Herken je dat? Dat je door een theaterstuk, boek, film, schilderij of liedje opeens iets uit de wereld om je heen beter begrijpt? Literair talent van het jaar Iduna Paalman beschrijft maandelijks op Mondo zo'n ervaring. Deze maand, laat je onderdompelen in de donkere keerzijde van het zwembad.
Idyllisch onverenigbaar
Iduna Paalman
Een man duwt me in het zwembad. Ik heb hem nooit eerder gezien, draag geen zwembandjes en moet mijn A-diploma nog halen. Heel even denk ik dat ik doodga, daarna vist hij me uit het water. Hij blijkt badmeester te zijn. Grote, grote grijns. ‘Kún jij nog helemaal niet zwemmen?’ Geen verontschuldigingen als ik hoestend bij mijn ouders sta. ‘Hoog tijd dat deze meid lekker met het water gaat stoeien.’ Hij grijpt me bij mijn schouder vast, ik weet niet of hij me een pak rammel gaat geven of me wil aaien. Bij sommige mannen komt dat op hetzelfde neer.
Als ik de dichtbundel Het leven van sterren van dichter Marwin Vos lees, komt deze herinnering terug. Iedereen heeft zwembadherinneringen, veel daarvan gaan over scheef gegleden bikinitopjes, omkleedhokjes met ogen erboven of grappig bedoelde wedstrijdjes die uitlopen op rode buiken of ademnood. Vaak gaan ze over naakt zijn en je schamen. Bijna altijd gaan ze over je lichaam dat even niet alleen van jezelf is. Vos schrijft:
Iduna Paalman
Iduna schrijft poëzie, proza en toneelteksten. In het najaar van 2019 verscheen bij uitgeverij Querido haar lovend ontvangen poëziedebuut De grom uit de hond halen. Vervolgens werd ze door De Volkskrant uitgeroepen tot hét literatuurtalent van het jaar. De komende maanden is Iduna Paalman vaste columnist bij Mondo.
‘je bent in het water wanneer je plotseling door veel handen tegelijk
wordt vastgegrepen je hebt ze niet zien aankomen je was aan het
dromen en zag juist de sterren die de zon maakt op het water wanneer
handen je onder water trekken je bent niet verlamd je vecht om los te
komen je doet alles tegelijk je trapt met je voeten om boven te komen
maar zo kun je je benen niet sluiten waar ze nu tussen grijpen
voorgoed wil je schrijven maar dat schrap je en in plaats daarvan roep
je het zwembad uit tot een van de hoofdplaatsen voor initiatie ook al wil
niemand dat horen of geloven het zwembad is fijn de geur van zonneolie
vermengt zich lang bang idyllisch onverenigbaar met de mythe van
de rape door een vreemde op afgelegen plaatsen waarvoor iedereen je
waarschuwt wat onder water gebeurt kun je niet zien
het gaat niet om lust het is bedoeld om meisjes op hun plaats te houden’
Hoewel het zwembad een fijne, blije plek is, worden lichamelijke grenzen er achteloos overschreden. In het zwembad lijkt dat normaler dan daarbuiten. Zoals Vos schrijft: ‘het zwembad is fijn de geur van zonneolie/ vermengt zich lang bang idyllisch onverenigbaar met de mythe van/ de rape’. We zijn naakt en nat en we hebben het gezellig, dus wat kan een geintje voor kwaad?
Later die middag zoekt de badmeester me op in het water. Mijn ouders zien het niet, ik heb inmiddels zwembandjes om en dobber buiten hun zicht. Hij wil weten of ik nog geschrokken ben, aait me onder water over mijn been en zegt dat hij een cadeautje heeft, om het goed te maken. Het ligt in zijn badmeesterhok. Eefje de Visser benoemt in haar liedje Lange vinnen het onheil van een zwembad: ‘Val je van de rand, je wankelt en struikelt,’ zingt ze broeierig, en: ‘Laat je me, laat je me met rust, geruis- en geluidloos’. Ook bij haar tekst voel ik die dreiging: water dempt geluid en vertroebelt het zicht, een ideale plek dus om ongemerkt wat grenzen op te rekken. En ik voel weer die achteloosheid ervan; zegt het genoeg dat ik het voorval met de badmeester lange tijd vergat? Dat ik nog steeds benieuwd ben of hij wel kwaad in de zin had?
Ik vraag mijn broer of ik mee mag naar dat badmeesterhok, maar als de man mijn broer ziet, blijkt het cadeautje een grapje. Dat hij badmeester is blijkt ook een grapje. Het zwembad is een plek waar alles met een grapje kan worden uitgelegd. Mijn moeder moet huilen als ik het vertel. Ik denk aan de laatste zin in het gedicht van Vos:
het gaat niet om lust het is bedoeld om meisjes op hun plaats te houden