De eerste Wintergast van 2021 is historicus en schrijver Yuval Noah Harari (1976). Een bewerkte versie van het gesprek – vanwege beeldrechten zonder de fragmenten – is nu beschikbaar op NPO Start. Hieronder lees je meer over Harari en vind je beschrijvingen van de fragmenten.

Yuval Noah Harari (1976) werd wereldberoemd met zijn boeken Sapiens, Homo Deus en 21 lessen voor de 21e eeuw, waarvan er samen meer dan 35 miljoen verkocht werden.

In zijn Wintergastenavond onder meer beelden uit de speelfilm Her (2013) van Spike Jonze, over de opbloeiende liefde tussen een man en zijn sexy computerbesturingssysteem, en hij legt uit wat er niet klopt aan zijn lievelingsserie Game of Thrones.

Ook vertelt hij over zijn coming out en hoe moeilijk het is om jezelf te kennen, aan de hand van een fragment uit de Australische serie Please Like Me.

Yuval Noah Harari is een van de invloedrijkste denkers van onze eeuw. Harari verklaart in zijn boeken het enorme succes van de diersoort mens. Maar hij legt ook uit dat donkere wolken zich samenpakken boven die alleenheerschappij.

Langzaamaan begint het erop te lijken dat de mens ingehaald wordt door de intelligente creaties die hij zelf gemaakt heeft. Harari voorziet een omslagpunt waarin artificiële intelligentie slimmer, en dus ook invloedrijker is dan wij.

Yuval Noah Harari werd geboren in Israël, leerde zichzelf lezen toen hij drie was en specialiseerde zich als historicus aanvankelijk in middeleeuwse militaire geschiedenis. Sapiens kwam voort uit een reeks colleges die hij gaf aan de universiteit.

Harari’s man stimuleerde hem om er een boek van te maken, en inmiddels zijn ook de eerste twee delen van de verstripte versie verschenen, de beeldverhalen Het ontstaan van de mensheid (2020) en De pijlers van de beschaving (2021).

Janine Abbring spreekt Yuval Noah Harari in Tel Aviv, vlak voor hij zich bijna twee maanden terugtrekt voor zijn jaarlijkse stilteretraite.
1. Once Upon a Time... Man

Dit is een Franse animatieserie voor kinderen, uit 1978 en geregisseerd door Albert Barillé, waarin de menselijke evolutie wordt verbeeld. Once Upon a Time… Man bevat veel voorbeelden van hoe verschillende stammen langzaamaan leren samen te werken om het leven voor iedereen beter te maken. Dat geldt ook voor de scène die Harari meeneemt, waarin te zien hoe is de mens samen jaagt op mammoeten. Ook zien we hoe sommige mensen de neiging hebben om de baas te willen spelen, of om er vandoor te gaan met de buit. Maar de boodschap is natuurlijk dat de groep het uiteindelijk redt door samen te werken.

2. Game of Thrones

In dit fragment zien we een gevechtsscène uit de fantasy-serie Game of Thrones. Jon Snow, ‘de goeierik’, spreekt met Mance, de leider van de Wildlings, een meer anarchistische groep. Plots worden ze omsingeld door het immense leger van een andere koning, Stannis Baratheon, wiens cavalerie het kamp van de Wildlings overloopt. Mance geeft zich over en wordt gevangengenomen.

3. The Big Short

The Big Short is een Amerikaanse film uit 2015, geregisseerd door Adam McKay. Dit komisch drama wordt gekenmerkt door de onconventionele technieken die het gebruikt om financiële begrippen uit te leggen. In de scene die Harari bespreekt, zien we singer-songwriter Selena Gomez met econoom Richard Thaler, die aan de hand van blackjack uitleggen hoe door onderpand gedekte schuldverplichtingen werken.

4. Inside Out

Yuval Noah Harari bespreekt een fragment uit Inside Out, een Amerikaanse animatiefilm uit 2015. Daarin maken we kennis met het elfjarige meisje Riley en in het bijzonder de verpersoonlijkingen van haar emoties, die binnen in haar leven: Plezier, Verdriet, Angst, Woede en Afkeer. Het fragment dat Harari toont, geeft een introductie van de personages en hun motivaties.

5. Her

In de film Her (2013, Spike Jonze) volg je de relatie van Theodore Twombly en zijn virtuele assistent, de kunstmatige intelligentie Samantha. Met Janine Abbring bespreekt Harari de scène waarin Theodore en Samantha op date gaan. Samantha gidst Theodore op speelse wijze door een kermis, terwijl hij zijn ogen gesloten houdt. Ze deelt met hem haar fantasieën, tot haar eigen ongemak.

6. Please Like Me

Please Like Me is een Australische komedie-dramaserie van Josh Thomas, die ook de gelijknamige hoofdrol speelt. In de serie ontdekt hij zijn homoseksualiteit en onderzoekt die: Please Like Me richt zich op een luchtige manier op zware thema’s als depressies, rouw en homofobie. In de scène die Harari uit wil lichten, beleven Josh zijn eerste zoen met Arnold in een aquarium.

7. Once Upon a Time... Man

Harari sluit af met een fragment uit Once Upon a Time… Man, waarmee de uitzending ook werd geopend. Ditmaal gaat het om een scène waarin een vreselijk toekomstbeeld wordt geschetst: een vervuilde aarde, uitpuilende steden, conflict en oorlog. De lange geschiedenis van de mensheid wordt in een enkele eeuw verwoest, met vervuiling op grote schaal en een atoombom die ontelbare levens eist.