VPRO Tegenlicht

Op volle retouren

Voor 23.00 uur besteld, de volgende dag in huis. Online winkelen was nog nooit zó makkelijk. En als het product je niet bevalt, dan stuur je het toch gewoon gratis terug? Maar wat gebeurt er eigenlijk met al die geretourneerde pakketten? Wat is het échte prijskaartje van ons retourgedrag?

Steeds vaker verruilen we de winkelstraat voor de webwinkel. Vorig jaar werden er alleen al in Nederland 258 miljoen online aankopen gedaan. Maar we zijn nog beter geworden in het retourneren van deze pakketjes. Na even passen, wikken en wegen sturen we onze afgedankte producten in grote getalen weer, gratis, terug.

Om de bikkelharde strijd met concurrenten te overleven, hebben webwinkels het retourneren zo makkelijk en goedkoop mogelijk gemaakt. De klant is geen koning, maar een keizer geworden. 

Maar wat gebeurt er eigenlijk met je pakketje nadat je het hebt teruggestuurd? Beseffen we wel dat door ons retourgedrag veel spullen worden vernietigd of in het buitenland terechtkomen? VPRO Tegenlicht zoekt het uit en neemt de retourindustrie onder de loep.

VPRO Tegenlicht: 'Op volle retouren' 
27 september, 22.05 uur, NPO2

over de uitzending

In deze uitzending registreren we wat er met ons retourpakket gebeurt vanaf het moment dat we het overdragen aan de post. Zijn we als consument doorgeslagen in het klakkeloos bestellen en terugsturen van producten? Schatten we diensten als transport nog op waarde? VPRO Tegenlicht verkent de schaduwkanten van e-commerce en volgt het traject dat start bij de afdeling ‘retouren.’

Nederlanders zijn de koplopers van Europa als het om retourneren gaat. Van alle online aankopen gaat 13 procent terug naar de webwinkels. In de afgelopen jaren is het terugzenden alleen maar makkelijker geworden. Winkels troeven elkaar af met voordelen als ‘same day delivery’, een langere bedenktijd, en gratis retourneren om het de klant zo makkelijk mogelijk te maken. In de bikkelharde strijd met concurrenten is achterblijven geen optie.

Maar echt gratis is dat terugsturen natuurlijk niet, want iemand zal het prijskaartje voor de logistiek moeten betalen. De milieubelasting van de eindeloos op en neer pendelende bezorgdiensten is enorm. En dan hebben we het nog niet eens over de hoge werkdruk voor de bezorger. Pakketbezorger Mendel Autsema vindt dat de consument wat meer waardering mag hebben voor de pakketbezorger: 'Het is tegenwoordig niet meer een persoon die jouw goederen komt leveren, maar een soort robot die er morgen toch wel weer is.'   

Voor kleinere webshops drukt het gratis retourneren zwaar op de kosten. In tegenstelling tot grotere winkels kunnen zij dit niet uitbesteden aan distributiecentra. Deze centra zijn in het leven geroepen om de geretourneerde producten weer klaar te maken voor de verkoop. Alles wordt hier met de hand uitgepakt en getest. Ruikt het shirtje nog fris, zit het label er nog in?

Vaak is het duurder om een geretourneerd product weer klaar voor de verkoop te maken, dan om het te versnipperen, te verbranden of weg te gooien. In het Twentse Haaksbergen zit Tich Vanduren met haar bedrijf Frankenhuis, dat op ingenieuze wijze textiel recycleert. Het merendeel van de aangeleverde kleding komt bij sorteercentra vandaan, maar er zijn ook kledingbedrijven die hun afgekeurde retourzendingen naar Frankenhuis brengen.

‘Sommige bedrijven willen hun markt of hun product beschermen,’ vertelt Vanduren. ‘Dat zijn vaak merken die heel bekend en duur zijn, en liever niet hebben dat hun kleding goedkoop of desnoods met nul kosten weer op de markt komt. Zij vragen ons die materialen echt te vernietigen.' 

Maar wist je dat veel van onze afgedankte spullen in het buitenland terechtkomen? Geretourneerde meubels, kleding en electronica worden voor een minimale prijs doorverkocht aan handelaren in Oost-Europa en het Midden-Oosten, waar de producten op de zwarte markt terechtkomen. ‘De volumes zijn enorm geworden de laatste tien jaar,’ vertelt Tjitse Lawerman van het grote opkoopbedrijf Kooistra.com in Leeuwarden. 'Wij profiteren als bedrijf van die retourzendingen, maar eigenlijk past het niet bij de duurzame manier waarop we willen leven.’

Regie: Fleur Amesz
Research: Soraya Pol
Productie: Marie Schutgens 
Eindredactie: Geert Rozinga, Bregtje van der Haak, en Doke Romeijn

over de sprekers
verder lezen

8 manieren om duurzamer pakketjes te bestellen

Laten we eerlijk zijn, we weten allemaal dat minder spullen kopen de beste manier is om duurzamer met onze planeet om te gaan. Maar toch kunnen we het vaak niet laten om iets online te bestellen. Dus als je dan toch iets bestelt, hoe kun jij er als consument voor zorgen dat het proces iets duurzamer verloopt? Wij zochten het voor je uit en vonden 8 manieren om bewuster te bestellen.

hoe jouw kleding wereldwijd problemen veroorzaakt

We verschepen onze afgedankte kleding massaal naar het buitenland, waar het opnieuw verkocht wordt. Maar terwijl wij onze kleding in een container gooien, kampen mensen in Rwanda met een kledingtekort. Wat heeft het een met het ander te maken?

wat zijn de kosten van gratis retourneren?

Een groot deel van wat we bestellen, sturen we weer kosteloos terug. Langzaam wordt duidelijk dat hier wel degelijk een prijskaartje aan hangt. De VPRO Gids sprak met verschillende hoofdrolspelers in de wereld van retourneren: wat gebeurt er werkelijk met je teruggestuurde pakketje?

 

 

 

Amazon zij met ons

Amazon is de grootste webwinkel van de wereld en CEO Jeff Bezos de rijkste man op aarde. De ambities van het bedrijf lijken grenzeloos. Maar wat is het businessmodel van de online shopgigant? Innovatie en gezond ondernemerschap of uitbuiting en uitschakeling van de concurrentie?