3 redenen om naar Marina Abramović in VPRO Wintergasten te kijken

Nick Boers ,

De tweede Wintergast van 2021 is performancekunstenaar Marina Abramović. Met Janine Abbring praat zij over kunst en wat dat van een kunstenaar vraagt. Lees hieronder drie redenen waarom jij moet kijken.

1. Ze is een niet te stoppen ‘force of art’

Marina Abramović is grenzeloos in haar drang de grenzen op te zoeken: al ruim vijftig jaar zet ze elk onderdeel van haar lichaam in om kunst te maken. Daarvoor heeft ze zichzelf gesneden, nam ze spierverslappers, zat ze drie maanden lang, zes dagen per week en dertig uur aaneen tegenover willekeurige bezoekers en gaf ze zelfs haar lichaam - in een van haar beroemdste optredens - compleet over aan het publiek. Dat mishandelde haar vervolgens; ze sluit niet uit dat dat optreden tot haar dood had kunnen leiden.

Wat zit er achter die nietsontziende toewijding aan haar kunst? Daarvoor neemt Abramović ons in VPRO Wintergasten mee naar haar jeugd in de voormalige republiek Joegoslavië, onder het bewind van president Josip ‘Tito’ Broz. Haar ouders waren wat ze noemt ‘red bourgeoisie’, oorlogshelden die later hoge posities in het communistische land innamen. Tijdens de studentenopstand van 1968 verloor Abramovic haar geloof in Tito én in het repressieve huishouden van haar eigen moeder. Ze verlangde naar vrijheid en zocht en vond dat vervolgens in haar kunst.

Bezoekers bekijken een retrospectief van de voorstelling 'Rhythm 0', waarin Marina Abramović bezoekers uitnodigde om haar lichaam te manipuleren. Daarvoor konden ze gebruik maken van de voorwerpen op de tafel - inclusief het pistool.

2. Ze is de grootmoeder van de performancekunst

Zelfs als je Abramović niet kent, dan ken je waarschijnlijk haar invloed. Wereldsterren als Lady Gaga en Jay-Z hebben uiting gebracht aan hun bewondering voor de kunstenaar. Of, zoals Gaga het zelf verwoordde: ‘Ik voel me vereerd om Marina Abramović als mijn mentor te hebben. Haar geloof in mij heeft mijn leven compleet veranderd en mijn discipline opnieuw aangewakkerd.’

In Wintergasten neemt Abramović werk mee van een aantal nieuwe hemelbestormers in de kunst die van haar geleerd hebben, zoals Melati Suryodarmo, Nezaket Ekici en Christian Thompson.

3. Ze brengt een ode aan operazangeres Maria Callas

Natuurlijk mag Maria Callas in de Wintergastenavond van Abramović niet ontbreken. De kunstenaar is al sinds haar veertiende geobsedeerd door de operazangeres, toen ze haar voor het eerst op de radio hoorde. Callas is een van de grootste operasterren die de wereld gekend heeft en Abramovic ziet in hun persoonlijkheden en levens de nodige gelijkenissen: van hun sterrenbeelden, tot getroebleerde liefdesrelaties, ‘bad mothers’ en die niet aflatende intensiteit: ‘Kwetsbaar en sterk tegelijkertijd.’

Na haar interview met Janine Abbring keert Abramović dan ook terug naar de planken: haar voorstelling The 7 Deaths of Maria Callas doet in 2022 Berlijn aan.