Frontlinie #55 - De taal van thuisblijvers

Er bestaan slechts twee menssoorten.

Je hebt reizigers en thuisblijvers.

Reizen is, onderstreepte ooit een wijze collega, 'als je niet weet waar je ’s avonds slaapt. De rest is toerisme.'

Thuis is het verlangen naar zekerheid en voorspelbaarheid. Thuisblijvers bezitten de wereld, ze verdelen de planeet en de macht onder elkaar.

Echte reizigers achten bezit als overbodige ballast. Hun zekerheid vinden ze hooguit in de seizoenen of de getijden.

De zekerheid van de onzekerheid.

In de Frontlinie-aflevering 'Uit de droom' legde een Samburu-nomade in het verdroogde hart van Kenia uit waarom land nooit bezit kan zijn. Nomaden als hij trekken er doorheen met hun kuddes, tot het gras op is en het tijd is om de aarde rust te geven en op zoek te gaan naar groenere vlaktes.

Thuisblijvers bouwen hekken en prikkeldraad, van oudsher met de hand op de bijbel: wat van mij is van mij.

De thuisblijvers hadden een goede week, las ik in de krant. EU-ministers vierden hun asieldeal.

Ministers spraken over 'een historisch akkoord'. Een 'fantastische prestatie, een win-win'. Kranten namen die euforie over. Ze benadrukten vooral de lengte van het overleg: 'veertien uur intensief beraad' (de Volkskrant), na 'jarenlange moeizame onderhandelingen' (NRC).

Hierin herkende je de taal van de thuisblijver: helemaal naar Brussel afgereisd, lange werkdag weg van huis.

Reizigers worden voortaan 'opgevangen in kampen aan de buitengrenzen'. De ministers maakten onderscheid tussen kansrijke en 'kansloze' reizigers.

Die laatste groep mag versneld worden uitgezet naar het laatste land waar ze doorheen reisden voor ze overstaken naar de EU. In Noord-Afrika zijn dat Egypte, Libië, Tunesië, Algerije, Marokko.

Ik heb voor de volledigheid aan ieder land een rapport gelinkt dat in detail beschrijft hoe thuisblijvers daar met reizigers omgaan, ook al weet ik dat weinig lezers zin hebben om over zoveel ellende te lezen.

Professor Henk van Houtum van de Nijmegen Centre for Border Research vat de deal als volgt samen: 'Het nieuwe normaal: het vieren van de afschaffing van mensenrechten van mensen en kinderen die in armoede leven, hun massale detentie, hun deportatie en het afkopen van solidariteit door de deal aan elkaar in de EU te verkopen als "historisch".'

Uiteindelijk is dit een Bijbelse strijd. Nomadische volken als de Fulani, de Masai, de Pokot, tegen de landbouwers, de sedentaire mens. Kaïn tegen Abel.

We ontvingen deze week een brief van een kijker die zich zorgen maakte over de geketende huskyhonden in onze aflevering over Groenland, 'De ijsmoord'.

We lieten zien hoe de honden maanden achtereen huilen tot diep in de nacht, wachtend op de sneeuw die door klimaatverandering steeds langer op zich laat wachten.

De burgemeester van Ilulissat schreef haar een keurige brief terug, waarin hij uitlegde waarom die kettingen nodig zijn. Husky’s zijn geen huisdieren, maar willen nog wel eens bijten.

Daarom worden ze tegenwoordig alleen aan de rand van de stad toegestaan, en mogen ze alleen aan de ketting liggen.

Zijn antwoord was veelzeggend voor onze tijd: de husky is de ultieme sneeuwreiziger, aan kettingen gelegd op last van de thuisblijvers, een veranderend klimaat en culturele waarden.

Zelfs op Groenland is die strijd al lang beslecht.

• Over grenzen gesproken: het NRC publiceerde een mooie scrollread over 'Hoe Europa zijn grenzen bewaakt'. Een profiel van alle hekken die de reiziger buiten moet houden.
• In een nieuwe Europa draait door worden Tim de Wit en Arend Jan Boekestijn door Olaf Koens bijgepraat over de schokkende damdoorbraak bij Cherson in Oekraïne. En: hoe staat het nu met het tegenoffensief? Luister in je podcastapp.
• In Bonn vindt momenteel een klimaattop plaats. Een van de rapporten die daar zeker besproken zal worden, bespreekt de enorme gevolgen van de oorlog in Oekraïne op de klimaatcrisis.
• Tot slot, onze andere collega Nina Jurna startte deze week trouwens met haar nieuwe serie Van Bahia tot Brooklyn, een reeks waarin ze de Caribische cultuur ontleedt. Ze begon in Brazilië. Het kijken waard.

Tot de volgende,
Bram Vermeulen