OVT / Het Spoor Terug
Kerkklokken en kerkorgels
Speciale aflevering met daarin de volgende onderdelen:
1.'De Klok hangt in de toren. Het is vrede.'
Een programma over de kunst van het gieten van klokken in het oudste bedrijf van Nederland, over het klokkenluidersgilde, de klokkenroof door de Duitsers en het Sint Thomasluiden in Friesland.
Vraaggesprekken op verschillende locaties met klokkendeskundige Rudi van Straaten van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg, twee leden van de klokkenluidersgilde van Utrecht, oud-rijksadviseur Henk Van Nieuwenhoven voor klokken en toren uurwerken van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg, voorzitters Rijk Willemse van het Restauratiefonds Klokkenstoelen en Henk Kramer van de Klokkencommissie in Oudehorne en een klokkenluider uit Wijnjewoude. Gespreksonderwerpen zijn: de herkomst van de klokkencultuur; de functie van de klok in de christelijke cultuur; de hernieuwde belangstelling voor de klokkenluidersgilde; de klokkenluidersgilde van de Utrechtse Domkerk; de procedure van het klokken luiden van de Domtoren; het gebruik van de torenklokken voor de aankondiging van verschillende zaken binnen de gemeenten; de klokkenroof tijdens de Tweede Wereldoorlog ten behoeve van de Duitse oorlogsindustrie; het volksverzet tegen de klokkenroof; de traditie in het Friese Oudehorne van het 'Thomas-luiden' om de boze geesten te verdrijven; de unieke klokkenstoel van het Friese Wijnjewoude. Met een demonstratie van het klokken luiden in de Domtoren en van de klokkenstoel van Wijnjewoude.
Bevat tevens een fragment van het Polygoonjournaal over de terugkeer in Nederland van een deel van de geroofde klokken op 19 november 1945.
Geïnterviewden: Rudi van Straaten, klokkendeskundige Rijksdienst voor de Monumentenzorg; Sjoerd van Geuns, lid klokkenluidersgilde; Henk van Nieuwenhoven, voormalig rijksadviseur voor klokken en torenuurwerken bij de Rijksdienst voor de Monumentenzorg; Rijk Willemse, klokkenluider en voorzitter van het Restauratiefonds Klokkenstoelen; Hielke Tillema, klokkenluider Wijnjewoude; Henk Kramer, voorzitter klokkencommissie Oude Horne.
Boek 'Klokkenvordering 1942-1943'-red. H.J. van Nieuwenhoven, uitg. RDMZ (Zeist), isbn 90 72691 27.
2. 'Droomen van de wint, door pypen uyt geblasen'.
Een reis langs de oudste en beroemdste orgels van Noord Holland samen met muziekhistoricus en organist Willem Poot, in het Noord-Hollandse Oosthuizen, Edam en Monnickendam.
Vraaggesprekken met muziekhistoricus en organist Willem Poot over zijn onderzoek naar kerkorgels in Noord-Holland; de geschiedenis en de werking van de kerkorgels in Oosthuizen, Edam en Monnickendam; de schuilkerken in sommige Noord-Hollandse boerderijen; de wijze waarop het orgel de katholieke en protestantse kerkdiensten begeleidt; de beroemde Nederlandse en Duitse orgelbouwers uit de 17e en 18e eeuw; de vernieling van kerkorgels tijdens de beeldenstormen; de invloed van het klimaat op de klank van het orgel.
Omlijst met orgelmuziekspel door Poot.
Geïnterviewde: Willem Poot
- `Orgels in Noord-Holland, Historie, bouw en gebruik van de Noordhollandse orgels´;
- Jan Jongepier, Hans van Nieuwkoop, Willem Poot, uitg. Priola,, isbn 90 6455 2223;
- cd´s van Willem Poot: Interlude, p.b. 1682, 3600 BR Maarssen.
Uitgebreidere documentatie aanwezig in VPRO archief