Argos
De Tamils in Nederland
Onder de Tamils in Nederland is grote onrust ontstaan. De rechter besliste vorige maand dat ze mogen worden teruggestuurd naar Sri Lanka. Want dat land zou voor hen weer veilig zijn. Argos kijkt vooruit en terug. Want de Tamils hebben altijd een bijzondere plek ingenomen in het Nederlandse asielbeleid. De komst van grote aantallen Tamils medio jaren tachtig zorgde voor een omslag in de Nederlandse asielopvang. De Tamils waren proefkonijn. Het huidige sobere asielbeleid is daarop terug te voeren.
Deze aflevering een reportage over de Tamil-vluchtelingen in Nederland. In maart 1997 besloot de Rechtseenheidskamer dat de Tamils mogen worden teruggestuurd naar Sri Lanka, omdat dit land, ondanks de burgeroorlog die er nog steeds woedt, veilig genoeg zou zijn. Omdat de Tamils de eerste grote groep vluchtelingen waren die naar Nederland kwam, zijn veel regelingen m.b.t. asielzoekers door justitie op hen uitgeprobeerd. Ook voerde de Nederlandse regering, i.c. minister Brinkman van WVC, een ontmoedigingsbeleid. In het programma wordt teruggeblikt op de geschiedenis van de Tamil-vluchtelingen in Nederland en vooruitgeblikt op een demonstratie in Den Haag.
De reportage bevat vraaggesprekken hierover met:
- twee hulpverleners die vanaf het begin intensief contact met de Tamils hebben onderhouden;
- Tamil-vluchtelingen;
- een jurist en een rechtshulpverlener;
- de secretaris van de Tamil Dutch Solidarity Association Amsterdam.
Het programma bevat tevens een historisch geluidsfragment van de landing van een vliegtuig van Turkmenistan Airlines met 173 Tamils aan boord in februari 1997 en een telefonische discussie tussen het Tweede Kamerlid Rijpstra (VVD) en advocaat Cor Jan Schoorl over de vraag of Sri Lanka nu wel of niet een veilig land is.
Inleidende teksten (niet compleet):
Tekst 1
Onder de Tamils in Nederland is grote onrust ontstaan. De hoogste rechtbank voor asielzaken in Nederland, de Rechts Eenheid Kamer, oordeelde drie weken geleden dat Sri Lanka, dat door een burgeroorlog wordt geteisterd, veilig genoeg is om asielzoekers naar terug te sturen. Voor zo'n tweeduizend uitgeprocedeerde Tamil asielzoekers in Nederland dreigt nu uitzetting.
Argos blikt vandaag vooruit, want volgende woensdag wordt in Den Haag een landelijke manifestatie gehouden om de dreigende massale uitzetting van Tamils te voorkomen. Maar Argos kijkt ook terug. Want de Tamils hebben altijd een bijzondere plek ingenomen in het Nederlandse asielbeleid. De komst van grote aantallen Tamils medio jaren tachtig zorgde voor een omslag in de Nederlandse asielopvang. De Tamils deden dienst als proefkonijn. Het huidige sobere asielbeleid is daarop terug te voeren. En onlangs zorgde de plotselinge landing op Schiphol van een vliegtuig vol Tamil asielzoekers nog voor de nodige consternatie.
Argos over de Tamils in Nederland.
Tekst 2
Visveswaran Vinayagamoorthy. Een Tamil, die vijf jaar geleden naar Nederland vluchtte. Hij vroeg hier asiel aan, zijn verzoek werd in eerste instantie afgewezen en hij wacht nu nog steeds op een definitieve beslissing. Hij is doodsbang om terug te moeten naar Sri Lanka. Sri Lanka, het eiland ten zuiden van India, waar al bijna vijftien jaar een burgeroorlog woedt. Luistert u naar een fragment uit 1992 waarin een medewerkster van Vluchtelingenwerk Nederland uitlegde hoe het conflict is ontstaan.
Tekst 3
Een reportage op de VARA-radio in december 1984. In de daarin voorafgaande maanden hadden tienduizenden Tamils hun toevlucht gezocht in het buitenland. In april waren de eerste Tamils in Nederland aangekomen. Eerst was de sfeer rondom Tamils nog vriendelijk en de houding van de Nederlandse regering welwillend. Maar die vriendelijk opstelling veranderde snel toen het aantal Tamils dat naar Nederland kwam in rap tempo bleef groeien. In maart '85 waren het er al 3500. Toen ging het roer om. Het ministerie van WVC besloot de Tamils te concentreren in twaalf opvangcentra, of, kampen, zoals de Tamils zelf zeiden, veelal weggestopt in plattelandsgemeenten. Het echtpaar Bram en Ineke van de Maas uit Lochem, in de Gelderse Achterhoek, raakte in die periode betrokken bij de zaak van de Tamil-asielzoekers. In hun gemeente werden ineens 100 Tamils bij elkaar gezet in een oud-bejaardentehuis.
