VPRO Zomergasten met burgemeester van Amsterdam Eberhard van der Laan.

De tweede Zomergast van 2017 is burgemeester van Amsterdam Eberhard van der Laan. Een avond over verdraagzaamheid, vooruitgang en vertrouwen in jezelf. Lees hieronder meer over de fragmenten en bekijk de losse gesprekken.

Op deze pagina kunt u de uitzending van Zomergasten terugkijken. Helaas hebben we 10 dagen na de televisieuitzending niet langer de rechten om ook de in de uitzending vertoonde en besproken fragmenten online te tonen. Hieronder vindt u dan ook het volledige gesprek in delen, opgedeeld per onderwerp van gesprek.

Einde van Europese dictaturen

AP, ITN, Reuters ,1974, 1975, 1989

We zien een compilatie van de val van een aantal Europese dictaturen in de jaren 70 en 80: de Anjerrevolutie in Portugal in april 1974, de terugkeer van ballingen Konstantinos Karamanlis en zangeres Melina Mercouri in juli 1974 na de val van het regime van de kolonels in Griekenland, de dood van de Spaanse leider Generalísimo Francisco Franco in 1975 en koning Juan Carlos die vervolgens wordt ingezworen. Dan maken we een sprong naar de val van het IJzeren Gordijn in 1989, het openen van de grens tussen Hongarije en Oostenrijk in mei 1989, de Muur die opengaat tussen de DDR en de BRD in oktober, Václav Havel van het Burgerforum die Aleksander Dubcek meetroont en studenten toespreekt op het Wenceslasplein in Praag in november, en de menigte die door een toespraak van Nicolae Ceausescu heenfluit in Roemenië in december 1989.

Fred Hund

AT5, 2012      

We zien een item van de Amsterdamse nieuwszender AT5 over de rechtszaak tegen Soufiane B., één van de twee daders van de dodelijke overval op juwelier Fred Hund in de Jan Evertsenstraat in de Baarsjes in Amsterdam-West, op 7 oktober 2010. Het fragment is de aanleiding voor een gesprek over de Top600, het grootste resocialisatieprogramma voor jonge veelplegers in Amsterdam.

De stakende stad

Martijn van Haalen, Bernd Wouthuysen, Masklo Films, KRO-NCRV, 2016

De Februaristaking op 25 en 26 februari 1941 was een reactie op de vroege razzia's in de Amsterdamse Jodenbuurt, waarbij 427 Joodse mannen werden opgepakt en weggevoerd door de Duitse bezetters. Het wegvoeren van de joden leidde tot een massaal protest. Van deze staking bestaat nagenoeg geen beeld, afgelopen jaar dook er voor het eerst een foto op uit Amsterdam en begin dit jaar vier foto's over dezelfde staking in Zaandam. De documentaire De stakende stad is een reconstructie van deze verzetsdaad tijdens de Tweede Wereldoorlog. In het fragment zien we onder anderen de joodse Dolf Aronson, hij is één van de drie ooggetuigen die hun verhaal doen over deze gebeurtenis.

Bekijk de hele documentaire De stakende stad hier.

TV-Toen over In de schaduw van de overwinning

Fred van Dijk, Harry Hosman, VPRO 1989  /  Ate de Jong, 1986

We zien een kort fragment uit het programma TV-Toen van de VPRO, waarin de makers met historici reflecteren op historische film- en televisiefragmenten. In deze aflevering wordt dieper ingegaan op hoe de bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog in beeld is gebracht.

Universiteit van Nederland

Universiteit van Nederland, 2014

Historicus Bart van der Boom geeft college voor de Universiteit van Nederland. Van der Boom deed onderzoek naar hoe Nederlanders tegen de Holocaust aankeken. Hiervoor las hij meer dan honderd oude dagboeken van Joden en niet-Joden. Zijn bevindingen vormden samen het boek Wij weten niets van hun lot. Gewone Nederlanders en de Holocaust (2012). We zien een stuk uit het derde college, waarin Van der Boom citeert uit het dagboek van de jonge zionistische accountant Joop Voet.

Bekijk het hele college hier.

Bloed, zweet en blaren

Olaf van Paassen, AVRO, De Haaien, 2014

We zien Igone de Jongh, eerste solist bij Het Nationale Ballet in de documentaireserie Bloed, zweet en blaren (AVRO, De Haaien 2014). In de serie, gepresenteerd door Cornald Maas, worden de dansers, artistieke staf, de persafdeling en mensen van de kostuumafdeling en het decoratelier van het gezelschap gevolgd. Eerst zien we De Jongh in de weer met haar zoontje, daarna tijdens een repetitie voor The Sleeping Beauty, en uiteindelijk in de voorstelling The Sleeping Beauty.

Het Koninklijk Concertgebouworkest

NOS 1988 en Prinsengrachtorkest 2013

Het Koninklijk Concertgebouworkest speelt op de Uitmarkt voor een vol museumplein onder leiding van dirigent Riccardo Chailly de Bolero van Ravel. Hierna zien we hetzelfde Concertgebouworkest 25 jaar later in 2013. Het jaar waarin gevierd wordt dat de Amsterdamse grachten 400 jaar bestaan. Het concert wordt afgesloten met Aan de Amsterdamse grachten in een speciaal nieuw arrangement van Bob Zimmerman. Antonio Pappano is dirigent, de Maltese tenor Joseph Calleja zingt.

