Buddy Film Foundation x VPRO Tegenlicht

Redactie Tegenlicht, 28 mei 2023

Ontdek het menselijke verhaal achter vluchtelingen in de documentaire van Buddy Film Foundation voor VPRO Tegenlicht. Regisseur Leili Khodaei volgt Seweta, de eerste Afghaanse vrouwelijke motorrijinstructeur ter wereld, in een persoonlijk portret.

deze artikel hoort bij documentaire Rebranding migration

Wanneer we het hebben over vluchtelingen, is het gebruikelijk om te spreken in abstracte termen. We praten over aantallen en overvolle opvangcentra. Maar achter die cijfers schuilen mensen, individuen met een eigen leven en een uniek verhaal.

Een van hen is Leili Khodaei, een Iraanse filmmaker die speciaal voor het Tegenlicht-thema Rebranding Migration een korte documentaire maakte. Leili komt uit Tabriz, een stad in het noordwesten van Iran, dichtbij de grens van Armenië, Azerbeidzjan en Turkije. In Iran behaalde Leili een diploma voor wiskunde en natuurkunde, waarna ze zich wijdde aan een studie Perzische literatuur aan de universiteit. Ze schreef ook verschillende boeken en dichtbundels, die zijn gepubliceerd in verschillende landen, waaronder Iran en Azerbeidzjan. 

In haar documentaire volgt Leili Seweta, de eerste Afghaanse vrouwelijke motorrijinstructeur ter wereld. Deze documentaire maakte ze samen met Buddy Film Foundation, een organisatie die gevluchte filmmakers, acteurs en andere creatieven ondersteunt met het opstarten van een filmcarrière in Nederland. We spraken Leili over haar ervaringen als filmmaker en haar film.


in deze productie:

Leili Khodaei
Regisseur


Seweta Zirak
Cast


Dewi Reijs 
Directeur Buddy Film Foundation


Ahmed Al Amoudi
DOP

 


Saed Houzani
Geluid


Mohamed Houzani
PA

hoe ben je in aanraking gekomen met Buddy Film Foundation?

‘Toen ik aan de Nederlandse Academie voor Beeldcreatie studeerde, had ik een bijzondere docent, regisseur Mirjam de With. Zij stelde Dewi Reijs, de oprichter van Buddy Film, aan mij voor. Ze zei: “Ik heb een goede vriendin die bezig is met nieuwkomers. Zij kan je mogelijkheden bieden met filmmaken en helpen met je doelen.’

‘Dat was als een wonder voor mij. Het was het vierde jaar dat ik in Nederland was en ik kende niemand. Ik had geen netwerk en ik wist niet wat ik moest doen. Toen heb ik Dewi een e-mail gestuurd. En zij zei: “Kom maar.”’

 

hoe ben je op het idee gekomen om een film te maken over Seweta?

‘Ik heb Seweta drie jaar geleden leren kennen, een paar maanden voor Corona. Ik had destijds een paar vragen over de situatie van vrouwen in Afghanistan en had daarom contact met haar opgenomen. Ze nodigde me uit eens langs te komen.’

‘Dat deed ik en zag eigenlijk meteen al dat Seweta een bijzondere vrouw was. Er zit iets in Seweta. Ik vind haar zo interessant. Ze heeft een ontzettend moeilijk leven, maar gaat toch door. Vanaf dat moment dacht ik: ik wil een film over haar maken. Toen Dewi vervolgens voorstelde om een documentaire te maken, wist ik dat ik sowieso het verhaal van Seweta wilde vertellen.’

is er een groter verhaal dat je hiermee wilde vertellen?

‘Ja. In onze landen, Iran en Afghanistan, hebben vrouwen het bijzonder zwaar. En niet alleen vrouwen, ook de lhbtiq+-gemeenschap wordt geconfronteerd met enorme uitdagingen. Ik herken mezelf sterk in Seweta, het hoofdpersonage van de documentaire, omdat ik persoonlijk heb ervaren hoe het is om als vrouw in de samenleving achtergesteld te worden. Ik heb deelgenomen aan activisme op dit gebied, bijvoorbeeld in de strijd tegen gedwongen huwelijken van jonge meisjes. Het is mijn missie om in mijn films de aandacht te vestigen op dit probleem en mij in te zetten voor de rechten van vrouwen en de lhbtiq+-gemeenschap. Ook in mijn poëzie besteed ik veel aandacht aan het leven van vrouwen in Iran, om hun een stem te geven.’ 

‘Dit zag ik allemaal terug in Seweta, die op jonge leeftijd uit Afghanistan is gevlucht, en nu motorrijinstructeur is. Zelfs vergeleken met de gemiddelde Nederlandse vrouw is zij ontzettend progressief. Toch kent ook  Seweta zware momenten. Ze voelt de verantwoordelijkheid om honderd levens te leiden, omdat ze weet dat de vrouwen in Afghanistan niet dezelfde kansen hebben als zij. Seweta leeft nu in vrijheid, dus ze maakt echt gebruik van alles wat die vrijheid behelst. Dat verantwoordelijkheidsgevoel, dat herken ik.’

over Buddy Film Foundation

Zes jaar geleden, in 2016, werd actrice en regisseur Dewi Reijs benaderd door het Nederlands Film Festival om te brainstormen over het thema diversiteit. Het was een jaar na de vluchtelingencrisis in 2015 en het NFF was in contact gekomen met tien gevluchte filmmakers. Ook Dewi was op dat moment erg bezig met wat zij voor de onlangs aangekomen vluchtelingen kon betekenen. Samen met regisseur Dennis Overeem kwam zij op het idee voor Buddy Film Foundation, toen nog Buddy Film Project. 

Uiteindelijk startten Dewi en Dennis samen met producent In-Soo Radstake in 2017 de Buddy Film Foundation, een startloket voor gevluchte filmmakers, acteurs, crew en andere creatieven, met het doel om hen aan een netwerk te helpen en te begeleiden met het opzetten van hun carrière in Nederland. Buddy Film groeide door en in 2018 startte ze met  Buddy Film Casting en Buddy Film Productions. Buddy Film heeft een non-profit doel: een percentage van het castingbureau en het productiehuis gaat terug naar de stichting, waardoor gevluchte filmmakers getraind en begeleid kunnen worden. 

Nu, zes jaar later, is Buddy Film Foundation uitgegroeid tot een serieuze organisatie waar meer dan tweehonderd mensen onderdeel van zijn. Ook hebben zij succesvolle producties en projecten op hun naam staan, zoals Trojaanse Wijven, een theatervoorstelling waarin een volledige vrouwelijke cast vertelt over hun familiegeschiedenis en hun ervaring met migratie, oorlog en op de vlucht zijn.

aan deze productie werkten verder mee:

research
Sharine Rijsenburg

editor
Parviz Baveh

soundmix
Mark Meeuwis

grading
Gerhard van der Beek 

productie Buddy Film Foundation
Fiscal Peters

productie-assistent Buddy Film Foundation
Ecaterina Bodrug

voertuigen (motoren)
A1 rijschool

productie VPRO
Koos van de Merbel

eindredactie VPRO
Geert Rozinga
Jasper Koning

© VPRO 2023