zondag 10 mei, 22.15 uur, NPO2

Duurzaam: nu of nooit

Als we toch honderden miljarden gaan uitgeven om de economische crisis te bestrijden, kunnen we dat geld dan ook meteen gebruiken om de omslag te maken naar een duurzame economie met veel minder CO2-uitstoot?

De klimaataanpak staat in veel landen op pauze en ook de VN heeft twee belangrijke klimaatbijeenkomsten uitgesteld. Maar kunnen we ons die pauze wel veroorloven?

De coronacrisis brengt alle klimaatverdragen in gevaar, maar kan ook juist mogelijkheden bieden, mits het lukt om investeringen om de coronacrisis te bestrijden te koppelen aan vergroening.

De kansen voor snelle verduurzaming en CO2-reductie zijn enorm, als we denken aan de honderden miljarden euro’s die regeringen nu uittrekken om de pandemie te bestrijden en de economie overeind te houden. In Nederland kun je de crisisinvesteringen koppelen aan het Urgendapakket, in Europa aan de Green Deal en globaal aan het Parijs-Akkoord.

VPRO Tegenlicht: 'Duurzaam: nu of nooit'
10 mei, 22.15 uur NPO2

over de uitzending

De coronacrisis – zoals eerder de financiële crisis – laat zien dat ingrijpende, op wetenschap gebaseerde noodmaatregelen uiteindelijk vrij makkelijk door burgers worden geaccepteerd.

Hoe gaan we de vrijgekomen miljarden gebruiken om de wereldeconomie overeind te houden en onze globale klimaatproblematiek voorgoed te tackelen? We moeten veranderen, we kúnnen blijkbaar ook veranderen, maar hoe gaan we dat duurzaam doen?

'never waste a good crisis, as they always say'

Regie: Rob van Hattum
Research: Soraya Pol
Productie: Olivier Schuringa 
Eindredactie: Bregtje van der Haak en Doke Romeijn

over de sprekers

Bas Eickhout

klimaatwetenschapper en politicus

Duurzaam doorpakken, hoe doen we dat? Bas Eickhout, klimaatwetenschapper en Europarlementariër, ziet kansen in het Europees beleid.

Eigenlijk zou de hoofdprioriteit van het Europese beleid nu de Green Deal moeten worden, vindt de Groenlinkser: 'Ik hoop dat we nu politiek ook gaan inzien dat we uit deze crisis juist de innovatie en de koplopers moeten steunen, niet de achterblijvers. Dat zal het politieke gevecht worden. Dat wordt spannend, maar ik zie wel meer steun dan ooit om echt innovatief en nieuw uit deze crisis te komen.'

'ik zie meer steun dan ooit om echt innovatief uit deze crisis te komen'

'wat we nu doen, zouden we ook voor het klimaat moeten doen'

Marjan Minnesma

klimaatactivist, directeur Urgenda

Het was onder leiding van Marjan Minnesma, directeur van Stichting Urgenda en een van de meest invloedrijke Nederlanders op het gebied van duurzaamheid, dat de stichting de historische klimaatzaak won van de Nederlandse staat. 

'Blijkbaar, als iets heel noodzakelijk is, willen we enorme investeringen doen. Dat zouden we dus voor het klimaat ook moeten doen. In de meeste gevallen levert het uiteindelijk heel veel kostenreductie op, en uiteindelijk een gezondere economie', zegt de activiste tegen VPRO Tegenlicht.

Tom Rivett-Carnac

lobbyist en schrijver

Moeten we vertrouwen op overheidsinstanties om de wereld te redden, of ligt er nog altijd een verantwoordelijkheid bij het individu? De Britse lobbyist Tom Rivett-Carnac heeft decennia ervaring in zowel de politiek als het bedrijfsleven en gebruik die om mensen bewust te maken over oplossingen voor de aanstaande klimaatcrisis.

Hij schreef samen met de voorzitter van het Parijs-akkoord, Christiana Figueres, The Future We Choose, 'voor iedereen die het gevoel heeft machteloos te zijn tegenover de klimaatcrisis'.

Rivett-Carnac: 'De klimaatcrisis zal nog véél erger worden dan de coronacrisis, en is, in tegenstelling tot deze crisis, onomkeerbaar. Laten we hier de les uit halen dat we ons moeten voorbereiden op noodsituaties wanneer daarvoor nog tijd is, want als het eenmaal fout gaat, is het te laat.'

'als het eenmaal fout gaat, is het te laat'

'je kunt niet zeggen: vandaag doen we COVID-19, en morgen het klimaat'

Joyeeta Gupta

hoogleraar

Joyeeta Gupta is zowel hoogleraar Environment and Development in the Global South aan de Universiteit van Amsterdam als op het UNESCO-IHE Institute for Water Education in Delft. Vijftien jaar lang maakte ze ook deel uit van het VN-panel over klimaatverandering, IPCC, dat in 2007 een Nobelprijs won.

Ongelijkheid in de wereld, dat is wat ten grondslag ligt aan problemen als milieuvervuiling en gebrek aan biodiversiteit, vindt Gupta. En aan diezelfde ongelijkheid zijn ook de gevolgen van COVID-19 en andere infectieziekten te wijten. De pandemie is hét moment om deze ongelijkheid aan te pakken.

leesvoer

kiezen tussen corona of klimaat: een vals dilemma

Marjan Minnesma, directeur van Stichting Urgenda, pleit al jaren voor een snellere klimaattransitie. Dat doel bestempelden velen als onhaalbaar. De coronacrisis laten zien dat we snel kunnen handelen als er urgentie is. Waarom zijn we dan niet in staat de urgentie van klimaatopwarming in te zien?  

'we zijn dus wél in staat om zo snel een omslag te maken'

een groen Europa ná de crisis? Teken de petitie!

Campagnebeweging Avaaz heeft een brief opgesteld waarin ze Europese leiders oproepen een groen herstelplan te ontwikkelen. Met de brief hopen ze de Europese leiders aan te sporen een Recovery Deal  te maken om Europa ná de coronacrisis naar een mooie, groene toekomst te leiden. Wil jij ook een duurzamer Europa? Onderteken de brief!

hoe kunnen we op duurzaamheid doorpakken?

Dat deze crisis ook een kans is om de maatschappij duurzamer te maken, is inmiddels wel duidelijk. Is dit het startschot voor die langverwachte en hoognodige duurzame revolutie? 

eerder durfden we de sprong naar een duurzamere wereld niet te wagen

zo maak je je bedrijf donutproof

De bedrijven die hun hoofd na de coronacrisis boven water hebben weten te houden, moeten eraan geloven: duurzaam ondernemen wordt het nieuwe normaal. Met deze tips maak je je bedrijf toekomstbestendig.

wereldcrisis in ander perspectief

Oplossingen voor crises zoals de corona- en de klimaatcrisis worden veelal in westerse landen bedacht. Maar die westers-georiënteerde oplossingen blijken in niet-westerse landen helemaal niet te werken. Hoe kan een ander perspectief ons helpen betere oplossingen te vinden?

wat kunnen we van elkaar leren?

meer over de pandemie