Medewerkers van de publieke omroepen zijn een petitie gestart. Ze eisen dat hun pensioenfonds alle investeringen in fossiele bedrijven beëindigt. Het geld dat vrijkomt, moet worden geïnvesteerd in duurzame fondsen.

‘Wij willen via ons pensioengeld als medewerkers niet bijdragen aan de uitbreiding van de fossiele industrie,’ zo schrijven de initiatiefnemers van de petitie, waarin ze hun pensioenfonds PNO Media oproepen tot desinvesteren in fossiele bedrijven.

Het pensioenfonds beheert het vermogen van bijna vijfhonderd organisaties uit de mediasector en ICT. Dat komt neer op ruim zeven miljard euro. Een deel daarvan investeert PNO Media in bijna zeventig fossiele bedrijven, waaronder Shell, ExxonMobil en Chevron.

Deze bedrijven zijn samen goed voor maarliefst 11.940 kilometer aan nieuwe olie- en gaspijpleidingen en vijftien miljard dollar aan exploratie van nieuwe gas- en olievelden. En dat terwijl desinvesteren in de fossiele industrie door het Potsdam Instituut wordt benoemd als een van de ‘social tipping points’ die essentieel zijn om het 1,5 graden-doel van het Klimaatakkoord van Parijs nog te kunnen halen.

Dialoog is niet effectief

In februari stuurden acht omroepdirecteuren al een open brief naar PNO Media met hetzelfde verzoek. PNO Media liet in een reactie weten voorlopig niet te desinvesteren in de fossiele industrie. ‘Dat doen we omdat wij van mening zijn dat in gesprek gaan met deze bedrijven effectiever is dan hen uitsluiten.’ Dat heeft zin, zo zeggen ze, want de bedrijven waar PNO Media in investeert moeten zich richten 'op netto nul emissie om klimaatverandering tegen te gaan.' Op deze manier stuurt het pensioenfonds op verandering van binnenuit.

'PNO Media heeft geen tastbaar bewijs over de afgelopen twintig jaar dat haar dialoog heeft gewerkt of effectief is. Het gedrag en de uitbreidingen van de fossiele industrie spreken juist voor het tegendeel,’ zegt Elleke Claessen, een van de initiatiefnemers van de petitie. ‘PNO Media zegt te weten dat Shell fout bezig is en dat ze het IPCC-rapport hebben gelezen, maar ondertussen gebeurt er niks en blijven ze investeren in nieuwe olievelden. Sorry, maar dat kan ik niet helemaal rijmen.'

Wim Amels, ook initiatiefnemer van de petitie, is kritisch over de zogenaamde ‘net zero strategie’ van PNO Media. ‘Het grote probleem is dat het veelal een boekhoudkundige truc is van bedrijven om emissies op papier goedkoop te kunnen verminderen.’ Dit wordt bijvoorbeeld gedaan door bomen te planten. ‘Het compenseren van uitstoot is op deze manier al snel een excuus om niet te werken aan CO2-emissiereductie op korte termijn.’ Er is bovendien helemaal niet voldoende oppervlakte op aarde om al die compensatieprojecten een plek te geven.

'Compensatie van CO2 kan waardevol zijn, maar niet als het gebruikt wordt om niet te hoeven werken aan reductie.'

Ook is de vrijwillige CO2-compensatiemarkt nog slecht gereguleerd. ‘Veel projecten leveren niet de daadwerkelijke reductie die ze op papier beloven,’ aldus Amels. ‘Compensatie van CO2 kan waardevol zijn, maar niet als het gebruikt wordt om niet te hoeven werken aan reductie. Het laatste IPCC rapport is daarover ook heel duidelijk. De focus moet liggen op reductie in absolute termen en op doelen op korte termijn.’

Andere pensioenfondsen, zoals het ABP, zijn er al wel van overtuigd dat praten met de fossiele bedrijven niet werkt om verandering teweeg te brengen. Zij besloten eerder te desinvesteren.

Medewerkers zijn verontwaardigd

De verontwaardiging van de initiatiefnemers wordt breed gedeeld. Medewerkers reageren vol onbegrip op de uitleg van PNO Media op LinkedIn. 'Onder het mom van 'dialoog' kun je problemen eeuwig voor je uit blijven schuiven,' schrijft een redacteur. Stan van Engelen, eindredacteur en voormalig hoofdredacteur van de VPRO, is teleurgesteld. 'Beste PNO, een zeer teleurstellende uitkomst van de gesprekken met omroepmedewerkers die terecht aan de bel hebben getrokken, het is tijd om te stoppen met investeren in fossiel.'

'Onder het mom van 'dialoog' kun je problemen eeuwig voor je uit blijven schuiven.'

Veel reacties zijn van werknemers die zich voor hun werk bezig houden met de energietransitie. Regisseur Martijn Kieft maakte voor VPRO Tegenlicht in 2015 de aflevering ‘Fossielvrij’, over hoe verontruste burgers onder andere pensioenfondsen oproepen om niet meer in fossiele brandstoffen te investeren. Nu ziet hij zichzelf gedwongen om aan de bel te trekken bij zijn eigen pensioenfonds. ‘In gesprek gaan heeft geen zin, dat is al heel lang geprobeerd en met veel te weinig resultaat. Het liefst breng ik mijn pensioengeld zo snel mogelijk ergens anders onder,’ schrijft hij.

Een goed pensioen met fatsoen

De petitie kan hier worden ondertekend. Ook niet PNO-deelnemers kunnen de petitie ondertekenen. In mei starten de initiatiefnemers een campagne om de petitie onder de aandacht te brengen. Eind juni wordt deze fysiek aangeboden aan de bestuurders van PNO Media. Ook moedigen de initiatiefnemers mensen aan vanuit hun eigen organisatie een brief te sturen aan het bestuur van PNO Media. Wil je iets delen op sociale media, gebruik dan #PNOMediaFossielvrij.

Meer weten? Neem dan contact op met potjegroen@vpro.nl

meer zoals dit