VPRO Marathoninterview
Paul Schnabel: uur 3
Nieuwsgierigheid is zijn drijfveer en het SCP verschaft hem de wetenschappelijke kennis over de leefsituatie van de Nederlandse bevolking. Paul staat al sinds 1998 aan het hoofd van het Sociaal Cultureel Planbureau. Een typische Schnabel waarneming: wij worden hier steeds hysterischer. Luister hier naar het gesprek van Djoeke Veeninga met SCP-directeur P.Schnabel over de behoefte aan hoffelijkheid, over babyboomers en oud worden, de afbraak van de verzorgingsstaat en de geestelijke gezondheid van Nederland.
--------------------------------------
Samenvatting Paul Schabel's Marathongesprek
EERSTE UUR
In de twaalf jaar dat Paul Schnabel directeur is van het Sociaal en Cultureel Planbureau heeft hij niets van zijn enthousiasme verloren. Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) verricht onderzoek en het mooiste vindt Paul Schnabel als hij kan zeggen: “U dacht dat het zo zat, maar het is nu juist heel anders dan u dacht.” Volgens hem is het SCP uniek. Het is het grootste en meest invloedrijke van de drie planbureaus die Nederland kent. Een organisatie die de ideeën en visies van politieke partijen doorrekent en er over adviseert. Zo’n instituut bestaat eigenlijk in andere landen niet. En er wordt zeker regelmatig iets bereikt.
Verder ging het over de grootste uitdaging voor een nieuw kabinet: Het op orde brengen van de financiële nood, de hoog opgelopen staatsschuld terugdringen en dus bezuinigen. Al valt het relatief gesproken nog mee, er zijn geen Griekse
toestanden in Nederland. Maar toch.
TWEEDE UUR
Paul Schnabel blijft bij zijn visie op ‘De multiculturele utopie’, zoals hij het ooit omschreef. Wat hem niet altijd in dank werd afgenomen. Maar zijn analyses zijn er niet door veranderd. Sterker, de tijd lijkt hem gelijk te hebben gegeven. Een gezonde ‘verhollandsing’ van de Surinamers in Nederland stemt hem tot tevredenheid en hij vermoedt dat die ontwikkeling ook voor de Turken en Marokkanen in Nederland zal volgen.
Verder ging het over het succes van de PVV, het onzekere ‘21ste eeuw-pad’, en het modern conservatisme dat gekenmerkt wordt door belang te hechten aan de eenheid van de natie. En aan sociale zekerheid.
Weinig zelfinzicht en een korzelige houding ten opzichte van elkaar, dat typeert de Nederlander, aldus Schnabel. “We vinden dat de ander niet beleefd is, maar we kijken daarbij onvoldoende naar onszelf.”
Paul Schnabel, geboren in 1948, is dus volgens de statistieken een babyboomer, signaleert Djoeke Veeninga. Hij is 62 jaar. Hij vindt met pensioen gaan geen schrikbeeld, omdat hij blijft doen wat hij nu doet. Excessief onderzoek verrichten. “Ja ,maar dat is nu juist wat al die babyboomers doen: blijven zitten en geen plaats maken voor jongeren,” merkt Djoeke op.
“Wat ik zorgwekkender vind,” zegt Schnabel, “is de tweespalt die er steeds meer gaat ontstaan tussen mensen zonder vast contract, dertigers vaak, en mensen in vaste dienst. Die flexibilisering van de arbeidsmarkt heeft ertoe geleid dat juist jongere mensen heel moeilijk goed werk krijgen.”
Vanaf dan wordt het gesprek persoonlijker. Over zijn jeugd, zijn werkervaring in de gezondheidszorg en homoseksualiteit. Het tweede uur eindigt met een overpeinzing over eenzaamheid.
DERDE UUR
Nog even door over de katholieke jeugd, en over zijn moeder die nu nog wel leeft, maar in een verpleegtehuis, waar hij en zijn broer en zus op bezoek gaan. Welk beeld van vrouwen heeft ze hem gegeven? Vroeger hielpen de mannen mee in huize Schnabel, en zijn moeder was een lady. Er was veel humor maar geen grof taalgebruik. Vuilbekken waardeert Paul nog altijd niet bij dames.
Hoe staat het met het depressieve gevoel van de Nederlanders? Schnabel ziet niet méér ongelukkigheid, maar er wordt anders over gepraat. We hebben het goed in ons land, er is op het werk ruimte en ook veel vrije tijd. We zijn niet tevreden genoeg. Er wordt wel veel te veel gedronken en drinkers kunnen somber van worden. En de antidepressiva worden in heel europa geslikt.
Er zijn natuurlijk wel depressieve mensen, daar kijken we tegenwoordig anders tegenaan en benoemen veel meer verschillende soorten. Er is veel meer bekend over oorzaak, gevolg en behandeling. Vanaf zijn tijd bij het Trimbos-instituut hebben psychische aandoeningen zijn speciale aandacht. Maar we moeten het niet overdrijven, hij noemt prof Trudy de Hue als waardevolle deskundige.
Maar wie moet er zorgen voor de mensen die zich niet gelukkig voelen, maar die niet ziek genoeg zijn voor officiële verpleging? Niemand is perfect maar we accepteren het steeds minder dat een kind bijvoorbeeld minder mooi is dan een ander. Daar zijn de ouders dan aan zet.
Tegenwoordig moeten we allemaal leuk en aardig zijn. In de praktijk lukt dat niet iedereen en daardoor zijn er ook weer frustaties. Schnabel keek met plezier naar de Datingshows op TV omdat daar de sociologie amusant inzichtelijk werd gemaakt. Verder kijkt ie nog veel meer onbenullige dingen op de televisie. Dat houdt hem bij de les, maar ook daar kan het hem te gek worden. Op radiogebied zijn Radio 4 en BNR zijn favorieten. Met Radio6 is dit de eerste ontmoeting.
Het onderzoek naar luister en kijkgedrag wordt steeds moeilijker door dat deze media vaak als behang dienen.