Voor de gepensioneerde Noorse spionnenchef Ola Kaldager was het spionnenbestaan vooral hard werken. En als spion moet je harde keuzes maken. Het leven van een (s)pion is altijd minder waard dan het collectieve doel. Kaldager doet een boekje open over het recruteren van een spion. De (s)pion Frode Berg en zijn vrouw Anita Berg hebben er moeite mee om het normale leven weer op te pakken.

de jager

Spionnenrekruteerder Ola Kaldager zegt dat hij met pensioen is. Zelf zou hij niet zo snel iemand rekruteren, hier in Kirkenes. Maar iedereen die innige relaties met de Russische overburen onderhoudt vanwege werk, liefde vriendschap, sport of cultuur, zal je vertellen dat de inlichtingendienst vroeg of laat een keer bij je op de stoep staat. 

Kaldager denkt niet dat Noren vaak worden ingezet als bron, maar wel als tussenpersoon of koerier. Om een Noor te ronselen voor de inlichtingendienst wordt volgens Kaldager vaak een beroep gedaan op het nationale gevoel: "Dit doe je voor je land, het is belangrijk voor Noorwegen."

Hij denkt niet dat Berg met grove middelen onder druk is gezet. Waarschijnlijk is er een beroep gedaan op zijn eerdere werk als grensinspecteur en dat hij als grenswachter in zekere zin toch al deel uitmaakte van de strijdkrachten.

Het leven van een (s)pion is volgens Kaldager minder waard dan het collectieve doel. Als de zaak belangrijk genoeg is, is het toegestaan om mensen uit te buiten of om mensenlevens op het spel te zetten. Als spionnenchef zul je doen wat nodig is om iedereen onder je zo ver te krijgen dat de informatie binnen komt die je nodig hebt. 

de prooi

Frode Berg is vooral boos op de Noorse autoriteiten. Intussen heeft hij wel een flinke schadevergoeding gekregen. Zijn vrouw Anita Berg heeft nog het meest geleden onder de hele kwestie. Het stel woont in het grensplaatsje Kirkenes waar de bewoners intensief contact hebben met de Russen. Terug naar vroeger is nog niet zo eenvoudig, zegt ze. Anita Berg: "Mijn veilige dagelijkse leventje lag plotseling aan flarden". 

extra kijk- en leestips

Putin: A Russian Spy Story

De driedelige documentaireserie 'Putin: A Russian Spy Story' gaat in op het leven van Vladimir Poetin en laat zien hoe de huidige Russische president is getransformeerd van KGB-agent tot een van de machtigste leiders op aarde. De documentaire geeft inzicht in de manier waarop de Russische veiligheidsdiensten werken en hoe de banden tussen deze diensten en het Kremlin lopen. 

Vladimir Martynenko

De Russische operazanger Vladimir Martinenko kwam op tournee regelmatig in contact met hooggeplaatste Europese politici. Een uitgelezen kans voor de Russische inlichtingendienst om hem te rekruteren. Vladimir weigerde echter voor de FSB te werken. Niet veel later werd hij opgepakt en veroordeeld voor spionage. Hij bracht vijf lange jaren in de beruchte Lefortovo-gevangenis door. De gevangenis waar ook Frode Berg gevangen zat. 

Zodra Vladimir vrijkwam stapte hij op het vliegtuig naar Oslo waar hij in 2015 asiel kreeg.

Leer hier rechts meer over het werk en leven van deze opmerkelijke tenor.