Het leven van astrofysicus Sara Seager is één grote ontdekkingsreis. Ze is vastbesloten te bewijzen dat er leven is buiten ons zonnestelsel.

'Overal waar we kijken, zien we de ingrediënten voor leven.'

Regisseur Kees Brouwer over Sara Seager

'Sara Seager kleedt zich zorgvuldig, maar altijd met iets roods. Dat is gewoon haar lievelingskleur. En ze praat bedachtzaam. Ik denk dat ze geleerd heeft in quotes te spreken, omdat dat verwacht wordt. Normaal gesproken denken wij: vervelend, want dan praat iemand niet echt meer met je, dan doet hij mededelingen. Maar ik wilde haar gewoon laten praten, dus ik ontregelde de hele tijd door steeds maar nieuwe vragen te stellen. Tot ze op een gegeven moment heel lang moest nadenken.' (lees verder door op 'open' te klikken)

'Ze vond het leuk, ze zei: ik ben nog nooit zo goed geïnterviewd. Ze had er echt plezier in. Omdat ik echt probeerde te achterhalen wat ze doet, en waarom juist zij dat doet, met haar enorme energie en blinde ambitie. Dat was ze niet gewend. het gaat altijd over feiten en getallen, en ons programma heeft die persoonlijke kant. Waardoor je als kijker makkelijker mee kunt gaan, denk ik.'

'Het was aangenaam om zo'n sprankelend en gespitst persoon tegen te komen. Heel charmant, met een bepaald jeugdig grinnikje. In de montage moesten we daar erg om lachen.'

leven en werk

Ze wilde arts worden, net als haar vader. Tot ze zich als zestienjarige ineens realiseerde dat ze van haar hobby, sterrenkunde, ook haar beroep kon maken. Sarah Seager (1971) ging beter haar best doen op school om daarna wis- en natuurkunde te studeren in haar geboorteplaats Toronto. Ze promoveerde vervolgens als sterrenkundige in Harvard, deed onderzoek aan nog twee Amerikaanse instituten en werkt nu al tien jaar aan de Massachusetts Intstitutes of Technology (MIT), de laatste zes jaar als hoogleraar. Haar werk draait om planeten buiten ons zonnestelsel: hoe zijn die te ontdekken, wat kunnen we over ze te weten komen en vooral: hoe kunnen we uitvinden of daar leven is? 

Planeten zijn er in overvloed, maar dat is nog maar een jaar of twintig bekend. Seager werkt er vanaf het prille begin aan. Inmiddels weet ze dat er vele biljoenen van die exoplaneten zijn, alleen al in de Melkweg. En dat is zelf maar een van honderden miljarden sterrenstelsels in het universum. 'En overal waar we kijken zien we de ingrediënten voor leven', zegt ze. 'Sterren leveren energie, er moeten planeten zijn met vloeibaar water erop... dus het lijkt me onvermijdelijk dat ook op andere plaatsen in het heelal leven is ontstaan, net als hier op aarde.' Maar de vraag is dus hoe je zulk leven op het spoor komt. Het is een technische uitdaging waar ze haar tanden in heeft gezet. Lees daarover dit prachtige verhaal in Smithsonian Magazine.

op zoek naar leven

Seager kijkt naar de samenstelling van planeten en dan met name naar de bijbehorende atmosferen. Als je ervan uitgaat dat leven zuurstof produceert, dan zou je dat in de atmosfeer moeten kunnen terugvinden, bijvoorbeeld. Maar die zuurstof zou ook het product kunnen zijn van een ander chemisch proces op die planeet. Eigenlijk zoekt Seager naar gassen, die onder de omstandigheden op die planeet (zoals de afstand tot de ster en de massa van de planeet) niet door iets anders dan leven kunnen zijn geproduceerd. Op dit moment analyseert een promovendus van haar maar liefst veertienduizend verschillende gassen.

Ze kan natuurlijk niet naar die verre planeten toe. Hoe wil ze dan naar die gassen kijken? Kort gezegd: de precieze golflengte van het piepkleine beetje licht dat van een ster via de atmosfeer van zo'n planeet onze kant opkomt, verraadt welke gassen er in die atmosfeer zitten. Vanaf de aarde is zoiets niet te zien, maar instrumenten in de ruimte kunnen het wel. Het wordt een van de taken van de James Webb Ruimtetelescoop, die als het goed is in oktober 2018 zal worden gelanceerd. 

Een jaar eerder, dus in 2017, moet TESS de ruimte in gaan. De letters staan voor Transiting Exo­planet Survey Satellite, oftewel een rond de aarde draaiend ding dat verre planeten kan betrappen op het moment dat ze voor hun ster langsdraaien. Met TESS kunnen astrofysici de planeten selecteren waar de James Webb Ruimtetelescoop in detail naar zal gaan kijken. Seager is nauw betrokken bij de bouw ervan, dus de komende jaren zijn extra spannend voor haar.

Card