Wie is Fred Spoor?

In de laatste aflevering van Grote vragen zie je paleontoloog Fred Spoor. Hij bestudeert oude botresten om erachter te komen hoe de evolutie ons gemaakt heeft tot wat we zijn, een wezen dat zichzelf 'de wijze mens' noemt.

in deze aflevering

Fred Spoor is gefascineerd door botjes en schedels en onderzoekt als paleontoloog de eerste mensen en mensapen. Hij richt zicht op de oorsprong van de menselijke evolutie, voornamelijk tussen één en vier miljoen jaar geleden. Met behulp van scanners en computertechnieken kan Spoor reconstructies maken van oude beschadigde schedelresten. Zo hoopt hij de 'missing links' te vinden in de menselijke evolutie. Twintig jaar geleden was het raak met de vondst van een schedel die de soortnaam Kenyanthropus platyops kreeg, een geheel nieuwe mensachtige. 

We gaan met Fred Spoor terug naar het Turkanameer, de plek van de grote ontdekking. Hier zien we hoe ingewikkeld het is om een deel van een skelet te herkennen tussen alle soorten stenen en botten van dieren. Wij gaan op bezoek bij paleontoloog Isaiah Nengo die een schedel ontdekte van 13 miljoen jaar oud. Een vondst die je maar een keer doet in je leven. En we gaan langs bij eiwitonderzoeker Frido Welker, die met een nieuwe techniek de wereld van de paleontologie op zijn kop gaat zetten. Wat wordt de volgende vondst in de zoektocht naar de vraag: waar komen we vandaan?

lezing

carrière

Fred Spoor (1959) studeerde biologie in Utrecht, en specialiseerde zich in zoogdierpaleontologie en anatomie. Zijn promotieonderzoek ging over de evolutie van het menselijke binnenoor, waarbij hij baanbrekend gebruik maakte van computertomografie (CT) om menselijke fossielen van binnen te bekijken. In 1994 ging hij bij University College London werken, en werd hoogleraar in 2002. Sinds 1995 onderzoekt hij vroege menselijke evolutie in oostelijk Afrika, en maakt hij deel uit van het team van Meave Leakey dat veldwerk doet rond het Turkanameer in Kenia. Hierbij is hij verantwoordelijk voor het bestuderen van belangrijke schedelvondsten van tussen de 3,5 en 1,5 millioen jaar oud. Daaronder zijn de schedel van de nieuwe mensachtige Kenyanthropus playops, en fossielen van meer directe voorouders van de mens die tot het geslacht (genus) Homo behoren. Tussen 2010 en 2014 gaf het Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology in Leipzig hem de mogelijkheid om aldaar een onderzoeksteam te leiden. Terug in Londen ging hij vanaf 2018 werken bij het nieuw opgezette Centre for Human Evolution Research van het Natural History Museum.

Zes boekentips van Fred Spoor

  • Our Human Story - Louise Humphrey & Chris Stringer (2017)
    'Goede en betaalbare introductie tot menselijke evolutie
  • Human Evolution: A Very Short Introduction - Bernard Wood (2019)
    'Voor dit boek geldt hetzelfde'
  • The Wisdom of the Bones: In Search of Human Origins - Alan Walker en Pat Shipman (1997)
    'Een wat ouder maar nog steeds uitstekend boek over de ontdekking van het beroemde Turkana Boy-skelet van een Homo erectus jongen die 1,5 miljoen jaar geleden leefde in Kenia. Alan Walker was co-leider van het onderzoeksteam, en gebruikmakend van de modernste wetenschappelijke methoden neemt hij ons mee op een speurtocht naar wat deze botten ons kunnen vertellen over deze vroege voorouder van de moderne mens.'
  • The Story of the Human Body: Evolution, Health, and Disease - Daniel Lieberman (2014)
    'Goed boek over ons menselijk lichaam, bekeken vanuit evolutionair perspectief. Ook beschikbaar in het Nederlands onder de titel Het verhaal van het menselijk lichaam: evolutie, gezondheid en ziekte'
  • The Accidental Species: Misunderstandings of Human Evolution - Henry Gee (2015)
    'Amusant en goed geïnformeerd boek over diverse aspecten van, en misverstanden over, menselijke evolutie.'
  • The Sediments of Time: My Lifelong Search for the Past - Meave Leakey en Samira Leakey (2020)
    'Terugkijkend op 50 jaar veldwerk en onderzoek naar vroege menselijke evolutie in Kenya vertelt Meave Leakey haar persoonlijke verhaal.'