Sommige mensen kijken naar zoetsappige romcoms wanneer ze zich kut voelen. Van die films waar ieder personage gelukkig eindigt en het leven prachtig is. Allemaal leuk en aardig, maar bovenal voorspelbaar, onrealistisch én onherkenbaar als je eigen leven even klote is.

Daarom heb je eigenlijk veel meer aan een selectie van bijzonder miserabele filmpersonages (met de nodige spoilers). Daar kun je je een stuk beter mee identificeren. Dus fuck de feel good-film. Feel bad.

ARTIKEL
Sabine Zwart
VPRO Cinema
Speciaal gemaakt voor VPRO Zwelgplek

SOORTEN ELLENDE
Melancholie
Ik kan niks
Allenig
 

Ken je het gevoel dat iedereen om je heen hetzelfde lijkt? Dat niemand je echt begrijpt? Welkom in het dagelijkse leven van Michael Stone. Voor hem zijn alle mensen letterlijk hetzelfde: onderweg naar een hotel in Cincinnati voor werk is ieders gezicht en stem identiek, met uitzondering van Michael zelf. Een mislukt afspraakje met een ex in de hotelbar en wat borrels verder, hoort hij plotseling een unieke vrouwenstem.

Michael ontmoet Lisa, iemand die net als hij afwijkt van de druilerige alledaagsheid. Het is voor Michael liefde op het eerste gezicht.

Maar zijn geluk blijkt al snel vergankelijk. Tijdens het ontbijt verandert haar stem langzaam in de stem van iedereen. Michael distantieert zich van Lisa en raakt weer geïsoleerd in zijn eigen depressie. Wanneer hij thuiskomt heeft zijn vrouw (die is er ook nog) een verrassingsfeest georganiseerd. De woonkamer is gevuld met identieke gasten en Michael zit afgezonderd op de trap. Eenzaam, onbegrepen, teleurgesteld en ongelukkig. Een flinke dosis menselijkheid voor een stop-motion-animatiefilm zonder echte mensen.

De gezusters Jordan uit de extreem zwarte – tegen het misantropische aan – komedie Happiness zijn verre van gelukkig. Trish lijkt de ideale huismoeder met het perfecte suburban leventje, maar is getrouwd met een pedofiel. Helen is een bloedmooie en succesvolle schrijver, maar blijft ontevreden en doet controversiële uitspraken als: 'If only I'd been raped as a child, then I'd know authenticity.'

De dertigjarige Joy droomt van een carrière als muzikant, maar werkt bij een troosteloos callcenter en woont nog steeds in het ouderlijk huis. Met een naam net zo ironisch als de filmtitel zelf, is Joy het enige personage waar je om gaat geven. Ze is lief, oprecht, naïef en wanhopig op zoek naar geluk terwijl alles tegenzit. 'It seems the things I've wanted in my life I've never had. And so it's no surprise that living only leaves me sad,' zingt de melancholische Joy in haar slaapkamer, omringt door oude knuffels en bloemetjesbehang.

'What’s going on?' vraagt Larry Gopnik keer op keer. De Joodse leraar natuurkunde krijgt namelijk veel te verduren terwijl hij dat naar eigen zeggen niet verdient. Ter illustratie: in slechts twee weken tijd vraagt zijn vrouw om een scheiding en moet Larry slapen in een aftands motel zodat haar nieuwe geliefde kan intrekken, probeert een koppige student Larry om te kopen voor een voldoende én wordt zijn vaste aanstelling als docent bijna gesaboteerd door anonieme brieven.

Heeft Larry domme pech of is dit het werk van hogere machten? Een duidelijk antwoord krijgen we niet. Larry trouwens ook niet wanneer hij raad zoekt bij drie rabbijnen. De zoektocht naar de betekenis van zijn tegenspoed eindigt in een desillusie. Die tegenspoed culmineert overigens wel wanneer Larry in de laatste scène toch het cijfer van de student aanpast. Op dat moment belt de dokter. Of Larry met spoed langs kan komen om de resultaten van zijn röntgenfoto’s te bespreken… Arme Larry.

Theatermaker Caden Cotard is geobsedeerd met zijn eigen sterfelijkheid, denkt bij ieder kwaaltje dat hij dood gaat en vreest dat zijn leven geen betekenis heeft. Zijn vrouw vertelt hem dat ze wel eens fantaseert over zijn sterfdag, want dan zou zij zonder schuldgevoel opnieuw kunnen beginnen. Niet veel later vertrekt ze met hun vierjarige dochter naar Berlijn, om vervolgens nooit meer terug te komen. Vind je het nu al deprimerend? Dit is nog maar het begin van het surrealistische Synecdoche, New York.

Caden krijgt een grote kunstbeurs toegekend en besluit een theatermeesterwerk te creëren. Een definitief nalatenschap met een boodschap over het echte leven. Decennialang werkt Caden aan een replica van zijn eigen wereld in een gigantisch pakhuis, met uiteindelijk zelfs een acteur die de rol van Caden de regisseur aanneemt. De grens tussen fictie en realiteit brokkelt steeds verder af terwijl Caden verdrinkt in zijn emotionele en artistieke crisis. In plaats van simpelweg zijn eigen leven te leven, sterft Caden als een eenzame bejaarde man tussen het overgebleven puin van zijn immense, onafgemaakte productie.

Je trouwdag als gelukkigste dag uit je leven? Niet voor Justine. Op het chique landgoed van haar zus Claire en zwager is een uitgebreide receptie georganiseerd, maar Justine trekt zich liever terug dan nog meer glimlachen te moeten veinzen. Justine is namelijk behoorlijk depressief.

Niemand lijkt daar echter een boodschap aan te hebben. De zwager blijft benadrukken hoeveel geld hij aan de bruiloft heeft uitgegeven, Claire wordt boos omdat Justine belooft had ‘normaal’ te doen, de vader vindt dat Justine er nog nooit zo gelukkig uit heeft gezien en man Michael lijkt totaal niet op de hoogte te zijn van Justine’s weemoedige staat.

Hun huwelijk faalt diezelfde nacht nog. Wanneer Justine later haar dieptepunt bereikt, wordt ze opgevangen door Claire. Terwijl Claire in paniek schiet vanwege de naderende planeet Melancholia die de aarde kapot zou kunnen maken, blijft de nihilistische Justine opvallend kalm. 'All I know is, life on earth is evil,' laat Justine aan Claire weten. Met andere woorden: fuck het leven op aarde, lang leve melancholie.