Tekst 4
Na die eerste avond bij het echtpaar Van der Maas ontstond vanuit de Lochemse bevolking het Komitee Tamils Lochem. Dat zorgde voor gastgezinnen waar de Tamils op bezoek konden gaan en probeerde het leven voor de Tamils in het pension wat dragelijker te maken. Bram van der Maas:
Tekst 5
Een ontmoedigingsbeleid dus. De Tamils waren de eerste groep asielzoekers die in grote getale naar Nederland kwamen. En daardoor geschrokken probeerde de regering het voor de Tamils zo onaantrekkelijk mogelijk te maken. Begin 1985 had de regering een ambtelijk commissie naar Sri Lanka gestuurd. En die rapporteerde dat de situatie in het zuiden van het eiland zo veilig was dat de Tamils daar niets te vrezen hadden. U hoort de toenmalige premier Lubbers in mei 1985, voor de VARA-radio.
Tekst 6
De boodschap van Lubbers in 1985 was duidelijk: de Tamils konden maar beter wegblijven uit Nederland. En in het kader van het ontmoedigingsbeleid riep de regering speciaal voor de Tamils, en alleen voor hen, een nieuwe regeling in het leven. Andere asielzoekers in Nederland kregen een bijstandsuitkering, maar de Tamils moesten het doen met wat eufemistisch de 'Regeling Verzorgd Verblijf Tamils' werd genoemd. Bram van der Maas:
Tekst 7
Met deze speciale 'Bed Bad en Brood'-regeling voor de Tamils werd een begin gemaakt met de versobering van de Nederlandse asielopvang. Een versobering, waar het huidige beleid, de zogenaamde ROA-regeling, op voort bouwt.
In 1985 zorgde de Bed bad en brood- regeling voor steeds grotere wanhoop en frustratie onder Tamils. Een meerderheid in de Tweede Kamer steunde een CDA-voorstel om de voor Tamils discriminerende regeling af te schaffen. Maar CDA-minister Brinkman van WVC verklaarde in april 1986 dat hij het bestaande systeem niet wenste te veranderen. En toen barstte de bom. In verschillende opvangcentra maakten Tamils en twee gebouwen gingen zelfs in vlammen op. Een woordvoerder van de Arnhemse politie vertelde op 24 april 1986 voor de NCRV-radio wat er was gebeurd in een pension voor Tamils in Arnhem.
Tekst 8
Deze wanhoopsacties kwamen de beeldvorming over de Tamils zeker niet ten goede. Ze waren al 'opvreters', toen werden ze ook nog 'brandstichters'.
Maar de acties hadden wel enig effect. De Tamils kregen toch wat meer financiële armslag en vanaf 1990 kwam er een soort gedoogstatus: de meeste Tamils werden dan wel niet als vluchteling erkend, maar vanwege de onveilige situatie in Sri Lanka werden ze ook niet teruggestuurd. Wel deed de regering af en toe nog incidentele pogingen om Tamils daadwerkelijk uit te zetten.
Bram van der Maas:
Tekst 9
Het begin van een reconstructie van vlucht AKH 3239 door de Wereldomroep. De landing van het vliegtuig van Turkmenistan zorgde anderhalve maand geleden dagenlang voor grote consternatie. De grote vraag was: hoe heeft dit vliegtuig met 173 Tamil-asielzoekers aan boord door de mazen van het net kunnen glippen. Ondanks alle Schengen-controles van tegenwoordig.
De geschiedenis leek zich te herhalen. De Telegraaf pakte ouderwets groot uit. "De komst van de Tamils heeft grote onrust veroorzaakt, zowel in de politiek als bij de gewone burger op straat", aldus de krant. En VVD-leider Bolkestein verkondigde dat Nederland de 173 Tamils met vliegtuig en al onverwijld had moeten terugsturen. Al helemaal omdat het om een zuiver geval van mensensmokkel zou gaan.
Maar in werkelijkheid werden de Tamils gewoon in de reguliere asielprocedure opgenomen.
Tekst 10
Van de 173 Tamils die in februari in het Opvang Centrum terecht kwamen, is nu nog maar een kwart in Schalkhaar aanwezig, vertelt jurist Thijs Arts, rechtshulpverlener in het OC.
Tekst 11
Niet alle verhoren van de overgebleven Tamils in Schalkhaar door contactambtenaren van Justitie zijn al afgerond. Maar in de gevallen dat dat al wel is gebeurd, zijn de voorlopige beschikkingen van Justitie allemaal eensluidend: het asielverzoek is ongegrond en de asielzoeker moet Nederland binnen vier weken verlaten.
In lang niet alle gevallen is dat terecht, vindt rechtshulpverlener Ronald Hendriks, die ook in Schalkhaar werkt.
Tekst 13
Begin maart landde op Schiphol opnieuw een vliegtuig met een groep Tamil asielzoekers aan boord, deze keer 21. Staatssecretaris Schmitz van Justitie liet het grootste deel van de groep onmiddellijk opsluiten in het Grenshospitium bij Amsterdam. Maar de rechter maakte die opsluiting na twee weken weer ongedaan. Ook deze groep moet een gewone asielbehandeling krijgen, aldus de Haarlemse rechtbank. Maar of de Tamils daar veel aan zullen hebben is de vraag. Want inmiddels had de Rechts Eenheids Kamer zijn uitspraak gedaan dat Sri Lanka veilig genoeg is om Tamils naar terug te sturen. Een uitspraak die tot grote onrust onder de Tamils in Nederland heeft geleid. Bijvoorbeeld bij Gregorie Watson. Hij verblijft al 3 jaar in Nederland. Hij vindt dat de westerse wereld niet voldoende op de hoogte is van de waarheid in Sri Lanka.