Schrijver en classicus Ilja Leonard Pfeijffer is de zesde Zomergast van 2020. Waar gaat hij het over hebben en waarom? Dit zijn vijf redenen om te kijken.

1. Hij zag van dichtbij hoe het coronavirus om zich heen sloeg in Italië

Van begin maart tot eind juni hield Ilja Leonard Pfeijffer een coronadagboek bij, dat bijna dagelijks werd gepubliceerd in het NRC. Van dichtbij maakte hij mee hoe een groot deel van Noord-Italië werd afgesloten en de paniek om het virus toenam. ‘Dit grauwe bestaan is een schimmige en onwaardige afspiegeling van dat kleurrijke leven, dat steeds meer begint te lijken op een lang vervlogen herinnering,’ schrijft hij.

Ook Venetië was, zonder talloze toeristen, lang onherkenbaar. Documentairemaker Andrea Segre zag de stad daardoor terugkeren naar de historische schoonheid die het ooit had en legde dat vast, al peddelend op een gondel door de stille kanalen. Zijn documentaire Molecole (2020) zal dit najaar de pre-opening zijn van het filmfestival in Venetië en Ilja Leonard Pfeijffer laat zondagavond alvast een fragment zien.

NRC

Ilja Leonard Pfeijffer over de lessen van de lockdown

2. Hij bewondert de politieke talenten van Silvio Berlusconi

Mediatycoon Silvio Berlusconi werd driemaal de premier van Italië (1994-1995, 2001-2006, 2008-2011) en in die functie zien velen hem inmiddels als een voorloper van Donald Trump. Journalisten beschrijven hem zelfs als de uitvinder van het moderne populisme. Buiten Italië wordt Berlusconi vaak als een clown weggezet, maar volgens Pfeijffer is hij een buitengewoon begaafd politicus. Hij weet precies wat hij doet.

Een van Berlusconi’s talenten is dat hij de waarheid bespeelt, zoals een schrijver de grens tussen feit en fictie vervaagt. Dat komt naar voren in de biopic Loro (2018), waarin we vooral de decadentie van Berlusconi zien: hij brengt zijn tijd door in zijn vakantievilla op Sardinië, een extreem luxueus verblijf met talrijke zwembaden, een nepvulkaan en een privé-draaimolen. Pfeijffer neemt een fragment mee waarin de fictieve Berlusconi zijn kleinzoon een belangrijke levensles meegeeft: de waarheid doet er niet toe, het gaat erom dat mensen je geloven.

3. Hij laat zien wat we kunnen leren van Dolly Parton

Zangeres en actrice Dolly Parton heeft er nooit een geheim van gemaakt dat ze zich met opzet opdirkt om er ‘zo goedkoop mogelijk’ uit te zien. Alles in haar imago draagt daar aan bij: cosmetische chirurgie, weinig verhullende kleding en overdreven pruiken. Maar haar teksten hebben vaak een serieuze, feministische boodschap. Zoals in het nummer “Dumb Blonde”: ‘Just because I'm blond, don't think I'm dumb. Cause this dumb blonde ain't nobody's fool.’ Pfeijffer is gefascineerd door hoe Dolly Parton zich presenteert en omgaat met haar imago. Voor hem is Dolly Parton een meester in ironie. Pfeijffer zal dat laten zien aan de hand van fragmenten van de Netflix-documentaire Dolly Parton - Here I Am (2019) en de talkshow Parkinson van de BBC.

4. Hij vertelt hoe taal toegang tot nieuwe werelden verschaft

Al op jonge leeftijd was Ilja Leonard Pfeijffer bezig met taal. Als tiener ontwikkelde hij zelfs zijn eigen taal: het Mocaans, zo beschrijft hij in zijn boek Brieven uit Genua. Omdat een taal in zijn beleving ook een land en een cultuur nodig heeft om betekenis te hebben, bedacht Pfeijffer de wereld Mocanië, inclusief landkaart en steden. De schrijver heeft dan ook een grote liefde voor verzonnen talen in sciencefiction en fantasy. Een van zijn favorieten is High Valyrian uit de Game of Thrones-reeks. Taal verschaft volgens hem toegang tot nieuwe werelden en daarom kan ook een fragment uit de fantasyserie in zijn televisieavond niet ontbreken.

5. Hij deelt zijn ervaringen met alcohol

Jarenlang voerde Pfeijffer de functies 'schrijver en drinker' op zijn visitekaartje, maar sinds vier jaar laat hij de alcohol staan. Het was de liefde die hem overhaalde om te stoppen, al was het niet makkelijk. Hij was de grootste drinker van zijn generatie en daar was hij trots op. Daarmee stond hij ten minste op dezelfde hoogte als grote schrijvers Ernest Hemingway en Charles Baudelaire, schrijft hij in Brieven uit Genua.

Hoe moeilijk het is om te stoppen met drinken zal Pfeijffer laten zien aan de hand van de Louis Theroux-documentaire Drinking to Oblivion (2016). Daarin gaat de befaamde documentairemaker in gesprek met alcoholverslaafden, op zoek naar de mens achter de patiënt. Veel van de alcoholisten blijven liever drinken tot hun dood, dan dat ze moeten stoppen.

'Ik was mijn identiteit kwijt. Het drinken was zo’n deel van mij geworden. Ik wist niet meer hoe ik mezelf moest zijn zonder de drank.'

Ilja Leonard Pfeijffer in Trouw

Zomergasten met Ilja Leonard Pfeijffer

bekijk meer over deze Zomergast

VPRO Zomergasten

ga naar de voorpagina