Mississippi Burning

Alan Parker, MGM, 1988

We zien twee fragmenten uit de speelfilm Mississippi Burning (1988), een film over de moord op drie burgerrechtenactivisten in 1964 en het FBI-onderzoek daarnaar. Om de moordenaars, die gelinkt worden aan de Ku Klux Klan, op te sporen en te kunnen arresteren, zoeken hoofdrolspelers Gene Hackman en William Dafoe het randje van de wet op en gaan er zelfs overheen. Het is een film met een grote betekenis voor de burgemeester.

NOS-journaal en kamerdebat Charlie Hebdo

NOS en Nieuwsuur 2015

We zien beelden van een bewoner die met zijn mobiele telefoon in Parijs filmt hoe de twee Charlie Hebdo-terroristen (Cherif en Said Kouachi) een agent op straat eerst neer- en dan doodschieten, nadat ze op de redactie van het weekblad elf mensen hadden doodgeschoten. Hierna zien we een aantal quotes uit het Tweede Kamerdebat over terrorisme en de aanpak van jihadisten, naar aanleiding van de aanslag op 7 januari 2015. Het debat duurde tot diep in de nacht van 14 op 15 januari.

Jan Schaefer

Han Meyer, Jochem van Dijk, VPRO, 1971

We zien een fragment uit het portret Namens… Jan Schaefer uit 1971, waarin Jan Schaefer langsgaat bij mevrouw Vogel in de Rustenburgerstraat om de slechte staat van haar woning te bekijken. Schaefer (1940-1994) was in zijn vroege jaren banketbakker en buurtactivist in de Pijp (hij voorkwam de sloop van veel woningen in deze Amsterdamse wijk), maar hij werd vooral bekend als politicus van de PvdA. Hij zat meerdere malen in de Tweede Kamer en was van 1978 tot 1986 wethouder in Amsterdam, waar hij zich in heeft gezet voor grootschalige stadsvernieuwing, betere volkshuisvesting en een oplossing voor leegstand. Ondanks zijn functie, bleef Schaefer een man van het volk; hij verscheen nooit in pak op zijn werk, maar altijd in spijkerbroek en houthakkersbloes. Jan Schaefer was een leermeester voor Eberhard van der Laan, met wie hij vanaf de jaren 70 voor een lange periode veel heeft samengewerkt.

The Secret Policeman’s Ball

Roger Graef, Amnesty International, 1979

We zien een live optreden op een benefiet voor Amnesty International, The Secret Policeman’s Ball, door drie leden van Monty Python’s Flying Circus en de jonge komiek Rowan Atkinson (bekend van Blackadder en Mr. Bean). Ze voeren de sketch Four Yorkshire Men op.

The Full Monty

Peter Cattaneo, 20th Century Fox, 1997

The Full Monty is een Britse speelfilm over zes metaalarbeiders in het arme noorden van Engeland, die hun baan verloren zijn. In Sheffield zijn de economische omstandigheden zo belabberd dat de mannen proberen om wat bij te verdienen door een Chippendales-achtige stripshow op te voeren. Omdat ze minder goddelijke lijven hebben dan hun beroemde voorbeelden besluiten ze wat extra's te bieden: ze trekken ook hun onderbroek uit. In het fragment zien we Gaz (Robert Carlyle) en Dave (Mark Addy), die bij de deur van hun vroegere baas Gerald (Tom Wilkinson) posten om hem te vragen mee te doen aan hun stripdans-plannetje. Gerald zit namelijk op stijldansen. Maar Gerald heeft voor het eerst in zes maanden een sollicitatiegesprek voor een baan waar hij een redelijke kans op maakt. Gaz en Dave saboteren het sollicitatiegesprek en Gerald krijgt de baan niet.

Abdelhak Nouri

Ajax TV

Eberhard van der Laan brengt een eerbetoon aan de jonge voetballer Abdelhak ‘Appie’ Nouri, die op 8 juli tijdens een oefenwedstrijd in Oostenrijk een hartstilstand kreeg. Inmiddels is bekend dat Nouri, die in mei als trotse Amsterdammer zijn ernstig zieke burgemeester nog een hart onder de riem stak, ernstige hersenschade heeft opgelopen. Het nieuws leidde tot een grote samenkomst in Amsterdam Geuzenveld, waar Ajax-spelers, F-siders, Feyenoorders, buurtgenoten en Nouri’s familie bij elkaar kwamen om hem te eren. We zien achtereenvolgens een compilatie van doelpunten die Nouri maakte als jeugdspeler bij Ajax. Daarna zien we een stuk uit het vlogfilmpje dat zijn broer Mo maakte van zijn debuut tegen Willem II op 21 september 2016 in de Amsterdam ArenA. Tot slot beelden van de herdenking bij het huis van de familie Nouri in Geuzenveld (Amsterdam Nieuw-West).

Arcade Fire

VPRO 3voor12, 2017

De Canadese band Arcade Fire speelt het nummer Rebellion live op het festival Best Kept Secret. Arcade Fire is een van de favoriete bands van Eberhard van der Laan.