Argos
Lucien Fila (Deel 2)
Het Openbaar Ministerie in Roermond heeft deze week besloten een nieuw onderzoek te beginnen naar het overlijden van de 29-jarige Lucien Fila in vrouwengevangenis Ter Peel in het Limburgse Evertsoord. Fila, die verslaafd was aan heroïne, is volgens de officiële stukken op 13 november 1993 gestikt in haar eigen braaksel. Maar de omstandigheden waaronder zij is gestorven, zijn indertijd nauwelijks onderzocht door de plaatselijke politie. Ook heeft de rijksrecherche geen eigen onderzoek ingesteld, zoals in dit soort zaken gebruikelijk is.
Argos reconstrueerde twee maanden geleden - uitzending 14 april 1995 - de dood van Lucien Fila en spoorde nog niet eerder gehoorde getuigen op. Voor Justitie aanleiding nu een nieuw onderzoek te starten. In Argos opnieuw de zaak-Fila.
------
Inleidende teksten:
Tekst 1
Koel en zakelijk. Op die manier hoort Dennis Ko op 18 november 1993 dat zijn vriendin Lucien Fila die dag is overleden. Overleden in een cel van vrouwengevangenis Ter Peel in het Limburgse Evertsoord. Twee dagen voordat zij zou vrijkomen, wordt Lucien Fila hier dood aangetroffen. Oorzaak, volgens de officiële stukken: gestikt in haar eigen braaksel. Niemand treft schuld, zeggen de gevangenisautoriteiten.
Familie en kennissen van Lucien geloven dit niet.
Er blijven teveel vragen open. Waarom is er geen dokter bij Lucien geweest toen zij zo ziek was in de gevangenis? En waarom heeft de rijksrecherche geen onderzoek ingesteld naar haar dood? Vriendin Helga wordt vooral wantrouwig als ze het lichaam van Lucien kort na haar dood te zien krijgt.
Tekst 2
In de uitzending van 14 april maakte Argos een reconstructie van de dood van de Nijmeegse Lucien Fila. Een uitzending over een vrouw van 29, verslaafd aan heroïne, die een gevangenisstraf van drie weken niet overleeft. Over een gevangenisdirecteur, een gevangenisarts en bewakers, die blijven volhouden dat alles volgens de regels is gegaan. Over het openbaar ministerie en de politie die na Fila's overlijden geen nader onderzoek hebben ingesteld. Over medegedetineerden die Lucien Fila hebben horen smeken om hulp:
Tekst 3
Op grond van de bevindingen van Argos heeft het Openbaar Ministerie in Roermond besloten een nieuw onderzoek naar het overlijden van Lucien Fila in te stellen, zo liet de officier van justitie ons deze week weten. Alle door Argos opgespoorde getuigen die indertijd door de politie niet zijn gehoord, worden nu alsnog verhoord. Ook deze week stelde het D66-Kamerlid Dittrich Kamervragen naar aanleiding van de Argos-uitzending.
Tekst 4
Lucien Fila wordt op donderdagochtend 18 november om tien minuten voor tien dood aangetroffen in kamer 29 van de vrouwengevangenis Ter Peel. Het dagrapport van de dienstdoende bewaker meldt het als volgt:
"Op het moment dat ondergetekende de kamerdeur opende zag ik dat gedetineerde Fila voor de verwarming op de grond lag met haar hoofd richting wasbak. In haar rechterhand had zij een emmer met daarin braaksel. Ik riep gedetineerde Fila met haar achternaam, maar daarop reageerde zij niet. Ook op schudden van haar arm reageerde ze niet. De dames van de medische dienst zijn onmiddellijk gekomen en zij stelden vast dat gedetineerde Fila helaas overleden was".
De twee broers van Lucien Fila worden van de dood van hun zus op de hoogte gesteld. Haar ouders zijn jaren geleden al overleden. Onmiddellijk stappen ze in de auto en rijden naar Ter Peel. Theo Fila.
Tekst 5
Ook vriend Dennis Ko voelt zich door de gevangenisautoriteiten slecht behandeld. Hij krijgt alleen te horen dat de gevangenis geen enkele fout heeft gemaakt.
Tekst 6
Het wantrouwen van de nabestaanden groeit met de dag. Wat is er in de laatste week met Lucien gebeurd. De berichten van de laatste twee weken waren juist zo positief. Zo schrijft zij aan beste vriendin Monique, die in Griekenland woont:
"Ha, die Monique.
