Hoewel duurzame oplossingen eenvoudig zijn, is er veel overtuigingskracht nodig om politieke en economische hobbels te overwinnen.

Een inspirerende visionair met een oplossing op lange termijn en technologie. In de eerste twee lessen zagen we hoe deze twee elementen helpen bij het oplossen van duurzaamheidsproblemen.

In deze les horen we Chandran Nair betogen dat technologie op zichzelf niet de oplossing is, zien we dat heel veel zonnepanelen installeren de nodige economische en geopolitieke hobbels met zich meebrengt en dat zelfs een stuk land met rust laten niet altijd even eenvoudig is. In vier fragmenten zien we dat er grote hobbels overwonnen moeten worden, voordat duurzaamheid realiteit wordt.

Fragmenten

1. De strijd om grondstoffen
2. Zonne-energie in Afrikaanse woestijn
3. De oplossing is niets doen
4. Niet elk land staat zaad af

FRAGMENT 1: De strijd om grondstoffen

Voor veel mensen is het geloof in technologie heilig. Ontwikkelingsdeskundige Chandran Nair ontkracht deze magische oplossing voor alle problemen. Volgens hem zijn er niet genoeg grondstoffen in de wereld om iedereen een rijk leven te geven. Bij technologie speelt de macht van kapitaal nog steeds een grote rol.

Volgens Nair moet het westerse denken veranderen waarin alles moet kunnen krijgen. De oplossing hebben is niet genoeg. In ditzelfde fragment komt de uitvinder van het begrip cleantech aan het woord. Nick Parker blijft optimistisch en denkt dat nieuwe technologieën de oplossing bieden.

Dit fragment komt uit de aflevering Cleantech. In deze aflevering komen verschillende technologische ontwikkelingen aan bod die kunnen zorgen voor een schonere en duurzamere wereld.

FRAGMENT 2: Zonne-energie in Afrikaanse woestijn

Desertec is een plan voor de bouw van een netwerk van zonnecentrales in de Noord-Afrikaanse woestijn, die elektriciteit kunnen leveren aan verschillende delen van de wereld. Het project kan ook schoon drinkwater opleveren. De prins van Jordanië, El Hassan Bin Talal, is een groot voorstander van dit plan. Groot probleem van Desertec is de bedreiging van de traditionele machtsmonopolie in de energiesector. Hij wil graag dat de machtsposities op de energiemarkt worden gedecentraliseerd zodat er ruimte komt voor samenwerking. 

Pionier op het gebied van beleid voor duurzame energie is Duits politicus Hermann Scheer. Hij vertelt dat de conventionele energie-industrie het meest invloedrijke deel van de wereldeconomie is en dat als de de rol van energieleveranciers gedecentraliseerd wordt, zij overbodig zijn. Op deze manier definieert hij de omvang van het conflict tussen duurzame en conventionele energie. Zijn politieke en economische belangen te overwinnen om een mogelijke energiecrisis af te wenden?

Dit fragment komt uit de aflevering Here comes the sun. Deze aflevering laat zien dat er er geen energieprobleem is, maar dat er een omzettingsprobleem is. Als we in staat zijn het zonlicht op slimme wijze te oogsten, kunnen we een mondiale energiecrisis voorkomen. Het probeem echter is dat verschillende instanties geen belang hebben bij duurzame energie, 

FRAGMENT 3: De oplossing is niets doen

Over de rol van technologie valt te twijfelen. En economische belangen zitten duurzame energie in de weg. Maar een stuk land met rust laten om het te laten herstellen, dat kan toch geen enkel probleem opleveren? In dit fragment is te zien dat cameraman en ecoloog John D. Liu moeite heeft met het overtuigen van de Chinese bevolking om hun land met rust te laten. De bevolking van dit gebied leeft van dit stuk land. Wat hen uiteindelijk overtuigde was de financiële steun die ze kregen in de tijd dat ze het land niet konden gebruiken en de economische voorspoed die het hen uiteindelijk opleverde. 

Dit fragment komt uit de aflevering Groen goud. In deze aflevering volgt Tegenlicht cameraman en ecoloog John D. Liu die bezig is met een wereldwijde missie om woestijnen te vergroenen en biodiversiteit te bevorderen. Hij zag hoe de lokale bevolking een gebied bijna zo groot als Nederland verandere van een dorre, uitgeputte woestenij in een grote groene oase.

FRAGMENT 4: Niet elk land staat zaad af

Om biodiversiteit in de toekomst te waarborgen, voert Cary Fowler een strijd om alle plantenzaden ter wereld op te slaan in een kluis in Spitsbergen. In dit fragment is te zien wat de noodzaak is van de zadenkluis. Veel landen aarzelen om hun collecties toe te voegen aan de kluis, omdat ze eerst willen zien wat andere landen doen.

Landen hopen dat ze met de genetische biodiversiteit van hun zaden geld kunnen verdienen. Landen overtuigen van de waarde van deze kluis, is een van de belangrijkste agendapunten in Fowler's strijd om het zaad.

Dit fragment komt uit de aflevering De strijd om het zaad. In deze aflevering staat de biodiversiteit van zaden en gewassen centraal. In Spitsberegen staat een zaadkluis die tegen alles bestand is. Hier worden alle zaden van de wereld bewaard, zodat het mogelijk is om de toekomst de biodiversiteit van gewassen te behouden. Helaas zijn niet alle landen bereid om hun zaden op te slaan voor de toekomst.

Opdrachten

De fragmenten kunnen in de klas behandeld worden met de volgende opdrachten.

Discussie
1. De VN moeten landen verplichten om zaad af te staan aan de zaadkluis
2. De overheid heeft als taak burgers goed te informeren over duurzame energie
3. Duurzame energie van zon en wind is collectief bezit
4. Financiële prikkels zijn een goede manier om duurzaamheid te bevorderen

Essay
Schrijf een essay dat begint met de zin:
"Duurzaamheid wordt pas realiteit als iedereen minder eigendommen wil bezitten."

Met deze opdracht willen we studenten de stellingname van Chandran Nair verder laten onderbouwen in een essay. Het fragment van Nair kan als startpunt worden gebruikt en dient verder te worden aangevuld met eigen onderzoek en bevindingen. Op die manier wordt de student uitgedaagd om informatie te zoeken en gebruiken die niet direct in de fragmenten of bijbehorende afleveringen is te vinden.

Praktijk
De student neemt contact op met de lokale gemeente en onderzoekt of er in de afgelopen vijf jaar een duurzame oplossing is ingevoerd. De student brengt in kaart welke weerstand dat plan met zich bracht, welke partijen verzet boden tegen die duurzame oplossing en hoe de gemeente dat verzet uiteindelijk heeft overwonnen. De resultaten van dit onderzoek verwerkt de student in een kort verslag.

afleveringen in deze les