Tegenlicht

"NIET OPKLOTEN!"

In Tegenlicht een portret van Dick Berlijn, de man die de afgelopen vier jaar als Commandant der Nederlandse Strijdkrachten onze waarheid heeft verdedigd.

Dick Berlijn nam afscheid als commandant der Nederlandse strijdkrachten. Nog geen dag later werd  Nederland opgeschrikt door het bericht dat in Afghanistan bij een aanslag twee Nederlandse militairen om het leven zijn gekomen. Eén van hen is de zoon van Berlijns opvolger generaal Van Uhm. Zij maakten deel uit van de wederopbouwmissie in Uruzgan.

Een missie die opnieuw te maken kreeg met de strijd tegen de Taliban. Een strijd waarbij verschillende waarheden tegenover elkaar staan. Maar welke waarheid wordt nu eigenlijk verdedigd? En wat gebeurt er met mensen wanneer hun waarheid onder druk komt te staan of enorme offers vergt?

bijlage

Tegenlicht volgde Berlijn van dichtbij tijdens zijn laatste maanden in functie als de hoogste militair van Nederland. Berlijn laat zien hoe hij leiding geeft aan Defensie in een reorganisatie, waarbij het geld schaars is en het personeelstekort groeit, terwijl een militaire missie wordt gevoerd in Afghanistan. Deze verschillende verantwoordelijkheden vergen van hem het uiterste.

De film begint op 24 oktober 2007 als Berlijn op de NAVO-top in Noordwijk steun zoekt voor de missie in Uruzgan. Hij eindigt op 17 april 2008 in de Ridderzaal, waar de Generaal op 58-jarige leeftijd met veel ceremonieel met pensioen gaat. Op weg naar zijn nieuwe werkelijkheid: voor het eerst zal hij een rol in de burgermaatschappij moeten zoeken.

Dick Berlijn laat zien wat het leiden van een gemoderniseerde krijgsmacht inhoudt, en wat dat van hem vraagt als persoon. Als Generaal neemt hij zijn verantwoordelijkheid voor alles wat hij in zijn functie als commandant tegenkomt. De waarheid schuwt hij daarbij niet. In discussies met het personeel van vliegbasis De Kooij dat een reorganisatie boven het hoofd hangt tot en met de boodschap van het slechtst denkbare nieuws: gesneuvelden en een zwaargewonde door eigen vuur.

Zijn grote en persoonlijke betrokkenheid komt tot uiting in het contact met de nabestaanden en met zijn bezoeken aan uitgezonden militairen op missie in de Middellandse Zee en Afghanistan. Aanspreekbaar voor alle rangen over tekort aan onderdelen en vertier wil hij van iedereen weten wat beter kan en moet. Berlijn is voortdurend op zoek naar werkelijkheden en waarheden, zodat hij beter zijn verantwoordelijkheid kan nemen. Alles wordt in het werk gesteld om falen uit te sluiten.

De man áchter de militair wordt zichtbaar wanneer hij met oud-collegapiloten een biertje drinkt en op het moment dat hij zijn verjaardag viert in Afghanistan. Zijn laatste bezoek aan de militairen in Kaboel, Kandahar, Tarin Kowt en Deh Rawod is er een van weemoed. Nog eenmaal op patrouille, nog eenmaal tussen zijn militairen. Ook daar zien we hem weer in zijn verantwoordelijkheid als commandant, als hij de compagnie ontmoet die door ‘friendly fire’ twee maten is kwijtgeraakt. Aan hen moet hij uitleggen waarom de samenleving deze hoge prijs moet betalen.

Een portret van een man die voortdurend zichzelf moet zijn in alle omstandigheden, bij alle ontmoetingen. Een man die geen fouten mag maken. Want dat betekent het einde.

Regie: Edmond Hofland/Kees Brouwer
Produktie: Miriam Bos/ Marga Smit
Eindredactie: Jos de Putter/Doke Romeijn