'Bij mij konden ze hun hart luchten, want ik had alle tijd om te luisteren'

‘Het was een rare dag gisteren,' bekent Schonewille aan het begin van het gesprek. Ze was nog een keer langsgegaan bij de Drie Hoven, het Amsterdamse verzorgingstehuis waar ze Uitgewoond opnam, omdat ze zich zorgen maakte om Mien. Met haar ging het al een tijd niet goed.

Bij aankomst trof ze allemaal familie in de gang. Mien was die ochtend overleden; ze was hard achteruitgegaan sinds ze had gehoord dat het huis ging sluiten, vertelde haar dochter. Twee dagen voor haar overlijden was ze gebeld. Er was een plekje voor haar in een nieuw verzorgingstehuis. 'Het is bijna alsof ze dacht dat ze toch echt niet aan die verhuizing ging beginnen,' zegt Schonewille bedachtzaam.

De onrust in verpleeghuis de Drie Hoven ontstond al begin 2017.  De bewoners kregen een brief waarin ze geïnformeerd werden over een mogelijke sluiting van het tehuis. In de nieuwsbrief waren er allerlei gevaren van het pand te lezen. Er was asbest te vinden, bewoners konden bij brand niet snel genoeg uit het tehuis gehaald worden en door oude waterleidingen was er kans op legionella.

De brief zorgde voor spanningen, want de bewoners vroegen zich af of het wel veilig was om er nog langer te wonen. Desondanks werd er pas acht maanden later, in april 2018, besloten dat het huis definitief ging sluiten. ‘Vanaf toen ging het echt in een stroomversnelling,' vertelt de programmamaker.

Hoe begon je met filmen in de Drie Hoven?
Marijke: 'Ik ken het huis al langer, ik was er al meerdere keren voor een  programma van de KRO geweest. Het is een bijzonder aangenaam huis met leuke Amsterdammers, waarvan velen een hechte band met elkaar hebben. Het idee dat deze mensen hun vertrouwde omgeving moesten gaan verlaten en dat daardoor jarenlange vriendschappen zouden worden verbroken vond ik een schrikbarende gedachte. Het liet me niet meer los en maakte dat ik de sluiting wilde gaan filmen.'

'Hoe ik dat precies zou aanpakken wist ik nog niet, maar omdat er al zoveel ontwikkelingen waren wilde ik ook niet wachten. Het filmen op mijn iPhone begon dus eigenlijk als een experiment. Ik bedacht me dat ik later altijd nog terug zou kunnen komen met een cameraploeg, maar dan zou ik nu in elk geval niet de allereerste reacties van de bewoners missen. Toen ik vervolgens thuis naar de eerste beelden keek was ik positief verrast door de kwaliteit. Bovendien was het met zo’n kleine smartphone veel minder intimiderend voor de bewoners dan wanneer je met een hele cameraploeg op bezoek gaat. Uiteindelijk bleek deze manier van filmen dus ideaal voor dit project.'

Hoe ging het filmen in zijn werk?
'Van mei tot na de zomer heb ik bijna dagelijks het leven van een aantal bewoners met de camera vóór, tijdens en na hun verhuizing gevolgd. Ik heb veel lief en leed met deze leuke en lieve bewoners gedeeld. Ik kon er echt van genieten om bij de mensen op bezoek te gaan en ik merkte dat zij ook graag met mij spraken. De verzorgers en het verplegend personeel zijn vaak zeer betrokken, maar hebben het meestal te druk om uitgebreid met de mensen te praten. Bij mij konden ze hun hart luchten, want ik had alle tijd om te luisteren. Uiteindelijk had ik ongelooflijk veel beeldmateriaal, want er gebeurde elke dag wel wat, en dus moest ik in de montage hele lastige keuzes maken.'

(artikel loopt door onder de afbeelding)

Hoe koos je de hoofdpersonen van de serie?
‘Dat leek in het begin best moeilijk. In het huis zitten namelijk zo veel leuke mensen, maar het liep allemaal heel organisch. Ik leerde langzamerhand steeds meer mensen kennen en als er wat vertrouwen was, vroeg ik of ze een keer voor de camera wilde vertellen hoe zij tegenover de sluiting stonden. Op die manier raakte ik betrokken in hun leven en mocht ik hun verhuisverhaal volgen. Zo ontstonden er vanzelf allemaal verhaallijnen. Mijn hoofdpersonen zijn allemaal verbaal erg sterk en wilden graag hun stem laten horen.'

'Aan het begin van het filmen kwam ik bij de honderdjarige Anton terecht. Elke ochtend zei hij tegen zijn bevriende buurman Jan Carel: "Weer niet gelukt." Jan Carel vroeg hem wat hij daar toch mee bedoelde. Ik ben weer wakker geworden, zei Anton. Anton had een opeenstapeling van ouderdomsklachten, hij had pijn en hij was op. En om dan ook nog een verhuizing mee te moeten maken, was voor hem niet meer op te brengen.'

'Samen met zijn kinderen en de arts van de Drie Hoven is het Expertisecentrum Euthanasie ingeschakeld om de euthanasiewens van Anton te bespreken. Elke stap van dit proces mocht ik volgen, zelfs het uiteindelijke moment dat Anton het drankje inneemt. Dit was zo’n intiem en aangrijpend moment. Anton had mij persoonlijk gevraagd of ik erbij wilde zijn. Hij nam afscheid van zijn kinderen en kleinkinderen in volle bewustzijn van de aanwezigheid van de camera. Nadat hij zijn drankje had ingenomen zette ik mijn camera uit en heb ik de familie met hem alleen gelaten.’

En nu?
‘Ik ga nog af en toe bij de bewoners langs om even te kletsen. Ik wil weten hoe het met de mensen gaat die al verhuisd zijn, maar ik ben ook benieuwd naar de achterblijvers. Weten zij al waar ze heen gaan en wanneer? Ik heb zo’n persoonlijke band met ze opgebouwd. Ik heb echt met ze meegeleefd en ik hoop dat de kijker ook mee zal leven. De bewoners van de Drie Hoven zijn erg dapper, maar de impact van de verhuizing was voor hen echt veel te groot. Dat wilde ik laten zien.’