Nederlanders zijn de koplopers van Europa als het om retourneren gaat. Van alle online aankopen gaat 13 procent terug naar de webwinkels. In de afgelopen jaren is het terugzenden alleen maar makkelijker geworden. Winkels troeven elkaar af met voordelen als ‘same day delivery’, een langere bedenktijd, en gratis retourneren om het de klant zo makkelijk mogelijk te maken. In de bikkelharde strijd met concurrenten is achterblijven geen optie.

Maar echt gratis is dat terugsturen natuurlijk niet, want iemand zal het prijskaartje voor de logistiek moeten betalen. De milieubelasting van de eindeloos op en neer pendelende bezorgdiensten is enorm. En dan hebben we het nog niet eens over de hoge werkdruk voor de bezorger. Pakketbezorger Mendel Autsema vindt dat de consument wat meer waardering mag hebben voor de pakketbezorger: 'Het is tegenwoordig niet meer een persoon die jouw goederen komt leveren, maar een soort robot die er morgen toch wel weer is.'   

Voor kleinere webshops drukt het gratis retourneren zwaar op de kosten. In tegenstelling tot grotere winkels kunnen zij dit niet uitbesteden aan distributiecentra. Deze centra zijn in het leven geroepen om de geretourneerde producten weer klaar te maken voor de verkoop. Alles wordt hier met de hand uitgepakt en getest. Ruikt het shirtje nog fris, zit het label er nog in?

Vaak is het duurder om een geretourneerd product weer klaar voor de verkoop te maken, dan om het te versnipperen, te verbranden of weg te gooien. In het Twentse Haaksbergen zit Tich Vanduren met haar bedrijf Frankenhuis, dat op ingenieuze wijze textiel recycleert. Het merendeel van de aangeleverde kleding komt bij sorteercentra vandaan, maar er zijn ook kledingbedrijven die hun afgekeurde retourzendingen naar Frankenhuis brengen.

‘Sommige bedrijven willen hun markt of hun product beschermen,’ vertelt Vanduren. ‘Dat zijn vaak merken die heel bekend en duur zijn, en liever niet hebben dat hun kleding goedkoop of desnoods met nul kosten weer op de markt komt. Zij vragen ons die materialen echt te vernietigen.' 

Maar wist je dat veel van onze afgedankte spullen in het buitenland terechtkomen? Geretourneerde meubels, kleding en electronica worden voor een minimale prijs doorverkocht aan handelaren in Oost-Europa en het Midden-Oosten, waar de producten op de zwarte markt terechtkomen. ‘De volumes zijn enorm geworden de laatste tien jaar,’ vertelt Tjitse Lawerman van het grote opkoopbedrijf Kooistra.com in Leeuwarden. 'Wij profiteren als bedrijf van die retourzendingen, maar eigenlijk past het niet bij de duurzame manier waarop we willen leven.’

Regie: Fleur Amesz
Research: Soraya Pol
Productie: Marie Schutgens 
Eindredactie: Geert Rozinga, Bregtje van der Haak, en Doke Romeijn