Een van de meest indrukwekkende mensen die we op onze reizen tegenkwamen, was Oleksiy Savkevych.

Het was februari 2022.

De trein naar het oosten van Oekraïne kwam tot stilstand in Avdiivka. Verder kon niet. Voorbij het station stonden met zand gevulde blokken op het spoor.

Daarachter begon het front en wachtten de Russen.

Voor de Oekraïners ten westen van deze blokkade was de oorlog toen, in dat laatste weekend voor de 24ste, nog niet begonnen. Maar de Oekraïners in Avdiivka hielden toen al acht lange jaren stand tegen het Russische leger en hun verwanten.

Avdiivka hield daarna nog twee jaar stand tegen de Russen.

Oleksiy bleef actief in het grotendeels verwoeste stadje.

Hij organiseerde workshops voor breakdance in de plaatselijke school. Hij speelde gitaar voor wie wilde luisteren. Hij bood zichzelf aan als vrijwilliger, om stadsgenoten te evacueren, of eten te regelen voor degenen die achterbleven.

Zijn huis kwam steeds dichter bij de frontlinie.

De kersenboom in de tuin werd geraakt en in tweeën gesplit. Het dak van zijn huis werd eveneens door een mortier geraakt. In de laatste weken telde Avdiivka een paar honderd inwoners, die vooral onder de grond leefden.

Vorig jaar 17 februari viel de stad dan toch in handen van de Russen, een symbolische optater voor de Oekraïense moraal. Oleksiy vluchtte op tijd weg.

• De aflevering met Oleksiy is nog steeds te zien: volledig op NPO Start, ingekort op YouTube.
• In een andere uitzending, 'Baggerbaai', lieten we zien hoe Boskalis op de Filipijnen, samen met een lokale partner, betrokken was bij het verjagen van duizenden vissers omwille van een nieuw vliegveld. Het project werd verzekerd door Atradius, verbonden aan het Nederlandse ministerie van Financiën. Inmiddels zijn daar grote ontwikkelingen: voormalig president Duterte, voor wie het vliegveld de grote droom was, wordt berecht door het Internationaal Strafhof. Ook is Boskalis inmiddels weg. De kritiek van ngo's als Both Ends en van Filipijnse activisten, wordt nu bevestigd door onderzoek van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Je leest er meer over bij de Volkskrant.
• Er zijn ook ontwikkelingen rondom het gaswinningsproject in Mozambique. Daar was ook een Nederlands bedrijf bij betrokken, Van Oord, wiens gaspijpleiding werd verzekerd door – opnieuw – Atradius. De opdrachtgever van Van Oord, het Franse energiebedrijf TotalEnergies, werd vorige week in Parijs aangeklaagd wegens doodslag. Reuters praat je bij.
• Redacteur Marjolein tipt de ARTE-documentaire Sudan: Women in War. Een mooi portret van het dagelijks leven van de vrouwen in Sudan. Het regeringsleger mobiliseert hen om zich klaar te maken om te vechten. Jonge studenten, huismoeders, allemaal worden ze getraind de wapens op te pakken. Ondertussen blijven de jonge apotheker Razan en haar vrienden toch blijven dromen van een beter Soedan. Ze verzamelen medicijnen en blijven deze met gevaar verstrekken aan de achtergebleven mensen in Khartoem. 
• Wil je meer documentaires zien? Dan tipt Marjolein ook Movies That Matter in Den Haag, dit weekend begonnen. Een documentairefestival waar je thuis in Nederland toch even op reis bent in onze veranderende wereld, waar verhalen over mensenrechten centraal staan. In het bijzonder tipt ze de The Promise, over de vergeten strijd op West-Papoea. Met uniek en indrukwekkend gerestaureerd 35mm-archiefmateriaal brengt de film de geschiedenis opnieuw tot leven en onthult hoe een volk systematisch wordt onderdrukt.
• Redacteur David las deze week in Haaretz een broodnodige ontmanteling van een nog altijd veel gehoorde (verwijtende) vraag: waarom rebelleren de Gazanen zélf niet tegen Hamas? Het antwoord schuilt onder andere in het trieste feit dat een de van best uitgeruste legers ter wereld na ruim 500 dagen nog geen steek verder lijkt in hun missie, die vooralsnog vooral succesvol is in het maken van burgerslachtoffers en het grof schenden van internationaal recht.
• Je kunt nu ook ons gesprek luisteren met Afghanistan-expert Bette Dam in Achter de Frontlinie. Zij deed jarenlang verslag vanuit Uruzgan en schreef een boek over hoe de beeldvorming van het land totaal anders was dan haar eigen ervaring. Eenmaal thuis startte ze een PhD-onderzoek naar de journalistieke framing van de oorlog in Afghanistan, waarin ze schokkende conclusies trok. Je hoort er meer over in je podcastapp.

Tot slot, als je de nabestaanden van Oleksiy wilt helpen, dan kun je dat doen via deze crowdfunding-actie of via PayPal ( eavasilek300024@gmail.com).

Tot de volgende,
Bram Vermeulen