Ik heb me voorgenomen om jullie dit voorjaar op te zoeken. Ik zit nu in de gevangenis maar na drie weken kom ik weer vrij en kan ik gaan en staan waar ik wil. Het valt hier best wel mee. Je moet redelijk hard werken, maar dat is op het boeren land en dat vind ik niet zo erg.
Ik heb wel dope hiermee naar toe genomen, zodat ik niet ziek hoef te zijn. Tot nog toe ben ik niet betrapt, maar ik moet wel voorzichtig zijn. Ik houd stijf me bek dicht, want niemand hier weet dat ik verslaafd ben en dat hoop ik zo te houden tot het eind want ik ga voor niemand ziek zitten wezen. Dennis is op bezoek geweest en volgend weekend komen twee vriendinnen langs. Fijn he.
Groetjes en Liefs. Lucien."
Tekst 7
De laatste twee mensen van buiten de gevangenis die Lucien levend hebben gezien, zijn twee vriendinnen, Petra en Helga. De vrouwen kennen elkaar van het uitgaanscircuit in het zuiden van Nederland. Op zondag 14 november gaan de twee op bezoek bij Lucien in Ter Peel.
Tekst 8
Tot een afspraak komt het niet meer. Want het gaat mis die week. Aan haar vriend Dennis schrijft Lucien:
"De laatste week is alles fout gegaan. Ik ben betrapt met heroïne en heb werk geweigerd. Ik krijg vier dagen afzondering en twee dagen isoleercel, dus ik zie je wel weer als ik thuis ben. Liefs Lucien".
Tekst 9
Het gevangenispersoneel is boos op Lucien, omdat ze bij binnenkomst niet heeft verteld dat ze heroïne gebruikt. Ze wordt geïsoleerd en krijgt slechts een kleine hoeveelheid methadon om het afkicken op te vangen. Dat vertelt Joke Roos uit Nijmegen, die in november 1993 ook als gedetineerde in Ter Peel zit en veel met Lucien op trekt.
Tekst 10
Jolanda van Hees zat in de cel pal naast Lucien Fila.
Ze kon alles horen wat er in de cel naast haar gebeurde, en vooral hoe Lucien smeekte en smeekte.
Tekst 11
Ook ex-gedetineerde Joke Koole heeft Lucien horen smeken om extra methadon.
Zij moest schoonmaken in de gevangenis en kon daarom overal rondlopen. Zij zag hoe de bewakers het hulpgeroep van Lucien Fila in veel gevallen negeerden.
Tekst 12
Op donderdagochtend worden alle gevangenen bij elkaar geroepen en deelt directeur Suer mee dat Lucien Fila is overleden. Een mededeling die inslaat als een bom, vertelt ex-detineerde Jolanda van Hees.
Tekst 13
De voorzitster van de Gedetineerdenraad doet nog een poging om actie te ondernemen.
Tekst 14
Tekst 15
We bellen ook met de bewaker die op 18 november 1993 het dode lichaam van Lucien Fila ontdekt, maar hij wil niet met ons praten; althans niet op de radio. Wel wil hij nog even kwijt dat er niets vreemds is gebeurd. En de verhalen van ex-gedetineerden en familieleden dan? "Lulverhalen", aldus de bewaker. Hoe bedoelt u, lulverhalen? "U weet toch wel wat een lulverhaal is: een verhaal dat niet klopt." Maar hoe kan het dat ondanks alle controle in een gevangenis iemand toch dood kan gaan? "Dat kan gewoon. U moet geen domme vragen stellen. Als u alle stukken voor u heeft zult u zien dat er goed voor 'dat mens' gezorgd is.
Tekst 16
De gevangenisarts in Ter Peel is de plaatselijke huisarts, mevrouw Keijzer.
We maken de afspraak om mevrouw Keijzer nog een keer terug te bellen. We blijven namelijk met een vraag zitten: waarom heeft Lucien maar zo weinig methadon gekregen.
Maar als we terugbellen, wil gevangenisarts niet meer met ons praten. De gevangenisdirecteur heeft haar dat afgeraden.
We laten het sectierapport van Lucien Fila lezen aan Herman van Aalderen, oud-hoogleraar geneeskunde aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en lid van de commissie van toezicht in de Bijlmerbajes in Amsterdam. Van Aalderen is het eens met de conclusie van het rapport: gestikt in haar eigen braaksel. Wat hem meteen opvalt is dat Lucien Fila veel te weinig methadon heeft gekregen, maar zeveneneenhalve milligram.