OVT

OVT 1 juli 2018

Het is de televisieserie waar vooral meisjes bij zwijmelden, want welk meisje wilde geen Little house on the Prairie? Dat in het gelijknamige boek de oorspronkelijke bewoners als complete wilden werden omschreven, deed niets aan het kijkgenoegen af. In de Verenigde Staten is de naam van de schrijfster, Laura Ingalls Wilder, inmiddels besmet. Zozeer zelfs dat een prestigieuze kinderboekenprijs niet langer naar de auteur genoemd mag worden.
Maar hoe ‘racistisch’ was het boek eigenlijk, en is de televisieserie mogelijk ook besmet? Amerikaniste Markha Valenta komt vertellen over serie en boek.


Verder aandacht voor de Berlijnse luchtbrug, de column van Philip Freriks, schuldige koloniale taal in musea, vroeg antikoloniaal verzet, het boerkaverbod, lichaamssappen en een Spoor Terug over 1000 jaar slag bij Vlaardingen.

Abonneer je op de OVT-podcast

De podcast van OVT is te beluisteren via ►iTunes, ►RSS-feed of ►Stitcher
Lees hier meer over hoe je OVT als podcast terug kan luisteren op smartphone of computer. 

Besmet Little House on the Prairie

Het is de televisieserie waar vooral meisjes bij zwijmelden, want welk meisje wilde geen Little house on the Prairie? Dat in het gelijknamige boek de oorspronkelijke bewoners als complete wilden werden omschreven, deed niets aan het kijkgenoegen af. In de Verenigde Staten is de naam van de schrijfster, Laura Ingalls Wilder, inmiddels besmet. Zozeer zelfs dat een prestigieuze kinderboekenprijs niet langer naar de auteur genoemd mag worden.
Maar hoe ‘racistisch’ was het boek eigenlijk, en is de televisieserie mogelijk ook besmet? Amerikaniste Markha Valenta komt vertellen over serie en boek.

Berlijnse Luchtbrug

Berlijn, 1948: een verdeelde stad en een verdeeld land in een verdeeld Europa. Het is deze week zeventig jaar geleden dat de Berlijnse Luchtbrug werd ingesteld: de rituele en daadwerkelijke hulp aan het door de Russen omsingelde Berlijn. Amper 3 jaar nadat zij de stad onafgebroken hadden gebombardeerd, werden diezelfde piloten met gewuif ontvangen door de Berlijnse bevolking. De luchtbrug bleek achteraf onderdeel van de westerse ambitie om zoveel mogelijk Duitsland voor het Vrije Westen te behouden, als buffer tegenover de bolsjewistische agressors uit Moskou.
Duitsland- en Berlijnkenner Krijn Thijs is te gast en komt praten over de meest ambitieuze hulpoperatie uit de geschiedenis.

Column

Philip Freriks is deze week de columnist.

Schuldige koloniale taal

Er bestaat schuldig koloniaal erfgoed en er bestaat schuldige koloniale taal. Schuldige woorden zijn bijvoorbeeld Hottentot en Bosjesman, want ze komen voort uit een westers superieur koloniaal bewustzijn. Daarom spreken we tegenwoordig van Khoikhoi en San.
Maar hoe moeten we met de schuldige koloniale taal omgaan, moeten alle bordjes bij koloniale objecten worden verhangen? Deze week werd de publicatie ‘Words Matter’ ten doop gehouden op een symposium over museaal woordgebruik.
Schrijver Simone Zeefuik en algemeen directeur van het Tropenmuseum Stijn Schoonderwoerd zijn te gast.

Vergeten antikoloniale stemmen

Ons koloniaal verleden wordt nogal eens vergoelijkt met het argument dat men in de negentiende eeuw nu eenmaal anders dacht dan nu en dat er indertijd geen protest was tegen de gang van zaken in onze koloniën. Historici Maartje Janse en Anne-Lot Hoek doen onderzoek naar de manier waarop wij met ons koloniale verleden omgaan. Zij ontdekten dat de tegenstemmen er wel degelijk waren, maar dat ze veelal zijn toegedekt of genegeerd. De onderzoeksters kwamen antikoloniale meningen tegen onder burgers, militairen, schrijvers, journalisten en academici. Door die bronnen in samenhang te publiceren hopen Janse en Hoek de antikoloniale stemmen uit het verleden luid en duidelijk voor het voetlicht te brengen.
Beide historici zijn te gast.

Meer weten? Ga dan naar http://dissentingvoices.bridginghumanities.com/

Boerkaverbod

Deze week werd een wet aangenomen tegen het dragen van gezicht bedekkende kleding in onderwijs- en zorginstellingen, overheidsgebouwen en in het openbaar vervoer. Dus geen bivakmuts meer bij het bezoek aan de dokter, geen integraalhelm op tijdens de gymles en vooral geen boerka in de tram.Want daar komt toch het verbod dat deze week door de Eerste Kamer werd goedgekeurd op neer: op een boerkaverbod. Maar waar komt de boerka vandaan en waarom moet je ze dragen als moslimvrouw? Te gast is Petra Sijpesteijn, hoogleraar Arabische taal en cultuur aan de Universiteit Leiden.

Lichaamssappen

Tot diep in de Middeleeuwen werd de mens gezien als een verzameling sappen, in ieder geval waren de sappen – bloed, zwarte gal, gele gal en slijm – oorzaak van ellende en moest eventuele genezing via ontsapping plaatsvinden.
De sappen maakte in de zeventiende eeuw plaats voor de anatomische ontleedbare mens, maar werden in de achttiende eeuw weer herontdekt. Medici gingen weer de nadruk leggen op lichaamsvocht als bloed en urine en veranderde aldus de medische wetenschap.
Medisch historicus Ruben Verwaal schreef het proefschrift ‘Fluid Bodies: Physiology and Chemistry in the Eighteenth-Century Boerhaave School’. De auteur is te gast.

Het Spoor Terug: De Slag bij Vlaardingen

Wie kent het nog: Dikkie, Dikkie, Arnout,

Dikkie, Dikkie, Flo,

Dikkie, Flo,

Dikkie, Flo,

Dikkie, Ada, Wimpie, Flo,

Wimpie, Flo, Jan.
Gezongen of opgedreund, als geheugensteuntje, om de graven van Holland te onthouden. De derde Dikkie was Dirk III, graaf van West-Frisia die in 1018 in de Slag bij Vlaardingen het leger van de Duitse keizer versloeg en daarmee de grondslag legde voor het gewest Holland. Dit jaar is het 1000 jaar geleden en de slag wordt groots herdacht in Vlaardingen. Maar wat gebeurde er nu eigenlijk? Hoe leefden de mensen? Wat aten ze? Waarop zijn de verhalen van de Slag van Vlaardingen gebaseerd? Gerard Leenders en Lars van der Bel probeerden het uit te zoeken en maakten de documentaire ‘De slag bij Vlaardingen’.