Te zien in the mind of the universe (5): de illusionist
Zondag 4 juni om 21.05 uur op NPO 2
Ga aansluitend naar facebook.com/vpro, waar Robbert Dijkgraaf live vragen van kijkers zal beantwoorden
Herhaling donderdag 8 juni om 9.15 uur op NPO 2
Om robots in ons leven toe te laten, moeten we ze kunnen vertrouwen. En dat kan niet zonder dat ze onze emoties snappen, zegt Pascale Fung. Dus werkt ze aan empathische robots.
‘Alles is een robot te leren.’
Regisseur Rob van Hattum over Pascale Fung
'Pascale Fung is een robotingenieur uit Hong Kong, en zij heeft een tijd geleden een heel leuk artikel geschreven over Robots with heart, in Scientific American. Zo kwam ik haar eigenlijk op het spoor. Zij heeft tot levensdoel gemaakt, om het zo maar te noemen, het empathisch maken van robots.' (lees verder door op 'open' te klikken)
'Robots kunnen niet echt met mensen omgaan, zegt ze, als ze de menselijke gevoelens niet snappen. Humor, cynisme, verdriet, dat soort dingen moet een robot kunnen aflezen uit een persoon. Uit intonatie, gebaren, gezichtsuitdrukkingen enzovoort. Je zou kunnen zeggen dat robots tot op dit moment vrij autistisch zijn, dat wil zij veranderen.'
'Ze gebruikt deep learning-technieken, waarbij de robots zelf hun neurale netwerken aanpassen op grond van de informatie die ze gevoerd krijgen. Zo probeert ze met haar studenten computers humor te leren herkennen door ze te laten kijken naar Seinfeld, of naar Friends, of The Big Bang Theory. Ze heeft zelf ook software gebouwd, Zara the Supergirl noemt ze het, een chatrobot die via de camera ook naar je kijkt en luistert naar de intonatie van je stem. Daarmee hoopt ze dus een empathische robot te ontwikkelen.'
'Eigenlijk is veel van wat ze doet gericht op de vraag: kun je een computer leren je stemming te peilen? Ze heeft daarnaast, in een commerciële setting, de moodbox ontwikkeld, die muziek weergeeft die bij je stemming past. Of het werkt, weet ik niet. Hij zou over een paar maanden op de markt komen. Haar droom is trouwens dat ze zichzelf kan uploaden in een computer, zodat ze haar herinneringen kan doorgeven aan haar kinderen.'
leven en werk
©
vpro / still
Pascale Fung (China, 1966), werd geboren in Shanghai, maar groeide op in Hong Kong, als dochter van twee kunstenaars. Als scholier was ze al een andersdenker. Ze was de oprichter en het enige lid van de techniekclub op haar meisjesschool, waar ze met behulp van een ruimdenkende laboratoriumassistent heeft leren programmeren en elektronische circuits maakte. Vervolgens studeerde ze computerwetenschappen in onder meer de VS, Frankrijk en Japan. Na haar studie wist ze haar passie voor de kunsten te combineren met haar talent voor exacte vakken door te pionieren op een geheel nieuw vakgebied: social robotics. Momenteel is ze hoogleraar Electronic and Computer Engineering aan de Hong Kong University of Science and Technology (HKUST).
Fung is een levensgenieter met het oog voor wat mooi is. Ze danst twee of drie keer per week flamenco, ontwierp haar eigen huis, houdt van diverse soorten cuisines en is ook nog moeder van twee dochters. Ze gelooft in een toekomst waarin mens en machine prettig samen leven. Maar daartoe is het nodig dat machines en mensen elkaar begrijpen. Fung programmeert robots met een sterk empathisch vermogen. Robots met hart en ziel. Hoever je daarin kunt gaan? Heel ver. Volgens Fung is alles programmeerbaar. ‘Alles is een robot te leren.’
Zara the Supergirl
Fung werkt momenteel aan de verfijning van haar empatische robot Zara the Supergirl, waarvan je hiernaast een demonstratie kunt zien.
Zara is een robot met een sterke eigen persoonlijkheid, met een grote sociale antenne en een goed gevoel voor humor. Hoe leert ze? Zara schat ten eerste snel je etniciteit (door je taalgebruik) en stemming (opnieuw taalgebruik, maar ook gezichtsuitdrukking, stemtrilling). Daarnaast voedt ze zich letterlijk met de gesprekken die ze met je voert. Zo leert ze meer over je persoonlijkheid en kan ze een volgende keer gerichter op je reageren en vragen stellen. De volgende stap die Fung al gezet heeft is door Zara over menselijk gedrag te leren door haar te voeden met data van dating sites, online psychologische tests enhuman personality studies.
Sinds Fung haar artikel ‘Robots with a heart’ publiseerde in Scientific American (2015) krijgt ze e-mails van lezers die haar proberen te ontmoedigen haar werk te doen. ‘Je moet geen menselijke robots maken,’ is hun commentaar. Fungs antwoord is dan: ‘Kunnen we ons dat wel veroorloven? Nu is Zara nog fun, een sociale robot. In de toekomst willen we zorgrobots, die samen met ons leven. Zo’n robot moet dan veel over je te weten komen door toegang te krijgen tot je Facebook, Google Mail enzovoort, om je goed te kunnen helpen.’
Er is nog een lange weg te gaan, maar Fung denkt dat robots in de toekomst zelfs verliefd op mensen kunnen worden. Stel dat je een oppasrobot voor je kinderen zou willen, die moet een vorm van liefde of affectie voor je kinderen hebben om er liefdevol voor te kunnen zorgen.
©
vpro / Jurriaan
