerfilm Sisters.